Kiến nghị tăng đầu tư cho giáo dục phổ thông

Trong khi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận cho rằng số tiền 20% ngân sách nhà nước dành cho giáo dục vẫn chưa đảm bảo thì Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính- ngân sách Phùng Quốc Hiển lại tỏ ra hoài nghi “cứ cho là ngân sách tăng thêm thì chất lượng giáo dục có tỷ lệ thuận?”

Chiều qua - 15/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nghe Đoàn giám sát báo cáo về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm chất lượng và chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông (GDPT).

Ảnh chỉ có tính chất minh họa. Nguồn Internet

Đầu tư cho giáo dục: Chưa “xứng tầm”?

Nói là giám sát về chương trình, sách giáo khoa tuy nhiên, theo đánh giá của các Ủy viên UBTVQH thì báo cáo đã cho thường vụ thấy một bức tranh khá đầy đủ toàn diện về những vấn đề của giáo dục phổ thông. “Trong điều kiện đất nước còn nhiều khó khăn,nguồn lực còn hạn hẹp, được sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội, với những nỗ lực của đội ngũ nhà giáo và học sinh, GDPT đã đạt được những thành tựu quan trọng, góp phần thực hiện sứ mệnh nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước”.

Thay mặt Đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Giáo dục thanh, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Đào Trọng Thi nhấn mạnh. Tuy nhiên, kết quả giám sát cũng cho thấy, “chất lượng GDPT nhìn chung vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu giáo dục cũng như yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước…”, chương trình, sách giáo khoa cũng còn nhiều bất cập.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hạn chế này, trong đó đáng chú ý theo Đoàn giám sát là “ngân sách nhà nước vẫn chưa bảo đảm được yêu cầu nâng cao chất lượng GDPT.”Giải trình thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận cho biết “do quy mô GDPT lớn và phát triển rất nhanh (bình quân mỗi năm tăng thêm 250 trường), do đó nói là 20% ngân sách nhà nước dành cho giáo dục đào tạo nhưng lại bao gồm rất nhiều các hoạt động khác (như đào tạo trong các trường đảng, trong hệ thống quốc phòng – an ninh…) nên 20% đó vẫn không đảm bảo. Cả về chế độ nhà công vụ, trang thiết bị học tập, đội ngũ giáo viên, các hoạt động chi thường xuyên…đều chưa đủ”.

 Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - ngân sách của Quốc hội làm phép tính “20% ngân sách nhà nước cộng cả phần tài chính của các gia đình chi cho con em ăn học là một lượng tiền rất lớn. Nhưng cứ cho là ngân sách tăng thêm thì chất lượng giáo dục liệu có tỷ lệ thuận với số tiền bỏ ra?”. Ông Hiển cũng nhấn mạnh, “có ý kiến cho rằng chính ngành giáo dục cũng phải chiến thắng lợi ích của ngành mình để vì lợi ích của dân thì mọi việc mới tốt hơn được”.

Đầu tư cho giáo dục chủ yếu từ nguồn lực của nhà nước nhưng theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học -công nghệ và môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng thì “nguồn lực nhà nước rất khó khăn”. Vì thế, theo ông Dũng nên huy động cả nguồn lực từ nhân dân, “người nghèo đi học thì nhà nước có chính sách hỗ trợ, nhưng các gia đình có điều kiện kinh tế thì cũng phải bỏ tiền ra”.

Kiến nghị tăng đầu tư cho GDPT

Trong các kiến nghị mà Đoàn giám sát gửi đến Chính phủ và các bộ, ngành nhấn mạnh thời gian tới cần tập trung đầu tư giải quyết dứt điểm tình trạng yếu kém về cơ sở vật chất nhà trường; ưu tiên đầu tư phát triển GDPT ở những vùng có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, hỗ trợ các đối tượng chính sách và phát hiện, bồi dưỡng học sinh năng khiếu, tài năng trẻ. 

Đồng thời, đa dạng hóa các nguồn đầu tư cho giáo dục; sửa đổi cơ chế, chính sách về xã hội hoá giáo dục nhằm tăng cường huy động các nguồn lực xã hội tham gia phát triển giáo dục, góp phần tạo cơ hội tiếp cận giáo dục của mọi tầng lớp nhân dân; định hướng, khuyến khích các trường ngoài công lập phát triển theo mô hình cơ sở giáo dục chất lượng cao.

Được biết, giai đoạn 2008-2012, tỷ lệ NSNN nước chi cho GD&ĐT chiếm khoảng 5,5% GDP. Ngân sách chi cho GDPT chiếm khoảng 55% đến trên 60% tổng chi cho GD&ĐT. Ngân sách chi cho GDPT luôn được ưu tiên đầu tư tăng thêm hằng năm, với cơ cấu hợp lý, phù hợp với các định hướng phát triển. Tỷ trọng vốn đầu tư theo vùng đã có nhiều cải thiện và tăng so với thời kỳ trước.   

Tuy vậy, theo nhận định của Đoàn giám sát “kinh phí đầu tư từ NSNN và nguồn thu từ học phí chưa đảm bảo được yêu cầu nâng cao chất lượng GDPT”. Mặt khác, theo quy định hiện hành, mức chi ngân sách thường xuyên là 80% cho con người và 20% cho hoạt động nhà trường. Tuy nhiên, trên thực tế phần lớn các địa phương không đảm bảo được cơ cấu chi này. Phần chi cho con người ở nhiều địa phương vượt quá 80%, thậm chí có nơi còn lên tới trên 95%.

Thu Hằng