Đổi mới thi cử là một chủ trương đúng
Theo quy định của Luật Giáo dục hiện hành, học sinh đã học xong chương trình Trung học phổ thông (THPT) sẽ được dự thi lấy kết quả xét tốt nghiệp THPT.
Thực hiện nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, Chính phủ đã ban hành 02 Nghị quyết về thực hiện đổi mới thi tốt nghiệp PTTH và tuyển sinh đại học, cao đẳng theo hướng giảm áp lực và tốn kém cho xã hội mà vẫn bảo đảm độ tin cậy, đánh giá đúng năng lực học sinh, làm cơ sở cho việc tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Bộ GDĐT đã xây dựng các quy chế, ban hành các văn bản hướng dẫn, tổ chức tập huấn và chuẩn bị các phần mềm phục vụ cho kỳ thi. Các bộ, ngành đã phối hợp và lập kế hoạch cụ thể để triển khai trong toàn hệ thống.
“ Trong quá trình đổi mới giáo dục, vấn đề đổi mới kỳ thi THPT là một trong những yêu cầu cấp thiết” - Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định.
“Đây là kỳ thi chúng tôi cân nhắc nhiều trong các phương án. Trước hết, công tác chuẩn bị câu hỏi chuẩn hoá đề thi rất quan trọng. Từng năm đã có cải thiện, khâu bảo mật đề thi bằng công nghệ phần mềm được chú trọng, bên cạnh đó là công tác chấm thi cũng như công tác thanh tra… Qua các năm, mục tiêu đặt ra cho kỳ thi là đỡ áp lực, nhẹ nhàng hơn đã được nhân dân, học sinh đón nhận với phương án này”, ông Nhạ chia sẻ.
Về tính khách quan trung thực qua hình thức thi trắc nghiệm, tỷ lệ quay cóp so với trước kia như vụ Đồi Ngô, Phú Xuyên đã giảm đi rất nhiều.
Tuy nhiên, người đứng đầu ngành Giáo dục cũng thừa nhận, trong quá trình đổi mới kỳ thi tốt nghiệp PTTH đã xuất hiện một số bất cập như đề thi chưa sát với thực tế, có hiện tượng tiêu cực trong thi cử như chuyện xảy ra tại Hà Giang và Hoà Bình trong thời gian vừa qua.
“Tinh thần sai thì sẽ sửa sai. Tới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ rà soát lại toàn bô quy trình, tiếp tục phối hợp với Bộ Công an và các địa phương kiên quyết chống tiêu cực trong thi cử” - Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết.
Trên thực tế, năm 2018, từ việc phát hiện một số dấu hiệu bất thường về điểm thi tại một số địa phương trên cơ sở phân tích dữ liệu kết quả thi và tiếp nhận các thông tin phản ánh trong dư luận xã hội, Bộ GDĐT đã khẩn trương tổ chức kiểm tra, rà soát, xác minh ở các địa phương có nghi vấn; đồng thời, tổ chức chấm thẩm định bài thi tại một số địa phương khác theo quy định của quy chế.
Kết quả của quá trình tổ chức thực hiện tại các tỉnh Hà Giang, Sơn La, Lạng Sơn, Hòa Bình, Lâm Đồng, Bến Tre đã được thông tin rộng rãi cho toàn xã hội. Riêng kỳ thi tốt nghiệp PTTH năm 2018, đã có 11 cán bộ, 151 học sinh bị xử lý do vi phạm
Về Bộ đề thi, người đứng đầu ngành Giáo dục cũng cho biết ngành Giáo dục sẽ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung cho hoàn thiện và phù hợp với trình độ của bậc học PTTH. Bộ đã xin ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ cho tiếp tục ổn định kỳ thi với những khắc phục cần thiết. Đề thi sẽ bám sát kiến thức phổ thông, trên cơ sở kết quả, các trường đại học, cao đẳng sử dụng để xét tuyển. "Nếu để các trường yếu tự chủ tuyển sinh thì chất lượng đầu vào ồ ạt và đầu ra kém".
"Dù đã lường trước quá trình đổi mới sẽ có khó khăn, nhưng đây là vấn đề khó và cần có thời gian, phải có bổ sung thêm. Kinh nghiệm quốc tế cũng vậy, không phải ngay một lúc mà có ngân hàng câu hỏi chuẩn ngay. Chúng tôi đang khắc phục cái này và tới đây sẽ làm tốt hơn nhiều” – Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ thông tin.
