Là một xã nằm trong thung lũng, cả xã 7 thôn thì có 6 thôn chạy dọc sông Vệ, bao nhiêu năm qua, người Hành Thiện buộc phải quen với việc năm nào sông Vệ chảy qua xã cũng đem về theo đôi ba cơn lũ, và khi lũ qua đi cuốn theo trâu bò, nhà cửa, thậm chí cả sinh mạng con người thì người dân Hành Thiện lại bắt đầu lại cuộc sống của mình từ con số 0. Không phải ngẫu nhiên mà năm 2013 Hành Thiện được chọn là một trong 2 xã của toàn tỉnh Quảng Ngãi thực hiện thí điểm hỗ trợ hộ nghèo nâng cao điều kiện an toàn chỗ ở, ứng phó với lũ, lụt vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung theo Quyết định số 716/QĐ-TTg (Chương trình 716).
Còn nhớ, trong trận lũ lịch sử trung tuần tháng 11/2013, xã Hành Thiện là một trong những vùng bị ngập sâu nhất. Trận lũ lụt đó, Hành Thiện bị thương 4 người, 1690 trên tổng số 1743 hộ bị ngập, trong đó 33 nhà bị sập, hư hại. Đàn gia súc gia cầm – tài sản lớn của người dân nơi đây - bị thiệt hại đáng kể, với gần 20 ngàn con bị chết, trôi mất. Trong khi hơn 114 tấn lúa gạo trôi ướt thì 40 ha đất nông nghiệp bị sa bồi, thủy phá. Thiệt hại cả xã lên tới gần 25 tỷ đồng, xã nghèo càng nghèo thêm, nhiều hộ dân coi như tay trắng. Chưa năm nào, người dân Hành Thiện phải hứng chịu trận lũ lớn thế, đỉnh lũ cao hơn đỉnh lũ lịch sử năm 1999 tới gần nửa mét, lũ lại lên rất nhanh. Dù thiệt hại về vật chất không nhỏ, nhưng một điều quan trọng mà cả xã Hành Thiện đạt được, đó là bảo toàn tính mạng con người.
Chúng tôi còn nhớ gương mặt chưa hết ngỡ ngàng trước cơn lũ dữ của chị Nguyễn Thị Hiệp (thôn Mễ Sơn, xã Hành Thiện): “Ngày thường, cái chòi gác mới xây kiên cố từ tiền hỗ trợ của Nhà nước và vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội được gia đình dùng làm nơi cất thóc gạo và vật dụng, cũng chưa thấy lợi ích rõ ràng, chỉ là có thêm diện tích sử dụng thôi. Nhưng ngày nước lên nhanh như hôm nọ mới thấy tác dụng của nó” – chị kể - “Khi nước suối sau nhà dâng, lũ chảy xiết sập chuồng bò, cả nhà 6 – 7 người chạy lên trên gác này trú tránh, sốt ruột nhìn nước lên nhanh từng giây. Bà con xung quanh cũng gửi được tài sản trên sàn này. Nếu không có cái sàn này, nước lên nhanh thế, chẳng biết người có chạy kịp không, huống hồ tài sản. Ông bà già cả chạy mấy bậc thang lên gác thì chạy được, chứ chạy đường đất trong nước lũ không biết giờ số phận ra sao”.
Cuộc sống trồi sụt theo dòng nước lũ, nên hộ ông Nguyễn Văn Cúc (thôn Phú Lâm Tây, xã Hành Thiện) càng thấy giá trị căn gác tránh lũ được xây từ “cú hích” tín dụng chính sách. Hộ nhà ông cũng được vay chương trình này và xây chòi năm 2013. Dù mới chỉ cứu được người và tài sản cơ bản nhưng căn gác cao trong ngôi nhà đã giúp gia đình chủ động hơn, không còn canh cánh lũ về ngày hay đêm như trước.
 |
| Ông Nguyễn Văn Cúc (Nghĩa Hành, Quảng Ngãi) cho biết, nhờ căn gác tránh lũ này, mà khi nước lên đến nóc tầng 1, gia đình ông cùng tài sản vật dụng cơ bản an toàn |
Đến nay, khi Chương trình 716 được triển khai đại trà, toàn huyện Nghĩa Hành đã có 450 hộ nghèo được thụ hưởng chính sách, đồng nghĩa với 450 căn gác chống lũ được xây dựng, tức là 450 gia đình và hàng xóm của họ có cơ hội chủ động tránh lũ và bảo toàn tài sản cơ bản, tính mạng con người trước những cơn lũ dữ. Không phải ngẫu nhiên mà có người ví von rằng Chương trình không chỉ có tác dụng an sinh, mà hơn nữa, Chương trình có ý nghĩa chính trị quan trọng khi giúp người dân bám làng, bám xóm, an toàn trước thiên tai.
“Được biết, Chính phủ đã có kế hoạch kéo dài Chương trình 716. Chúng tôi chỉ mong trong giai đoạn kéo dài này, Chính phủ nâng mức vay lên cho phù hợp với tình hình thực tế, đồng thời mở rộng đối tượng cho cả các hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo vay để xây chòi tránh lũ, bảo toàn tài sản tính mạng cho người dân, tránh để họ tái nghèo sau những cơn lũ”, ông Hồ Kim Việt, Tổ trưởng Tổ Tiết kiệm và Vay vốn thôn Phú Lâm Tây bày tỏ.
Còn ông Trần Duy Cường – Giám đốc Chi nhánh NHCSXH Quảng Ngãi – chia sẻ, NHCSXH đang đề nghị UBND tỉnh cho phép lồng ghép nguồn tài trợ hỗ trợ người dân vùng lũ của Quỹ khí hậu xanh (GCF) và các tổ chức khác với vốn vay ưu đãi khi chương trình 716 kéo dài được thực hiện, để người dân có thể xây những căn nhà, căn gác tránh lũ kiên cố hơn, hữu dụng hơn…
