Chống lạm thu đầu năm học - Bài 5: Có nên loại bỏ Ban đại diện cha mẹ học sinh?

0:00 / 0:00
0:00

(PLVN) - Không ít ý kiến cho rằng cần loại bỏ ban đại diện cha mẹ học sinh mới phòng chống hiệu quả lạm thu đầu năm học. Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam, ông Lê Như Tiến, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội và một số chuyên gia về giáo dục nêu quan điểm, việc loại bỏ ban đại diện này chỉ vì một số nơi làm chưa đúng là cực đoan...

Chống lạm thu đầu năm học - Bài 4: Hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh các nước

Chống lạm thu đầu năm học - Bài 3: Trường và Ban đại diện cha mẹ học sinh được phép thu, chi thế nào?

Chống lạm thu đầu năm học - Bài 2: Dư luận, phụ huynh, giáo viên 'lên tiếng'

Chống lạm thu đầu năm học - Bài 1: Lùm xùm loạt vụ thu quỹ đến cả tỷ đồng

Thông tư số 55/2011/TT-BGDĐT (Thông tư 55) quy định khá cụ thể về chức năng, nhiệm vụ và những khoản mà Ban đại diện cha mẹ học sinh được thu và không được phép thu. Tuy nhiên, lạm thu trong giáo dục thường bắt nguồn từ quỹ hội cha mẹ học sinh. Các khoản đóng góp cho nhà trường thường được nêu ra dưới tinh thần "tự nguyện" nhưng đa phần lại thiếu minh bạch, buộc phụ huynh phải đóng tiền theo cách “tự nguyện trong miễn cưỡng”, trở thành nỗi bức xúc của nhiều phụ huynh. Đã có luồng ý kiến cho rằng nên xem xét việc loại bỏ Ban đại diện cha mẹ học sinh để ngăn chặn hiện tượng trên.

Ông Lê Như Tiến - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng (nay là Ủy ban Văn hóa, Giáo dục) của Quốc hội trao đổi liên quan vấn đề này.

- Ông nhận định như thế nào về thực trạng lạm thu hiện nay?

Ông Lê Như Tiến: Khi còn là đại biểu Quốc hội khóa 12, 13, là Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hóa - Giáo dục, Tôi đã cảnh báo trên nghị trường rất nhiều về lạm thu đầu năm trong giáo dục khi phụ huynh lại "lao đao, khốn khó" vì chuyện đóng học phí và các khoản thu khác cho học sinh. Trước đây, thi thoảng mới có một vài sự việc liên quan đến lạm thu và lạm thu có thể dừng ở mức độ 5-10% nhưng gần đây lạm thu có chiều hướng gia tăng; cả ở mức độ, cường độ, phạm vi rộng hơn rất nhiều, danh mục lạm thu có vẻ ngày càng dài hơn.

Trong khi nhà nước dành 20% tổng thu ngân sách nhà nước cho giáo dục và chúng ta đưa ra rất nhiều khẩu hiệu như “đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho con người”, “đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”, “giáo dục là quốc sách”, đây lẽ ra phải trở thành phương châm chỉ đạo nhưng dường như một số nhà trường, thầy cô đã lãng quên điều này.

Ông Lê Như Tiến trao đổi với phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam

Ông Lê Như Tiến trao đổi với phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam

TS. Đặng Tự Ân, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ Đổi mới Giáo dục Phổ thông Việt Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Tiểu học, Bộ GD-ĐT cho rằng: "Không thể bỏ Ban đại diện cha mẹ học sinh, bởi vì các nước phát triển vẫn duy trì tổ chức này. Đó là bộ phận nối dài, kết nối giữa nhà trường và toàn thể cha mẹ học sinh. Một lực lượng không thể thiếu được trong giáo dục học sinh. Chúng ta không thể không quản lý được là cấm không cho tổ chức hoạt động. Cần điều chỉnh Thông tư 16 cho khả thi hơn".

Ban đại diện cha mẹ học sinh ra đời đã hơn 10 năm với vai trò phối hợp với nhà trường để thực hiện các hoạt động giáo dục. Vậy ông đánh giá thế nào về vai trò của Ban đại diện cha mẹ học sinh?

