Theo Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể, khu vực đồng bằng sông Cửu Long có gần 20 triệu dân sinh sống, được thiên nhiên ưu đãi, rất phù hợp để phát triển nông nghiệp; tuy nhiên tốc độ phát triển không đạt kỳ vọng.
Ưu tiên các dự án đầu tư trong vùng
Bộ Giao thông vận tải cho biết, giai đoạn 2021 - 2030, Bộ kiến nghị Chính phủ ưu tiên đầu tư các dự án trong vùng đồng bằng sông Cửu Long nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng và nâng tỷ trọng vốn đầu tư theo dân số từ 71,55% lên 129,21% so với bình quân chung cả nước.
Trong các dự án ưu tiên đầu tư đó có các tuyến đường bộ cao tốc, như: tuyến Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng (Trần Đề), tuyến Cần Thơ - Cà Mau, tuyến Mỹ An - Cao Lãnh, tuyến Cao Lãnh - Lộ Tẻ - Rạch Sỏi, tuyến Hà Tiên - Rạch Giá, tuyến Hồng Ngự - Trà Vinh. Song song cũng chuẩn bị đầu tư tuyến đường sắt TP.HCMh - Cần Thơ, đầu tư khu bến cảng Trần Đề - Sóc Trăng.
Về giao thông thủy nội địa, Bộ Giao thông vận tải đã kiến nghị đầu tư nâng cấp tuyến kênh Chợ Gạo giai đoạn 2; phát triển các hành lang đường thủy và logistics khu vực phía Nam’ nâng cao tĩnh không các tuyến đường thủy nội địa quốc gia; nâng cấp ba tuyến thủy nội địa là kênh Mương Khai - Đốc Phủ Hiền, tuyến sông Hàm Luông và tuyến Hà Tiên - Rạch Giá - Cà Mau.
Tổng nguồn vốn đầu tư cho các dự án khu vực này được Thủ tướng Chính phủ giao khoảng 252.694 tỷ đồng. Bộ Giao thông vận tải cho biết, đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về dự kiến phân bổ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025. Với nguồn vốn được bố trí khoảng 50.690 tỷ đồng, chiếm 20% tổng vốn đầu tư toàn ngành giao thông vận tải cả nhằm hỗ trợ đầu tư một số dự án đường bộ cao tốc trọng điểm (theo hình thức đối tác công tư – PPP), và đầu tư các dự án trọng điểm thuộc các chuyên ngành khác.
Cần giải pháp đột phá và cơ chế đặc thù
“Nghị quyết 21 được Bộ Chính trị ban hành hết sức kịp thời và được triển khai đồng bộ cho cả 13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long; trong đó ngành giao thông vận tải tham mưu để hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế vùng tốt hơn. Ngoài nguồn vốn ngân sách nhà nước, cần có giải pháp mang tính chất đột xuất như phát hành trái phiếu, xây dựng cơ chế đặc thù cho từng dự án...”.
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh như vậy, tại hội nghị tổng kết các nhiệm vụ của ngành giao thông vận tải thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 20/01/2003 của Bộ Chính trị khóa IX, và Kết luận số 28-KL/TW ngày 14/8/2012 của Bộ Chính trị khóa XI về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp phát triển KT-XH và bảo đảm QP-AN vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) các thời kỳ 2001 - 2010 và 2011 – 2020, diễn ra hôm 21/10/2021 mới đây.
Về việc huy động vốn PPP vào đầu tư giao thông như thời gian qua, theo bà Trần Anh Thư, Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang nhận định, là dù có nhiều hình thức nhưng do chưa thực hiện tốt nên áp lực dồn về ngân sách đầu tư công, sẽ không thể đủ nguồn lực đầu tư cho đồng bằng sông Cửu Long. Bà Anh Thư đề nghị cần xây dựng cơ chế đầu tư, phân cấp nguồn lực đầu tư của trung ương và địa phương.
Theo Viện Chiến lược và phát triển Giao thông vận tải Bộ Giao thông vận tải, thời gian qua Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với các bộ, ngành và các địa phương đồng bằng sông Cửu Long tập trung nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, đến nay cơ bản đã hoàn thành các mục tiêu đề ra trong Nghị quyết 21 và Kết luận 28.
Trong đó, về đường bộ về đường bộ, đã hình thành các tuyến trục dọc nối các tỉnh miền Tây Nam bộ với TP.HCM và các tỉnh miền Đông Nam bộ; các tuyến trục ngang kết nối nội vùng. Đến hết năm 2020, hệ thống quốc lộ trong vùng có tổng chiều dài khoảng 2.688 km, tăng 52% so với năm 2002. Về đường thủy nội địa, tổng chiều dài mạng lưới đường thủy nội địa toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long hơn 6.100km; trong đó trung ương hiện quản lý 2.990 km.
Về hàng hải, tính đến nay ngành giao thông vận tải đã phát triển được hệ thống gồm 12 cảng biển với 37 bến cảng với tổng chiều dài 7.642 mét, 23 bến phao và 16 khu neo đậu chuyển tải, khu tránh trú bão. Nhiều cảng biển, bến cảng đã được đầu tư xây như bến cảng Cái Cui (Cần Thơ), bến cảng tổng hợp Vinalines Hậu Giang, bến cảng Trà Cú (Trà Vinh) đáp ứng tàu trọng tải đến 20.000 DWT; bến cảng Mỹ Thới (An Giang) cho tàu trọng tải đến 10.000 DWT...
Tuy nhiên, thực tế đến nay, bên cạnh một số kết quả đạt được, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông vùng còn nhiều tồn tại, bất cập cần tiếp tục được giải quyết trong giai đoạn 2021 - 2030 để hệ thống, các tuyến giao thông trong vùng không còn những “nút thắt cổ chai” làm ảnh hưởng đến tính kết nối thông suốt.
