Người dân bỏ về làng cũ vì nhiều nguyên nhân
Năm 2009, thôn Chum Tam bị ảnh hưởng nghiêm trọng do bão số 9, cả thôn nguy cơ bị sạt lở, vùi lấp. UBND xã Măng Ri và huyện Tu Mơ Rông xây dựng khu TĐC làng Chum Tam mới để người dân về sống an toàn, ổn định.
Dự án hoàn thành vào năm 2010 với 75 căn hộ, được Nhà nước đầu tư đầy đủ cơ sở hạ tầng từ đường nội thôn bê tông hoá; hệ thống nước sinh hoạt đến từng nhóm hộ; điện sinh hoạt về từng nhà. Khu TĐC còn có 1 điểm trường mầm non, nhà rông, khu thể thao...
Vị trí khu TĐC nằm gần trung tâm cụm xã nên rất thuận lợi trong đi lại và trao đổi nhu cầu với các thôn khác, thuận lợi cho các em trong độ tuổi đến trường.
Với những điều kiện thuận lợi như vậy, ngay từ khi thành lập, người dân rất hưởng ứng, tự nguyện di dời toàn bộ các hộ tại thôn Chum Tam cũ về sống tại làng TĐC Chum Tam. Thế nhưng đến 2018, phần lớn các hộ dân trong khu TĐC đã tự động tháo dỡ nhà, mang theo đồ đạc về ở lại làng cũ.
 |
Cán bộ địa phương tới làng cũ động viên người dân quay lại khu TĐC. |
Ông Nguyễn Cửu Thắng, Chủ tịch UBND xã Măng Ri cho biết, trước thực tế trên, vừa tìm hiểu nguyên nhân, xã cũng có nhiều cuộc họp bàn, vận động các hộ dân về ở lại khu TĐC. Nhưng mọi cố gắng đều không hiệu quả, dần dần toàn bộ các hộ rời đi, về làng cũ. Khu TĐC bị bỏ hoang, không một bóng người.
Chủ tịch UBND xã cho biết, sau nhiều cuộc họp, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng, được biết nguyên nhân bà con rủ nhau bỏ khu TĐC vì nơi ở mới nằm xa khu sản xuất. Khổ nhất là những người già không có xe máy hoặc không biết đi xe máy, phải đi bộ với quãng đường rất xa.
Ông Võ Trung Mạnh, Chủ tịch UBND huyện Tu Mơ Rông cho biết thêm, còn một nguyên nhân là khi về nơi ở mới, một số thanh niên, nam giới uống rượu nhiều dẫn tới bệnh tật, tai nạn giao thông. Sau đó lan truyền một số tin đồn sai sự thật, bịa đặt, là “nơi ở mới không may mắn”, khiến bà con rủ nhau bỏ đi.
Ý tưởng chuyển đổi thành khu vực xây dựng các homestay
Chủ tịch UBND xã cho biết, sau thời gian dài vận động người dân mà không có hiệu quả, địa phương đã lên phương án giải quyết vấn đề, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư vào khu TĐC thôn Chum Tam.
 |
Ngoài việc tiếp tục vận động, xã đưa ra ý tưởng chuyển đổi khu TĐC làng Chum Tam thành khu vực xây dựng các homestay để thu hút khách du lịch bởi địa thế làng TĐC Chum Tam rất đẹp khi có suối bao quanh, gần núi, có hai thác nước tuyệt đẹp Y Hai và Đăk Dơn, có thung lũng ruộng bậc thang thơ mộng…
 |
Thực tế đã có một số doanh nghiệp, nhà đầu tư đến khảo sát và mong muốn được hợp tác. Tuy nhiên, phát sinh một vướng mắc cần tháo gỡ, đó là xã Măng Ri là xã được công nhận xã an toàn khu, được quy hoạch, bảo vệ với một số quy định đặc thù. Nếu muốn làm du lịch, thì phải tránh các vùng lõi ATK, trong khi vùng lõi tại đây chưa được xác định cụ thể.
 |
Những ngôi nhà, công trình bị bỏ hoang tại khu TĐC thôn Chum Tam. |
Chủ tịch UBND huyện Võ Trung Mạnh cho biết, UBND huyện đã xác định Măng Ri là địa phương có tiềm năng du lịch rất lớn, đặc biệt là phát triển về du lịch văn hoá cộng đồng kết hợp chăm sóc sức khoẻ. Ngoài ra, trong khoảng 4 năm gần đây, huyện cũng chú trọng phát triển du lịch trải nghiệm cho các đoàn khách du lịch khám phá các khu rừng sinh thái, các thác nước tự nhiên và đặc biệt là các vườn sâm Ngọc Linh trên địa bàn xã.
Huyện định hướng chuyển đổi khu TĐC Chum Tam sang phát triển du lịch. Tuy nhiên để thực hiện được định hướng này, Chủ tịch UBND huyện mong muốn tỉnh Kon Tum và các cơ quan Trung ương sớm xác định cụ thể vùng lõi của các khu vực ATK; đồng thời có các cơ chế để các khu vực này có điều kiện phát triển các hoạt động du lịch cộng đồng, trải nghiệm.
