Những người nam quan hệ tình dục đồng giới (man sex man - MSM) ở Việt Nam vẫn đang phải hứng chịu sự kỳ thị, phân biệt đối xử và bạo hành của chính những người thân trong gia đình họ và rộng hơn là toàn xã hội.
“Bệnh hoạn” hay bản năng?
Các MSM vẫn đang bị kỳ thị ở nhiều nơi: Trong gia đình, nơi cư trú, trường học, nơi công cộng. Phản ứng của các gia đình khi biết con mình là MSM thường là đánh đập, xích con lại. Có MSM bị xích trong 2 tuần, có người bị xích đến 1 tháng, có gia đình đưa con đi bệnh viện tâm thần 1 tháng và cá biệt có trường hợp phải ở trong bệnh viện tâm thần đến 1 năm. Hầu hết các gia đình cấm đoán con giao du với các bạn, bắt con trở lại thành “con trai bình thường”.
 |
| Người đồng tính nam thường bị người thân ép phải sống “theo khuôn khổ” |
Một người nam tình dục đồng giới ở Hải Phòng tâm sự: Bước vào tuổi dậy thì, anh ta đã nhận thấy mình chỉ có tình cảm với người đồng giới. Gia đình biết chuyện không tin và cương quyết bắt anh đi chữa bệnh. Tuy nhiên, sau khi được tư vấn, người này đã may mắn được gia đình thông cảm và được sống đúng với bản năng. Không suôn sẻ như thế, đa số người thân của các MSM khác đã chèn ép các MSM phải sống “theo khuôn khổ”, khiến người đồng tính suy nghĩ tiêu cực, thậm chí nảy cả ý định quyên sinh.
Nhiều MSM cho biết, họ đã phải bỏ học vì không thể chịu nổi áp lực tại trường học khi thầy cô giáo và các bạn phát hiện họ có tình cảm với người cùng giới. Có trường hợp chia sẻ việc bị thầy cô giáo mắng chửi trước lớp và toàn trường là “bệnh hoạn”. Phần lớn các MSM bị bắt nạt vì sự “khác biệt” ngay từ khi còn nhỏ. Các bạn học cùng khóa, trẻ em cùng lối xóm trêu chọc, tụt quần và làm họ xấu hổ trước nhiều người. Việc các MSM cùng chơi với nhau cũng bị can thiệp đến độ có MSM đã tự tử vì cô đơn và không chia sẻ với bạn mình được.
Nhiều rào cản với người đồng tính
Khi lớn lên thì việc tiếp cận của nhóm MSM tới các dịch vụ về HIV là một vấn đề rất đáng quan ngại. Vì không nhận thức được nguy cơ, họ thường quan hệ xô bồ và cho rằng không cần thiết phải sử dụng biện pháp bảo vệ.
“Bác sỹ nói thẳng vào mặt em sao mày lại làm như thế (quan hệ tình dục với nam giới - PV) và em rất xấu hổ dù lúc ấy chỉ có một mình bác sỹ với em thôi. Em cứ cúi mặt xuống đi thẳng ra ngoài và sau đó em không đến nữa” - một MSM ở Hà Nội nhớ lại.
Sự phân biệt đối xử với những người nam quan hệ tình dục đồng giới nói chung và ngay cả trong các cơ sở y tế đang đẩy các MSM lánh xa các dịch vụ chăm sóc y tế và hậu quả là, các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) và HIV âm thầm lây lan. Theo một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu xã hội, kinh tế và môi trường, tỷ lệ nhiễm STI và HIV vào năm 2009 trong nhóm MSM ở Việt Nam là 14%.
Sự kỳ thị và phân biệt đối xử cũng gây ra tình trạng bạo hành đối với những người MSM. Một nghiên cứu về bạo hành trên cơ sở giới và MSM do Chương trình phối hợp phòng chống HIV/AIDS của Liên Hợp Quốc (UNAIDS) và Trung tâm sáng kiến sức khỏe và dân số tiến hành cho thấy, không chỉ những người lạ bạo hành với MSM mà ngay cả những người quen biết trong cộng đồng nơi họ sinh sống, đặc biệt là gia đình cũng bạo hành với MSM. Tuy nhiên, đây là vấn đề hầu như chưa được thảo luận và đề cập đến trong những chương trình can thiệp về bạo hành trên cơ sở giới và bạo hành trong gia đình.
Nỗ lực để giải quyết
Bên cạnh đó, các nhóm MSM ngày càng phát triển và họ trở nên tự tin hơn trong việc lên tiếng chống kỳ thị và phân biệt đối xử. Chủ nhiệm Câu lạc bộ Biển Xanh cho biết: Công việc chính của Câu lạc bộ là tích cực triển khai các hoạt động phòng chống lây nhiễm HIV trong cộng đồng. Câu lạc bộ nhận được rất nhiều sự quan tâm của các tổ chức quốc tế, của chính quyền địa phương. Vì vậy, các thành viên hầu như không phải đón nhận bất cứ một sự kỳ thị nào cả và hoạt động của Biển Xanh đã thực sự mang lại hiệu quả.
Theo Chủ tọa nhóm công tác kỹ thuật quốc gia về MSM Phan Huy Hiển, “Nếu MSM không tự đứng ra để bảo vệ quyền của chính mình thì sẽ rất khó khăn để giảm kỳ thị và phân biệt đối xử được hiệu quả”.
Thảo Hương
