Theo số liệu thống kê của Hiệp hội thẻ Việt Nam, tính đến 30.6.2015, số lượng thẻ nội địa đạt gần 75 triệu thẻ, tăng 20% so cùng kỳ năm ngoái; trong khi số lượng thẻ tín dụng quốc tế đạt 2,65 triệu thẻ, tăng 31%. Doanh số sử dụng thẻ ghi nợ nội địa tăng 22,5% so cùng kỳ, đạt hơn 700.000 tỷ đồng, song giao dịch rút tiền vẫn còn lớn, chiếm hơn 80%.
Trong khi đó, doanh số sử dụng thẻ tín dụng quốc tế tăng nóng đến 38%, đạt 24.000 tỷ đồng (Theo vietnamfinance). Và số lượng các thẻ được phát hành cũng như giao dịch ngày càng gia tăng. Kèm với đó là những rủi ro phát sinh mà thực tế trong thời gian qua, liên tiếp để xảy ra những trường hợp thẻ bị lợi dụng, gây tâm lý hoang mang trong dư luận.
Khác với thẻ nội địa (hay còn được quen gọi là thẻ ATM), khách hàng khi thanh toán cần thực hiện bước nhập mã PIN tại quầy giao dịch, thì khi cà thẻ tín dụng tại các điểm mua hàng, nhân viên bán hàng thường bỏ qua bước xác minh chủ thẻ thực bằng cách kiểm tra chữ ký của chủ thẻ ký trên thẻ với chữ ký của người đó ký trên hóa đơn thanh toán. Đây được coi là một trong những biện pháp cơ bản đầu tiên để nhằm giảm thiểu rủi ro do tình trạng thẻ bị người khác lợi dụng gây ra.
Tuy nhiên, ở Việt Nam, nhiều Ngân hàng không thực sự tuân thủ việc làm này, không phối hợp, tập huấn cho các đơn vị chấp nhận thẻ những quy trình xác thực thẻ. Điều này đã tạo kẽ hở để kẻ gian lợi dụng gây thiệt hại cho khách hàng. Do đó, lời khuyên cho khách hàng là luôn quan sát người khác đang làm gì với thẻ của mình, kiểm soát việc nhân viên thu ngân có nhập đúng số tiền thực phải trả hay không và phối hợp cùng nhân viên đối chiếu lại chữ ký trên biên lai thanh toán.
 |
| Quy trình thanh toán thẻ qua POS rất đơn giản |
Không những thế, trong các giao dịch thanh toán trực tuyến – mà phần lớn rủi ro gian lận phát sinh từ môi trường internet này, hệ thống thường chỉ yêu cầu người dùng nhập họ tên chủ thẻ, dãy số thẻ (in dập nổi trên thẻ), thời hạn hiệu lực và mã số xác thực thẻ (CVV/CVC) in trên mặt sau của thẻ. Tất cả các thông tin đều được hiển thị ở mặt trước và mặt sau của thẻ.
Hiện nay rất ít các ngân hàng sử dụng phương thức xác thực giao dịch, xác thực chủ thẻ trước khi thanh toán bằng việc gửi mật khẩu dùng một lần (OTP – one tiem password) về cho máy tính hoặc máy điện thoại của người đó.
 |
| Mặt sau của thẻ chứa các thông tin về CVV/CVC |
Thông qua mạng internet, một số trang web được mở ra chỉ để nhằm lấy cắp dữ liệu, thông tin cá nhân khi khách hàng đăng nhập vào và cung cấp thông tin. Do đó, khi truy cập vào các trang web, trước khi quyết định thanh toán, chủ thẻ nên cân nhắc việc cung cấp những thông tin cá nhân, và nếu cần thì nên có sự kiểm chứng lại website đang truy cập đảm bảo là website thật của tổ chức thật và có uy tín.
Bất cứ ngân hàng nào cũng đều không “mở” chức năng thanh toán internet nếu không có sự đồng ý xác nhận của khách hàng bằng văn bản hoặc qua điện thoại để xác thực. Và việc mở hay đóng chức năng này là có thời hạn, có thể theo giờ/theo ngày hoặc tháng. Vì vậy, khách hàng nên căn cứ vào nhu cầu và tần suất mua sắm online của mình để đăng ký với ngân hàng cho phù hợp, tránh tình trạng kẻ gian có thể lấy cắp tiền từ tài khoản của mình qua những giao dịch trực tuyến.
Thẻ tín dụng tại các ngân hàng Việt Nam được phát hành thông qua liên kết với các ngân hàng nước ngoài hoặc qua các Tổ chức thẻ quốc tế như Visa Card, Master Card, JCB, Dinners Club,.. Theo đó, việc các Ngân hàng trong nước cam kết phối hợp với các Tổ chức phát hành thẻ để tuân theo các tiêu chí bảo mật thẻ, các chương trình tuân thủ, các quy định mà các Tổ chức đó yêu cầu là điều bắt buộc.
Thậm chí có rất nhiều chương trình tuân thủ có các điều khoản về phí phạt mà nếu không chấp hành, để xảy ra rủi ro gian lận thẻ thì không chỉ khách hàng chịu thiệt mà các Ngân hàng Việt Nam sẽ phải đối mặt với các khoản phạt lên tới vài ngàn hoặc vài chục ngàn USD.
Có rất nhiều những cảnh báo rủi ro, những khuyến cáo được phát đi từ các Tổ chức thẻ quốc tế, ngân hàng trong nước nhằm nâng cao nhận thức của người dùng thẻ. Về phía khách hàng, nên bảo mật thẻ bằng cách không cung cấp hoặc tiết lộ thông tin thẻ tín dụng của mình cho cá nhân/ đơn vị nào khác (nếu đó không phải là yêu cầu từ phía ngân hàng phát hành), tuyệt đối không nên cho người khác mượn thẻ.
Đối với giao dịch thanh toán online, khi có bất kỳ nghi ngờ nào về giao dịch liên quan đến thẻ của mình, khách hàng nên liên hệ ngay với Trung tâm Thẻ của các ngân hàng để được hỗ trợ và xử lý kịp thời./.