Đã lường trước những khó khăn về sách giáo khoa
Thông tin thêm về vấn đề sách giáo khoa, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, thực hiện Nghị quyết số 40/2000/QH10 của Quốc hội, Chính phủ đã giao Bộ GDĐT xây dựng chương trình, tổ chức biên soạn SGK để thực hiện trên phạm vi cả nước từ năm học 2002 – 2003, trong đó có 1 bộ sách giáo khoa được sử dụng trong cả nước và giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn.
Bộ đã giao việc biên soạn, in ấn, phát hành cho Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Bộ sách đã giúp cho giáo viên từ các vùng khác nhau, trình độ khác nhau cũng có thể dạy ổn định. Tuy nhiên, việc chỉ có một bộ sách cũng có nhiều bất cập. Vì duy nhất một bộ sách cho nên rất nhiều thầy cô phụ thuộc vào sách giáo khoa, dập khuôn máy móc trong quá trình giảng dạy.
Thứ hai, vì SGK hiện hành chưa khai thác được trí tuệ của rất nhiều tập thể, tầng lớp nhân dân, trí thức nên Quốc hội thống nhất khi đổi mới chương trình cần có nhiều bộ sách giáo khoa để khắc phục bật cập. Tới đây khi thực hiện 1 chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa sẽ thể có tình trạng chất lượng các bộ sách không đồng đều do trình độ khác nhau giữa các nhà xuất bản. Giáo viên các vùng miền dạy sẽ khác nhau. Cho nên Nghị quyết 88 đã quyết định giao cho Bộ chủ động xây dựng 1 bộ sách, sau đó khuyến khích các tổ chức, cá nhân có điều kiện cùng tham gia.
Ở đây mỗi một phương án có điểm hợp lý và chưa hợp lý, Bộ đã lường trước được những khó khăn này, nhưng đổi mới lần này chúng ta có cách tiếp cận rất căn bản. Trước kia đổi mới từ sách giáo khoa, bây giờ xây dựng chương trình, dựa vào chương trình tổng thể và chương trình các môn học, sau đó mới viết sách giáo khoa. Như vậy sách giáo khoa là tài liệu quan trọng để thể hiện phương án mục tiêu giáo dục. Bên cạnh đó cho phép sử dụng một số học liệu khác theo phương thức quốc tế.
Khi thiết kế sách giáo khoa đã chú ý tạo điều kiện để thầy, cô chủ động sáng tạo, đổi mới phương pháp và linh hoạt trong giảng dạy. Bởi vì thiết kế chương trình có 80% là khung thống nhất toàn quốc còn 20% là đặc điểm vùng miền, địa phương, qua đó tạo ra sự linh hoạt mà vẫn tiếp cận được với quốc tế.
Khi biên soạn SGK hiện hành, các tác giả đã tiếp thu kinh nghiệm quốc tế để thể hiện các phương pháp dạy học tích cực, tăng tính tương tác giữa người học và sách. Theo đó, trong SGK có thiết kế các thí nghiệm kèm theo bảng các đại lượng cần đo (bảng trống chưa điền số liệu) nhằm hướng dẫn học sinh cách tiến hành thí nghiệm; các bài tập đa dạng về hình thức (trắc nghiệm, điền khuyết, nối đôi, tô màu,…) nhằm rèn luyện cho học sinh các thao tác tư duy, hướng dẫn học sinh tự học, làm quen với các dạng bài tập khác nhau (đặc biệt là vào thời điểm đó nước ta mới bước đầu tiếp cận với các dạng bài tập trắc nghiệm). Đây là xu thế đổi mới phương pháp dạy học và biên soạn SGK ở nhiều nước tiên tiến trên thế giới.
Tha thiết mong Bộ Nội vụ và các địa phương bố trí đủ biên chế giáo viên
Nói về thực trạng thiếu giáo viên ở các địa phương hiện nay, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng đó là một trăn trở rất lớn đối với ngành Giáo dục. Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm về quy chuẩn, chất lượng giáo viên nhưng các địa phương lại chủ động phê duyệt biên chế.
Vì vậy, Bộ trưởng tha thiết đề nghị Bộ Nội vụ và các địa phương ưu tiên bố trí giáo viên và không cắt giảm cơ học, tinh thần là “Ở đâu có học sinh ở đó phải có giáo viên”.
"Bộ GD&ĐT không thể chịu trách nhiệm về chất lượng được nếu thiếu 2 điều kiện: biên chế giáo viên và trường lớp cơ sở vật chất" - Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết.
