Hoàn thiện pháp luật để áp dụng phổ biến 'phạt nguội'

Không có quy trình, rất khó “phạt nguội” 

Về cơ sở pháp lý liên quan xử lý vi phạm hành chính, theo ông Đặng Thanh Sơn - Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật (Bộ Tư pháp), Điều 64 của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 đã quy định rõ căn cứ pháp lý và nguyên tắc khi sử dụng các phương tiện, trang thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông và bảo vệ môi trường.

Đây là quy định tiếp nối, phát triển từ quy định tại Điều 55a của Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính năm 2008, mở rộng thêm lĩnh vực bảo vệ môi trường so với Pháp lệnh năm 2008 chỉ có lĩnh vực trật tự an toàn giao thông. Khoản 3 Điều 64 cũng giao Chính phủ quy định việc quản lý, sử dụng và danh mục các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ được sử dụng để phát hiện vi phạm hành chính trong hai lĩnh vực trên. 

Trên tinh thần đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định 165/2013/NĐ-CP quy định việc quản lý, sử dụng và danh mục các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ được sử dụng để phát hiện vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông và bảo vệ môi trường.

Theo ông Sơn, trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính nói chung được ghi nhận trong Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và một số nghị định, đặc biệt là Nghị định số 81/2013/NĐ-CP vừa được sửa đổi, bổ sung bằng Nghị định số 97/2017/NĐ-CP. Tuy nhiên, qua rà soát cụ thể quy định để tiến hành việc phạt thông qua hệ thống giám sát để phát hiện vi phạm hành chính (phạt nguội) thì đến nay chưa được ban hành, dẫn đến trong thực tiễn gặp những khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện. Chẳng hạn, việc thông báo trực tiếp yêu cầu người vi phạm đến cơ quan có thẩm quyền tiến hành lập biên bản, làm thủ tục xử phạt; hay thông qua chứng cứ được thu thập qua hệ thống giám sát đó để có thể tìm đến, xác định đối tượng xử phạt...

Ông Sơn cho rằng, để bảo đảm trật tự quản lý nhà nước, bảo đảm các vi phạm hành chính được phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh, nhất là trong thực tế hiện nay, việc sử dụng hệ thống giám sát bằng hình ảnh đã được nhiều nước sử dụng và ở Việt Nam vấn đề này cũng là xu thế tất yếu, thì cần thiết phải nghiên cứu hoàn thiện quy định pháp luật và áp dụng phổ biến trong thực tiễn.

Nâng cao ý thức chủ động tuân thủ pháp luật của người dân

Về phía người dân, các luật sư và chuyên gia pháp luật khuyên rằng, khi nhận chuyển nhượng các tài sản lớn thì việc cần thiết là người dân nên tự mình hoặc thuê cá nhân, tổ chức khác đi kiểm tra, xác minh tình trạng pháp lý của tài sản, trong đó có việc xác minh nghĩa vụ tài chính của người chuyển nhượng. Ví dụ, trong những trường hợp mua bán nhà đầy đủ cơ sở pháp lý, nếu người mua không đi tìm hiểu kỹ về khoản tiền điện, tiền nước, tiền internet, tiền truyền hình cáp của chủ nhà trước đây đã đóng đến tháng bao nhiêu, còn nợ bao nhiêu thì sẽ phải “kế thừa” nghĩa vụ chi trả một khoản tiền lớn cho chủ nhà trước nếu như không liên hệ được với chủ nhà trước. 

Tương tự như vậy, khi mua bán ô tô đã qua sử dụng, người mua cần phải chủ động tìm hiểu xem người bán ô tô đã thực hiện các nghĩa vụ tài chính về nộp phạt chưa bằng cách quy định trong hợp đồng mua bán trách nhiệm của người bán xe là phải cung cấp bằng chứng xe đã hoàn thành nghĩa vụ nộp phạt do lỗi vi phạm luật giao thông (nếu có vi phạm) đến thời điểm mua bán hoặc quy định những điều khoản khác để ràng buộc trách nhiệm của người bán xe. Để tránh rủi ro người này phải nộp phạt cho người kia, trong hợp đồng mua bán ô tô cần có các điều khoản quy định chặt chẽ, cụ thể, ngay tình, đúng luật về quyền lợi, trách nhiệm của các bên.