Sách giáo khoa có nguy cơ quay trở lại tình trạng độc quyền?

(PLM) -  Tại phiên thảo luận về kinh tế - xã hội chiều 8/11, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn Thành phố Đà Nẵng) đã nêu ra một số ý kiến về lĩnh vực giáo dục, đào tạo. Trong đó, đại biểu nêu lên nhiều bất cập trong biên soạn SGK của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam theo phản ánh của báo chí.
Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thuý, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội, đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng
Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thuý, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội, đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng

Tại phiên thảo luận chiều 8/11, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy - Phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội, đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng, đã nêu nhiều ý kiến liên quan tới lĩnh vực giáo dục, đặc biệt là việc sách giáo khoa có “nguy cơ quay trở lại tình trạng độc quyền”, bởi theo bà: “Bộ Giáo dục Đào tạo (GDĐT), lãnh đạo chính quyền và ngành giáo dục ở không ít địa phương chưa quán triệt đầy đủ yêu cầu của Nghị quyết 88 của Quốc hội và Luật Giáo dục về sách giáo khoa”.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy phân tích: “Nghiên cứu các Nghị quyết và Luật Giáo dục, tôi thấy nếu như điểm mới của Chương trình giáo dục phổ thông được định hướng là phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực của người học thì điểm mới nhất trong lĩnh vực sách giáo khoa được Nghị quyết 88 và Luật Giáo dục xác định là xã hội hóa để phát huy nguồn lực xã hội, bảo đảm đa dạng hóa và không ngừng nâng cao chất lượng sách giáo khoa.

Tuy nhiên, vào đầu năm học mới vừa qua, báo chí lên tiếng phê phán khá gay gắt một số bài học thiếu tính khoa học, tính giáo dục trong các bộ sách giáo khoa, khoa học tự nhiên, ngữ văn và tiếng Việt của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Báo chí cũng đã phát hiện một tác giả trong 2 năm viết đến 50 đầu sách giáo khoa, sách bài tập các loại ở cả 3 cấp học”.

Dư luận còn chỉ ra nhiều bất cập trong việc lựa chọn sách giáo khoa mà bắt nguồn từ Thông tư số 25 năm 2020 của Bộ GDĐT. Nhiều cơ sở giáo dục đã phải lên tiếng phàn nàn về thông tư này trao toàn quyền quyết định lựa chọn sách giáo khoa cho những hội đồng tuyển chọn sách mà không quan tâm đến ý kiến của cơ sở.

“Nếu việc lựa chọn sử dụng sách tiếp tục diễn ra như vậy thì chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa sẽ khó được triển khai, dẫn tới nguy cơ quay trở lại tình trạng độc quyền của một mình doanh nghiệp trực thuộc Bộ đó là Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Trước kỳ họp, tôi cũng nhận được đơn kiến nghị tố cáo kèm theo tài liệu có liên quan. Tôi sẽ chuyển đến cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo thẩm quyền”, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy vô cùng quan ngại.

Nữ đại biểu đoàn Đà Nẵng cũng cho biết, trước kỳ họp, bà nhận được đơn kiến nghị tố cáo kèm theo tài liệu có liên quan, và sẽ chuyển đến cơ quan chức năng xem xét, xử lý theo thẩm quyền”.

Để thực hiện nghiêm túc chủ trương của Đảng và các quy định của pháp luật, bà Thuý đề nghị Bộ GDĐT sớm sửa đổi Thông tư 25, tiến hành thanh tra các công việc biên soạn, lựa chọn, phát hành sách giáo khoa và điều chỉnh những bất cập nảy sinh trong quá trình thực hiện.

Trước đây không lâu, báo chí đã phản ánh gay gắt về việc Tổng chủ biên Bùi Mạnh Hùng làm SGK cẩu thả, nhiều sai sót trong ngữ liệu và lệch chương trình của Bộ GDĐT, dẫn tới việc thầy trò khó khăn trong tiếp nhận. Có nhiều ý kiến cho rằng, nguyên nhân sâu xa là ông Bùi Mạnh Hùng có “năng lực siêu phàm”, làm Tổng Chủ biên (TCB), Chủ biến (CB), tác giả của gần 50 quyển sách ở các cấp học, với thời gian chỉ trong 2 năm (2020 – 2021). Trong lịch sử biên soạn SGK của ngành giáo dục Việt Nam, đây là hiện tượng “độc nhất vô nhị”, “vô tiền khoáng hậu”, bởi trong một thời gian ngắn, có một PGS.TS có thể đảm nhận một khối lượng công việc khổng lồ đến như vậy.

Ông Bùi Mạnh Hùng cũng chính là Tổng chủ biên kiêm Chủ biên SGK Tiếng Việt lớp 2, sách Ngữ văn lớp 6 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống. Chính trong sách Ngữ văn lớp 6 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống, ngữ liệu Tôi đi học được “chế biến lại” theo cách của nhóm làm sách, khiến đứa con tinh thần nổi tiếng qua nhiều thập kỷ của nhà văn Thanh Tịnh bị biến dạng. Đây là sự vi phạm bản quyền nghiêm trọng của Tổng chủ biên và nhóm biên soạn SGK.

Điều đó cho thấy, những lo lắng của đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy là đúng đắn, có cơ sở.

PGS.TS Bùi Mạnh Hùng là Tổng Chủ biên kiêm Chủ biên SGK Tiếng Việt lớp 2 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống
PGS.TS Bùi Mạnh Hùng là Tổng Chủ biên kiêm Chủ biên SGK Tiếng Việt lớp 2 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống

Ngoài ra, về vấn đề dạy và học trong bối cảnh dịch Covid-19, bà Nguyễn Thị Kim Thuý chuyển đến diễn đàn Quốc hội ý kiến của cử tri, cảm ơn và biểu dương các thầy cô trong cả nước đã và đang vượt mọi khó khăn, tích cực thực hiện kế hoạch năm học trong hoàn cảnh đại dịch. Cử tri cũng hoan nghênh các cháu học sinh đã và đang khắc phục khó khăn, đặc biệt là khó khăn về phương tiện học trực tuyến để hoàn thành nhiệm vụ học tập. Tuy nhiên, về phía các nhà quản lý giáo dục, bà Thuý thấy có nhiều biểu hiện chậm trễ và lúng túng.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy đánh giá: “Đại dịch Covid-19 bùng phát đã gần 2 năm nay, nhưng Bộ GDĐT dường như chưa có những động thái thể hiện tầm nhìn dài hạn để ứng phó với dịch. Đến ngày 4/8/2021, khung kế hoạch thời gian năm học 2021-2022 ban hành kèm theo Quyết định số 2551 của bộ vẫn hệt như mọi năm, không có một dòng nào đề cập đến các biện pháp ứng phó với dịch để bảo đảm triển khai thực hiện được linh hoạt, hiệu quả và an toàn. Mãi gần đây, việc tinh giản nội dung dạy học mới được tiến hành.

Trong gần 2 năm qua, bộ cũng chưa đánh giá khả năng thực hiện dạy học trực tuyến ở các địa phương, chưa có biện pháp vận động, hỗ trợ phương tiện dạy và học trực tuyến cho những vùng và những đối tượng gặp khó khăn. Đây là những hạn chế cần được rút kinh nghiệm ngay và khắc phục sớm”.