Ông Lê Như Tiến: Ý nghĩa ban đầu của Ban đại diện cha mẹ học sinh rất tốt đẹp. Đó là cầu nối, là trung gian giữa nhà trường với học sinh; vừa thay mặt phụ huynh để chăm lo cho các em, vừa thay mặt nhà trường để làm cầu nối với các phụ huynh khác, phục vụ chủ yếu cho việc nâng cao chất lượng đào tạo; nhưng dần dần mô hình này gần như bị biến tấu, chỉ xuất hiện “xuân thu nhị kỳ” đến để thu tiền, có khi chỉ để các dịp 20/11, 20/10, lễ tết khác... thăm hỏi thầy cô. Gần đây phụ huynh phàn nàn nhiều và có vẻ ban đại diện này “nghiêng” về phía nhà trường nhiều hơn là “nghiêng” về phụ huynh học sinh, quan tâm nhiều đến vấn đề tài chính hơn là việc làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy và học. Họ đang "lệch" với tôn chỉ, mục đích ban đầu.

- Theo ông, nguyên nhân nào dẫn đến việc nhiều Ban đại diện cha mẹ học sinh đang đi "lệch" với tôn chỉ, mục đích ban đầu?

Ông Lê Như Tiến: Nói đến kinh tế thị trường thì bao giờ cũng là câu chuyện liên quan đến tiền bạc, nhưng phải phân rõ cái nào của nhà trường, cái nào là nhà nước phải đầu tư (ở đây không phải chỉ nhà nước trung ương mà quản lý nhà nước tại địa phương như ngành giáo dục của tỉnh, HĐND – UBND tỉnh phân bổ chi tiêu ngân sách hằng năm vì luôn có một phần ngân sách chăm lo cho giáo dục, chứ không phải hỏng điện, hỏng nước, vệ sinh cũng đổ lên đầu phụ huynh học sinh). Tất cả những khoản thu tôi kể ở trên là trách nhiệm của nhà trường, của cơ sở giáo dục đào tạo. Tôi thấy dần dần nhiều khoản chi của nhà nước, cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương thì lại thành chuyển sang cho đại diện phụ huynh học sinh, phụ huynh đứng ra để lo toan, đó là sai về mục đích.

Được bầu làm trưởng ban đại diện cha mẹ học sinh nhiều năm tại một trường ở Hà Tĩnh, ông Dương Ngọc Vỹ cho rằng: "Thực tế có trường hợp đại diện cha mẹ học sinh chưa thực hiện đúng bổn phận, chức năng nhiệm vụ nhưng vẫn có những người rất công tâm, cống hiến hết mình vì lợi ích của học sinh. Nếu đánh đồng ban đại diện cha mẹ học sinh là ban "phụ thu", là "cánh tay nối dài cho nhà trường" trong việc lạm thu là gây tổn thương họ. Tôi đã có nhiều năm làm trưởng ban đại diện cha mẹ học sinh, phải sắp xếp thời gian, công việc để có thể làm tốt công việc mà mọi người đã tin tưởng giao phó".

Tôi được biết Bộ GD-ĐT đã có thông tư hướng dẫn và nêu rõ bao nhiêu khoản không được thu, thế nhưng ở dưới các cơ sở giáo dục đào tạo, các phòng giáo dục địa phương, sở giáo dục vẫn chỉ đạo thu, như vậy là sai, “trên bảo dưới không nghe”.

Chúng ta có cơ quan quản lý nhà nước các cấp, ở Trung ương thì có Bộ GD-ĐT, ở địa phương thì có UBND các tỉnh, thành phố và tham mưu là sở GD-ĐT, ở huyện, quận thì có phòng giáo dục tham mưu. Thế nhưng vai trò của họ như thế nào? Bên cạnh đó còn có các cơ quan thanh tra, kiểm tra ở các địa phương đều có, tại sao thấy vi phạm mà không thổi còi? Ngoài ra các cơ quan khác như MTTQ và các tổ chức thành viên cũng là tai mắt, giám sát và phản biện xã hội... Địa phương nào các cơ quan quản lý làm tốt vai trò thì sẽ hạn chế rất nhiều và dần dần tiến tới chấm dứt được lạm thu.

