Nhiều chứng cứ chứng minh bị cáo không phạm tội đã không được Cơ quan điều tra thu thập dẫn đến việc buộc tội chưa đúng.
Đầu thú về tội đánh bạc, nhưng bị khởi tố về tội … lừa đảo.
Ngày 23/11/2009, Vũ Đức Anh, sinh năm 1980, tại Hải Phòng đến Công ty cổ phẩn thương mại tổng hợp Thành Công (Cty Thành Công) thuê xe ôtô để đi Vĩnh Phúc chơi. Tuy nhiên, do Vũ Đức Anh không có giấy phép lái xe nên Công ty Thành Công không cho thuê. Vì vậy, Vũ Đức Anh đã gọi điện cho anh Nguyễn Văn Phiên, nhờ thuê xe hộ; anh Phiên đã thuê được xe sau khi “đặt” sổ hộ khẩu của gia đình Vũ Đức Anh và chiếc xe máy của của vợ Phiên làm tài sản thế chấp.
Cty Thành Công đã giao cho anh Nguyễn Văn Phiên chiếc ôtô Inova, biển số 16M – 4331 theo hợp đồng thuê là một ngày. Sau khi thuê được xe, Vũ Đức Anh đã mượn lại xe, đưa cho Phiên 500 nghìn đồng rồi cùng Thành lên chơi nhà bạn tên là Hoàn ở Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc.
Tại nhà bạn ở Vĩnh Phúc, Vũ Đức Anh đã tham gia đánh bạc và thua 120 triệu đồng nên đã bị giữ lại xe ôtô. Vũ Đức Anh đã gọi điện về cho mẹ hỏi vay tiền trả nợ bạc để lấy xe ra. Đồng thời, Vũ Đức Anh bảo mẹ “báo Công an” về việc đánh bạc để Công an xử lý, mong lấy xe về trả Công ty Thành Công. Bà Nguyễn Thị Kim Oanh, mẹ của Vũ Đức Anh đã trình báo sự việc Đức Anh đánh bạc thua bị giữ xe với cán bộ công an quận Kiến An, nhờ giúp đỡ giải quyết. Bà Oanh cũng động viên con về đầu thú vì đã có hành vi đánh bạc dẫn đến bị giữ xe.
Tuy nhiên, ngày 14/12/2009, Cơ quan Điều tra Công an quận Kiến An đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, lệnh tạm giam đối với Vũ Đức Anh về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, với nhận định: Do nảy sinh ý định thuê xe ôtô đem thế chấp để lấy tiền chi tiêu nên Vũ Đức Anh đã nhờ Phiên thuê xe hộ sau đó đi xe ôtô lên Vĩnh Phúc thế chấp cho Thắng vay 120 triệu đồng để chi tiêu cá nhân và đánh bạc.
Cơ quan điều tra nhầm?
Ngày 19/8/2010, TAND quận Kiến An đã đưa vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản đối với bị cáo Vũ Đức Anh ra xét xử sơ thẩm. Căn cứ vào kết quả xét hỏi tại phiên toà, HĐXX đã ra Quyết định số 03/HSST-QĐ trả hồ sơ vụ án cho VKSND quận Kiến An để điều tra bổ sung
Theo nhận định của Tòa, Cơ quan điều tra và VKS chưa xác định được “bị hại” của vụ án là Cty Thành Công hay của anh Nguyễn Văn Phiên dẫn đến việc xác định tội danh chưa đúng. Kết quả điều tra chưa làm rõ những căn cứ để xác định tội danh lừa đảo chiếm đoạt tài sản đối với bị cáo Vũ Đức Anh. Trong quyết định trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung, Tòa cũng yêu cầu Cơ quan điều tra xác định địa chỉ, lời khai của Hoàn và Vũ Mạnh Thắng để làm rõ hành vi đánh bạc của bị cáo và những người khác.
Luật sư Trần Hồng Lĩnh, người bào chữa của bị cáo, cho biết: Trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra đã không làm rõ được bản chất của vụ án như: chưa xác định được ý thức chủ quan, hành vi khách quan của bị cáo, bỏ qua nhiều chứng cứ quan trọng chứng minh Đức Anh không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Những nội dung mà Tòa án yêu cầu điều tra bổ sung có thể làm thay đổi vụ án và bị cáo có thể được chứng minh là không có tội…
* Thưa Luật sư, việc Tòa trả hồ sơ với những lý do nêu trên có hợp lý không?
- Quyết định trả hồ sơ như vậy là rất đúng. Cơ quan buộc tội chưa xác định rõ ràng, ai là người bị chiếm đoạt tài sản sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc xác định tội danh, trách nhiệm của bị cáo. Nếu coi việc Vũ Đức Anh “cầm” chiếc xe lấy 120 triệu đồng là xâm phạm sở hữu tài sản thì hành vi đó không phải là hành vi “lừa đảo”. Tôi cho rằng, trong vụ án này, cần phải xem xét lại tội danh “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” đối với bị cáo.
* Ông có thể giải thích cụ thể các căn cứ pháp luật chứng minh việc bị cáo sử dụng chiếc xe để “cầm đồ” không phải là tội “lừa đảo”?
- Việc “cầm đồ” chiếc xe để lấy tiền trả tiền đánh bạc không có ý nghĩa nhiều đối với việc định tội danh. Vì, nếu đã chiếm đoạt xe thì cho dù anh ta không cầm đồ, anh ta vẫn phạm tội. Còn, nếu không có ý định chiếm đoạt thì việc anh ta cầm đồ chiếc xe, không trả lại chủ sở hữu đúng thời hạn thuê chỉ phát sinh trách nhiệm bồi thường, phạt… theo hợp đồng thuê xe.
Đối với Công ty Thành Công, Vũ Đức Anh không có quan hệ gì. Vì thế, cho dù đây là xe của Công ty Thành Công, cũng không thể nói anh ta “lừa” Công ty Thành Công. Nên, khó mà quy kết anh ta lừa đảo Công ty này.
* Theo ông, Vũ Đức Anh có xâm phạm quyền sở hữu của anh Nguyễn Văn Phiên không?
- Việc mượn xe của anh Phiên không xâm phạm quyền sở hữu. Nếu Vũ Đức Anh chủ động đem xe đi cầm đồ để lấy tiền đánh bạc và chi tiêu thì đó là hành vi xâm phạm quyền sở hữu, có thể phạm tội “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Ngược lại, nếu Vũ Đức Anh bị người thắng bạc giữ xe, yêu cầu đặt xe lại để buộc trả tiền thua bạc thì bản chất sự việc lại hoàn toàn khác.
Đây cũng là nội dung mà Tòa án yêu cầu điều tra bổ sung. Cần phải làm rõ ý định “đặt xe” là ý định từ trước khi nhờ Phiên thuê xe hay chỉ xuất hiện thua bạc ở Vĩnh Phúc. Nếu Đức việc “đặt xe” lấy tiền trả bạc thì rõ ràng, không thể quy kết bị cáo này phạm tội “lừa đảo”.
* Xin cảm ơn ông!
Bình Minh
