Số hóa ngân hàng: Công nghệ hay nhận thức?

Xu hướng…

Tại Hội thảo quốc tế “Số hoá NH - cơ hội đột phá” do NHNN tổ chức sáng qua, 1/11, ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN đưa ra tình huống một NH bị cướp khống chế, nhân viên nằm rạp xuống sàn nhưng có một nhân viên vẫn niềm nở ra chào quý khách. Đó là robot.

Đây chỉ là một ví dụ để hình dung cuộc các mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 đang và sẽ làm thay đổi hoạt động kinh doanh truyền thống.

CNS đang dần thay đổi cơ bản hình thức cung ứng các dịch vụ tài chính - NH. Đặc biệt, cuộc CMCN 4.0 đang khiến các NH, các đơn vị cung cấp dịch vụ trên thế giới ứng dụng nhiều hơn các công nghệ tiên tiến trong cung cấp các sản phẩm dịch vụ tài chính sáng tạo như trí tuệ thông minh nhân tạo (AI), học máy (ML), phân tích dữ liệu nâng cao, công nghệ sổ cái phân tán (DLT), điện toán đám mây và các giao diện lập trình ứng dụng (APIs). 

Với chi phí thấp hơn và phạm vi bao phủ rộng hơn, CNS đang dần khiến các NH thay đổi mô hình kinh doanh truyền thống trên toàn cầu, từng bước khẳng định vai trò của công nghệ trong thời đại mới. Sự phát triển của internet banking, mobile banking, các giải pháp thanh toán sử dụng QR code, công nghệ giao tiếp trường gần NFC, hay các tiến bộ trong công nghệ sinh trắc học sử dụng vân tay và mống mắt… đều có khả năng mang lại những sản phẩm, dịch vụ NH mới, tiện lợi và hiệu quả; và từ đó gia tăng đáng kể doanh thu và lợi nhuận, giảm dần sự tập trung vào nguồn thu nhập truyền thống từ hoạt động tín dụng, góp phần quan trọng cho sự phát triển bền vững trong dài hạn. 

Thêm vào đó, với kinh nghiệm từ rất nhiều quốc gia đã cho thấy, với sự hỗ trợ của CNS ngay cả các nước đang phát triển, những nước nghèo cũng có thể đạt được những thành tựu mang tính đột phá về tài chính toàn diện. 

Tại Việt Nam, nắm bắt được cơ hội phát triển trên nền tảng công nghệ thời gian qua, nhiều NH thương mại đã chủ động nghiên cứu, đầu tư mạnh mẽ và ứng dụng một số công nghệ, giải pháp mới như phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, xác thực sinh trắc học... để tạo ra một số dịch vụ thanh toán số, NH số đánh giá hành vi khách hàng, dự đoán doanh thu, nhu cầu thị trường, cảnh báo rủi ro.

Nhiều NH bước đầu đã chuyển đổi mô hình hoạt động, kinh doanh và sản phẩm, dịch vụ theo hướng số hóa thực thụ như: NH Tiên Phong với NH tự động LiveBank, NH Việt Nam Thịnh vượng với ứng dụng NH số Timo, NH Phương Đông với chiến lược chuyển đổi NHS, NH Ngoại thương với không gian NHS Digital Lab, NH Công thương với corebank thế hệ mới và kho dữ liệu DN hiện đại, NH Quân đội với ứng dụng trợ lý ảo ChatBot phục vụ 24x7 trên mạng xã hội, Napas với dịch vụ số hóa thẻ nội địa...

Thách thức…

Theo Phó Thống đốc NHNN, ông Nguyễn Kim Anh,, sự phát triển và ứng dụng CNS trong ngành NH cũng đi kèm không ít thách thức như đòi hỏi nguồn lực tài chính, nhân lực có trình độ cao, thách thức về an ninh bảo mật, về kiểm soát rủi ro, khả năng xử lý…

Đại diện NHNN cũng cho biết, bên cạnh việc hoàn thiện môi trường thể chế chính sách, cơ sở hạ tầng công nghệ chung của toàn ngành, việc tăng cường năng lực tiếp cận và bảo đảm an ninh bảo mật NH trong thời kỳ số hóa được NHNN rất quan tâm. 

Chẳng hạn như thúc đẩy việc kết nối liên thông và tiêu chuẩn hóa trong lĩnh vực thanh toán; áp dụng các thông lệ và tiêu chuẩn quốc tế tốt nhất cho một số phương tiện và hệ thống thanh toán; nghiên cứu, ứng dụng các giải pháp đảm bảo an ninh, an toàn, bảo mật thanh toán mới, hiện đại như triển khai tiêu chuẩn quốc tế về an toàn dữ liệu thẻ PCI/DSS, công nghệ mã hóa số thẻ (tokenization)…

Đồng thời, NHNN đã ban hành Bộ tiêu chuẩn thẻ chip nội địa, đảm bảo an ninh, an toàn trong thanh toán thẻ và khuyến nghị các tiêu chuẩn cho thanh toán QR code để tăng cường khả năng kết nối liên thông khi thanh toán bằng QR code, giảm thiểu chi phí cho việc lắp đặt, sử dụng các thiết bị chấp nhận thẻ tại điểm bán.

Tuy nhiên, khó khăn nhất vẫn là nhận thức của con người ứng xử với công nghệ mới, kể cả phía NH và khách hàng.. Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN,  ông Phạm Tiến Dũng, đề nghị các NH cần sớm có chiến lược triển khai NHS. “Các NH cần đề xuất chính sách với NHNN để sớm chuyển đổi sang NHS, đưa NHS vào hoạt động thiết thực…”- Ông Dũng đề nghị.