Những khoản nào được phép thu thì vẫn phải thu. Chúng ta không cực đoan nói là ban đại diện cha mẹ học sinh không được thu bất kỳ khoản nào. Những khoản tiền chăm lo, tạo điều kiện cho các em về sức khỏe, học tập tốt hơn thì rất thiết thực. Nhưng đây chỉ là "phụ gia" thôi chứ không thể từ "phụ gia" lại thành "chính gia". Ban đại diện cha mẹ học sinh không thể làm thay cơ quan quản lý nhà nước, như vậy là sai với tôn chỉ mục đích ban đầu.

- Phần nhiều các vụ việc lạm thu đầu năm đều liên quan đến việc Ban đại diện cha mẹ học sinh. Vai trò của Ban đại diện cha mẹ học sinh nói chung đối với hoạt động giáo dục được đánh giá là mờ nhạt, không xứng với kỳ vọng ban đầu. Đã có ý kiến cho rằng nên xem xét việc loại bỏ Ban đại diện cha mẹ học sinh, ý kiến của ông về việc này như thế nào?

Ông Lê Như Tiến: Theo tôi, không phải cái gì làm không tốt thì loại bỏ. Bỏ ban đại diện cha mẹ học sinh là cực đoan. Chúng ta không vì một số nơi làm chưa tốt mà loại bỏ tất cả, không phải vì không quản lý được thì cấm. Họ làm sai với quy định ban đầu thì phải uốn nắn để họ làm đúng tôn chỉ. Một số trường tôi được biết qua phản ánh của phụ huynh thì ban đại diện là “cánh tay nối dài” của nhà trường chứ không phải là “cánh tay nối dài” của phụ huynh, hiện tượng này cần chấn chỉnh. Thực tế, có nhiều ban đại diện cha mẹ học sinh làm rất tốt, hà cớ gì phải loại bỏ. Cả nước rất nhiều ban đại diện phụ huynh học sinh thì không nên để “con sâu làm rầu nồi canh”, số làm không tốt, bị phản ánh không phải là toàn bộ. Cho đến bây giờ, cơ quan chủ quản là Bộ GD-ĐT cũng chưa có văn bản nào nói đến việc bỏ ban đại diện cha mẹ học sinh.

Xin trân trọng cám ơn ông!

Ông Phạm Hồng Quân, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Dương: "Giáo dục học sinh bây giờ phải đầy đủ 3 yếu tố: nhà trường, gia đình và xã hội. Nếu bỏ ban đại diện cha mẹ học sinh giống như bỏ sự gắn kết giữa nhà trường với xã hội, với phụ huynh học sinh. Ở góc độ quản lý thì không naên bỏ và cũng không bỏ được. Ban đại diện cha mẹ học sinh càng hoạt động tích cực thì sẽ càng góp phần vào việc giáo dục học sinh. Hiện nay tình trạng học sinh vi phạm pháp luật xu hướng phức tạp khi nhiều bố mẹ gần như phó mặc con em cho nhà trường vì mải đi làm (sáng đi, tối mịt mới về hoặc ađi làm xa quê). Nếu nhà trường và cha mẹ học sinh không có thông tin qua lại thì học sinh rất dễ vi phạm pháp luật...”.

Liên quan đến thực tiễn hoạt động của Ban đại diện cha mẹ học sinh, độc giả Báo Pháp luật Việt Nam đang chờ cơ quan chủ quản là Bộ GD-ĐT "lên tiếng".

* Mời Quý độc giả đón đọc: Chống lạm thu đầu năm học - Bài 6: Chuyên gia 'hiến kế'

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Đại học Y khoa Vinh: Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học hướng tới phát triển bền vững

Đại học Y khoa Vinh: Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học hướng tới phát triển bền vững
(PLVN) - Nghiên cứu khoa học (NCKH) trong giáo dục y khoa không chỉ là nền tảng để nâng cao chất lượng đào tạo mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các phương pháp chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh tật. Đại học Y khoa Vinh nhận thức rõ vai trò này, từ đó đặt mục tiêu phát triển NCKH trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển.

