Mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa: Cần đánh giá kỹ tác động

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Đỗ Đức Hiển (đoàn TP Hồ Chí Minh) đánh giá cao công tác chuẩn bị của Chính phủ và thể hiện sự nhất trí với nhiều nội dung của dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Góp ý về một số vấn đề cụ thể, đại biểu Đỗ Đức Hiển bày tỏ cơ bản nhất trí với 2 vấn đề theo phương án Chính phủ trình, bao gồm mở rộng hạn mức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân và bổ sung quy định về cho phép chuyển nhượng, thế chấp quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm.

Đối với vấn đề mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa, đại biểu đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc kỹ lưỡng ý kiến thẩm tra của Ủy ban Kinh tế, bảo đảm thể chế đúng, đủ chủ trương của Đảng đã được xác định tại Nghị quyết số 18-NQ/TW của Trung ương.

Theo đó vừa tạo điều kiện để người sử dụng đất nông nghiệp được chuyển đổi mục đích cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp theo quy hoạch nhưng cũng đồng thời bảo đảm kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là đất trồng lúa.

Ngoài ra, do các vấn đề Chính phủ xin ý kiến đều là những nội dung mới, lớn, phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của các chủ thể sử dụng đất, đại biểu Đỗ Đức Hiển đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, bổ sung lý lẽ cho từng loại ý kiến đã nêu trong Tờ trình, lượng hóa và đánh giá sâu hơn về những tác động của chính sách mới, tạo điều kiện để đại biểu Quốc hội, đặc biệt là Nhân dân tham gia ý kiến cụ thể hơn trong thời gian tới.

Có cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Quốc Luận (đoàn Yên Bái) cho rằng, việc cho phép các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa sẽ huy động được các tổ chức, cá nhân có tiềm lực đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, qua đó phát huy tối đa được hiệu quả sử dụng đất trồng lúa.

Tuy nhiên, đại biểu cũng cho rằng đây là nội dung rất quan trọng, nhạy cảm, có tác động trực tiếp đến một bộ phận khá lớn người dân đang sản xuất nông nghiệp ở nước ta.

Do vậy, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần có đánh giá kỹ các tác động của quy định này đối với đời sống và sản xuất của người dân, đồng thời đánh giá tác động tới vấn đề đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

“Đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu, có quy định cụ thể, rõ ràng hơn về đối tượng, điều kiện, quy trình, thủ tục, các chính sách ưu tiên, cơ chế kiểm tra, giám sát để tránh tình trạng lợi dụng chính sách thu gom đất lúa để đầu cơ trục lợi, sử dụng đất lúa không đúng mục đích, gây bức xúc, khiếu kiện trong Nhân dân”, đại biểu nêu rõ.

Đại biểu Huỳnh Thanh Phương (đoàn Tây Ninh) chỉ ra rằng, điều 191 Luật Đất đai năm 2013 quy định “hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp thì không được nhận chuyển nhượng, tặng, nhận quyền sử dụng đất trồng lúa”.

Song, trong thực tiễn cho thấy việc chứng minh có trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp để được nhận nhượng quyền chuyển nhượng còn nhiều bất cập, có khi mang tính hình thức và hợp thức hóa để đảm bảo tính hợp lý của hợp đồng.

Vì vậy, việc không hạn chế tổ chức cá nhân, hộ gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa cũng là phù hợp với thực tiễn đang diễn ra hiện nay.

Tuy nhiên, để đảm bảo ổn định diện tích đất trồng lúa của địa phương và của cả nước, đại biểu cũng cho rằng cần phải có biện pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước trong việc nhận chuyển nhượng, kiểm soát việc chuyển đổi mục đích của chuyển nhượng, để tránh tình trạng cá nhân lợi dụng chính sách thu gom đất này không nhằm mục đích sản xuất nông nghiệp.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương (đoàn An Giang) cơ bản thống nhất với việc nghiên cứu, xem xét mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa với lý do đây là vấn đề phù hợp với nguyện vọng của đông đảo cử tri và Nhân dân.

Theo đại biểu, thực tế cho thấy việc cho phép các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp được nhận chuyển nhượng đất trồng lúa là nội dung quan trọng, nhạy cảm.

“Chính vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo cần có đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng, đồng thời nghiên cứu, có quy định rõ ràng hơn về điều kiện và có cơ chế cụ thể hơn để kiểm soát, tránh tình trạng lợi dụng chính sách thu gom đất trồng lúa nhằm mục tiêu đầu cơ, không phục vụ cho mục đích sản xuất nông nghiệp”, đại biểu nêu quan điểm.