“Văn hóa nộp thuế”

Đó là hành vi trốn thuế. Nhưng người mua chẳng dùng hóa đơn vào việc gì nên chẳng ai thắc mắc về việc này.

Hiện nay, một trong các lĩnh vực thất thu thuế lớn nhất chính là thị trường bất động sản (BĐS). Theo số liệu của Bộ Tài chính, số thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng BĐS năm 2021 đạt 21 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 4,9 nghìn tỷ đồng (tỷ lệ tăng 30%) so với năm 2020. Lũy kế 5 tháng đầu năm 2022, kết quả thu từ thuế thu nhập cá nhân của hoạt động chuyển nhượng BĐS đạt được 16 nghìn tỷ đồng (theo dự kiến); tăng 68,6% so với 5 tháng đầu năm 2021, tương ứng tăng 6,6 nghìn tỷ đồng.

Con số thu tăng, tuy nhiên theo đánh giá của Bộ Tài chính, công tác thu thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng BĐS còn gặp một số khó khăn. Nguyên nhân từ các chính sách liên quan đến đất đai hiện hành được quy định bởi nhiều cơ quan, ban ngành; các quy định chưa đồng bộ nên việc xác định giá thị trường của BĐS vẫn gặp rất nhiều khó khăn.

Về “khoảng trống luật pháp”, khó nhất hiện nay là do Luật Đất đai quy định Bảng giá đất ổn định 5 năm, trong khi thực tế giá thị trường BĐS lại biến động liên tục (hàng tuần, thậm chí hàng ngày), vì vậy dẫn đến giá đất do UBND cấp tỉnh quy định không sát với giá của thị trường. Văn bản quy phạm pháp luật chưa quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền đối với các giao dịch chuyển nhượng BĐS. Thứ nữa, công tác phối hợp với các cơ quan, ban, ngành liên quan cũng gặp không ít khó khăn.

Trong khi hành lang pháp lý như vậy thì ý thức tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế của người dân gần như là “zero”.

Phải dùng từ này vì càng “giảm đóng” được càng mừng. Giống như câu chuyện mua xe máy đã nói, các giao dịch BĐS khi khai thuế đều khai giá không đúng với giá thực tế chuyển nhượng. Văn phòng đăng ký đất đai chuyển hồ sơ đến cơ quan thuế thường sát ngày hẹn trả kết quả hoặc chậm dẫn đến áp lực về thời gian trả kết quả xác định nghĩa vụ tài chính về đất, gây chậm trễ về thủ tục hành chính. Đây cũng là một khó khăn cho cơ quan thuế.

Để chống thất thu thuế BĐS, Bộ Tài chính đã và đang tham mưu, đề xuất với Chính phủ tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng BĐS thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính để sửa đổi, bổ sung đảm bảo thống nhất, đồng bộ; bổ sung quy định thanh toán qua ngân hàng đối với hoạt động chuyển nhượng BĐS.

Tài nguyên khai thác mãi sẽ cạn kiệt, thuế với mỗi quốc gia chính là nguồn thu chủ yếu của mọi quốc gia văn minh. Đó là đất nước có “văn hóa nộp thuế”.