Điều chỉnh “xét tuyển đại học sớm” để bảo đảm công bằng cho tất cả các thí sinh

Việc quy định chỉ tiêu xét tuyển sớm và quy định điểm chuẩn trúng tuyển cần bảo đảm được sự công bằng giữa các thí sinh trong các đợt xét tuyển. (Ảnh minh họa: Ngọc Hương)

(PLVN) - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hoàng Minh Sơn cho biết, việc có quy định chặt chẽ hơn nếu sử dụng học bạ để xét tuyển thì cần có kết quả học tập của cả năm lớp 12 cũng là hướng tới bảo đảm công bằng cho các thí sinh (TS) ứng tuyển. Nếu chỉ xét đến 5 học kỳ ở cấp THPT mà bỏ qua học kỳ II của lớp 12 sẽ khiến cho nhiều em chủ quan và không tập trung học tốt đều các môn.

Góp ý cho Kỳ tuyển sinh Đại học, cao đẳng năm 2025: Nên loại bỏ các phương thức tuyển sinh không bảo đảm chất lượng đầu vào

Tuyển sinh năm 2025 có nhiều thay đổi theo CTGDPT 2018. (Ảnh minh họa: PV)
(PLVN) - Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) Việt Nam vừa có kiến nghị gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) về giải pháp bảo đảm tính đồng bộ giữa nội dung Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (CTGDPT 2018), việc triển khai thực hiện chương trình, tổ chức thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH từ năm 2025.

Nâng cao hiểu biết pháp luật trong học sinh, sinh viên

Việc một bộ phận học sinh, sinh viên thiếu hiểu biết về pháp luật là một thực trạng đáng báo động. (Ảnh: BD)
(PLVN) - Thời đại công nghệ phát triển, giới trẻ có cơ hội tiếp cận nhiều thông tin nhưng cũng đối mặt với những hệ lụy, nhất là khi không được trang bị nền tảng kiến thức pháp luật. Một số bạn trẻ hiện nay “vô tư” thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật gây ra hậu quả nghiêm trọng chỉ vì thiếu hiểu biết pháp luật.

Ngăn ngừa thuốc lá mới xâm nhập học đường

Ảnh minh họa: Sở GD&ĐT Hà Nội
(PLVN) - Trước tình trạng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng diễn biến phức tạp, gia tăng nhanh ở giới trẻ, nhiều trường học tại các tỉnh/thành đã tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao ý thức cho học sinh về tác hại của thuốc lá mới, góp phần đẩy lùi mối lo này ra khỏi trường học.

20 năm kiến tạo tri thức của Trường Đại học Thành Đô

20 năm kiến tạo tri thức của Trường Đại học Thành Đô
(PLVN) -  Ngày 30/11/2024 đánh dấu cột mốc vàng son trong lịch sử của Trường Đại học Thành Đô – hai thập kỷ nỗ lực không ngừng để kiến tạo một môi trường giáo dục chuẩn mực, kiên định với sứ mệnh kiến tạo không gian tích hợp WILL, gắn kết hài hòa giữa học tập, nghiên cứu, giảng dạy, thực hành, hướng nghiệp và trải nghiệm cuộc sống. Lễ kỷ niệm có sự tham dự của đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trung tâm và cơ sở giáo dục, các doanh nghiệp đối tác, bệnh viện, nhà trường, báo chí…

Thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam

PGS.TS. Trần Việt Dũng – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM phát biểu tại Hội thảo.
(PLVN) - Sáng ngày 30/11/2024, tại Trường Đại học Luật TP.HCM đã diễn ra hội thảo khoa học với chủ đề “Chính sách pháp luật thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam – Kinh nghiệm và thực tiễn”. Đây là sự kiện do Nhóm đề tài cấp Bộ tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và đại diện doanh nghiệp trong lĩnh vực pháp luật, lao động và môi trường.

Dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học 2025: Tăng trách nhiệm của các cơ sở đào tạo trong công tác tuyển sinh

Thay đổi dự thảo quy chế tuyển sinh đại học 2025, bảo đảm công bằng cho thí sinh. (Ảnh minh họa: ĐHQGHN)
(PLVN) - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh đại học 2025. Theo đó, Bộ GD&ĐT đề xuất, các điểm xét, điểm trúng tuyển của các phương thức, tổ hợp môn sử dụng để xét tuyển phải được quy đổi tương đương về một thang điểm chung, thống nhất.