Trong báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ mới đây, Bộ Xây dựng đã có những nhận xét được đánh giá rất thẳng thắn, nhìn thẳng vào sự thật: “Hiện tượng trả rất cao một số lô rồi bỏ cọc, tạo mặt bằng giá ảo để thao túng thị trường. Việc mua đi, bán lại nhiều lô đất nhằm thu lợi bất chính diễn ra phổ biến ở nhiều nơi, thậm chí mang tính tổ chức”.
Hơn tháng qua, một số phiên đấu giá đất tại ngoại thành Hà Nội xôn xao dư luận, “rung chuyển” thị trường. Một số cuộc thu hút hàng nghìn hồ sơ tham dự, gấp hàng chục lần số lô đất bán ra. Có phiên đấu giá xuyên đêm, lô cao nhất trúng với giá hơn 133 triệu đồng một m2; gấp 18 lần mức giá khởi điểm. Thực tế, tất cả những lô đất được “thổi giá” đều đã bị bỏ cọc.
Theo Bộ Xây dựng, tình trạng “thổi giá” đất vừa qua bị tác động bởi một số nguyên nhân: Mức khởi điểm phù hợp thu hút nhiều người tham gia, số tiền đặt cọc thấp, nhiều băng nhóm đầu tư chuyên nghiệp tham gia “thổi giá” rồi bán lại ngay để trục lợi.
Nếu không có các biện pháp dẹp vấn đề này, sẽ tác động tiêu cực đến mặt bằng giá đất, cung - cầu nhà ở, thị trường bất động sản.
Hệ lụy đầu tiên là giá đất bị “thổi” có thể được lấy làm thông tin tham chiếu, xác định và tạo mặt bằng giá mới cao hơn thực tế. Tâm lý nhà đầu tư cũng bị ảnh hưởng, kéo theo sự tăng giá của các sản phẩm nhà ở, bất động sản. Giá đất tăng sẽ làm chi phí đầu vào, giá bán bất động sản tăng theo. Các DN khó có cơ hội đầu tư dự án bất động sản giá bình dân, mà buộc phải làm nhà cao cấp mới có thể thu hồi vốn.
Chưa hết, còn có hệ lụy nguồn cung trong tương lai có thể bị hạn chế khi những cá nhân, tổ chức kinh doanh bất động sản làm ăn chân chính không còn muốn phát triển dự án, sản phẩm nữa. Nạn “thổi giá” đất còn gây khó cho thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư với các dự án sử dụng vào mục đích công cộng. Người có đất bị thu hồi cũng dễ bị kích động, có thể khiếu nại và đòi bồi thường cao hơn, gây mất ổn định xã hội.
Để dẹp nạn “thổi giá” khi đấu giá đất, Bộ Xây dựng đề xuất nguyên tắc xử lý tận gốc là hoàn thiện quy định pháp luật liên quan đấu giá đất, như tăng tiền đặt cọc, xác định giá khởi điểm sát thị trường, rút ngắn thời gian nộp tiền trúng đấu giá, sàng lọc người tham gia để hạn chế đối tượng có mục đích đầu cơ; có chính sách đánh thuế riêng với trường hợp đứng tên nhiều nhà đất, mua đi, bán lại nhà đất nhiều lần trong thời gian ngắn để trục lợi…
Những đề xuất trên của Bộ Xây dựng được dư luận đồng tình. Thậm chí một số ý kiến cho rằng cần có những quy định nghiêm hơn nữa, như cấm người bỏ cọc tham gia đấu giá đất trong nhiều năm, ngoài mất tiền cọc còn bị phạt tiền; rút ngắn hơn nữa thời gian nộp tiền sau khi công bố kết quả đấu giá, không cho các đối tượng “thổi giá” “lướt sóng”, gây nhiễu loạn thị trường, làm tiền người có nhu cầu thực. Cần làm chặt như vậy, để thị trường bất động sản được ổn định, phát triển ngày càng lành mạnh; đảm bảo công bằng xã hội và quyền có nhà ở của mọi công dân.
