Kiến nghị của HoREA xuất phát từ việc quy định mới tại Thông tư số 20/2021/TT-NHNN ngày 30-11-2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2015/TT-NHNN ngày 9-12-2015 (Thông tư 20), đã loại bỏ chính sách ưu đãi cho các đối tượng vay vốn để mua, thuê nhà ở xã hội.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho biết: Thông tư 20 có quy định "hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách NOXH đối với các tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định" sẽ có hiệu lực từ ngày 20-1-2022. Nhưng thông tư này chỉ quy định đối tượng vay vốn xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở quy định tại khoản 1 Điều 16 Nghị định 100/2015/NĐ-CP", còn "đối tượng vay vốn để mua, thuê mua NOXH" kể từ ngày 20-1-2022 sẽ không còn được vay vốn tín dụng ưu đãi tại các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định, mà chỉ còn được vay vốn ưu đãi để "xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở".
Như vậy, theo Thông tư mới, nếu hộ gia đình, cá nhân mua, thuê mua NOXH thì chỉ được vay ưu đãi tại Ngân hàng chính sách xã hội nhưng phải thực hiện "gửi tiết kiệm NOXH". Trong lúc các ngân hàng thương mại được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất tốt việc cho hộ gia đình, cá nhân vay ưu đãi để "mua, thuê mua NOXH" trong 15 năm qua.
HoREA nhận định việc NHNN không cho phép các tổ chức tín dụng được Nhà nước chỉ định cho vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua NOXH dẫn đến các đối tượng hưởng chính sách NOXH bị thiệt thòi nhất.
Ông Lê Hoàng Châu cho rằng, trong hơn 15 năm qua các ngân hàng thương mại được Nhà nước chỉ định đã thực hiện rất tốt, rất hiệu quả việc cho vay ưu đãi "để mua, thuê mua NOXH, hoặc xây dựng mới, cải tạo, sửa chữa nhà ở", kể cả việc thực hiện gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng trong giai đoạn 2013-2016 thì các ngân hàng thương mại đã làm rất tốt. Qua tổng kết, từ 1 đồng cấp bù lãi suất từ ngân sách nhà nước thì ngân hàng thương mại huy động thêm được 33 đồng vốn của xã hội.
Trong khi đó, theo nhận định của ông Châu, ngân hàng chính sách xã hội đã không tham gia thực hiện gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng trong giai đoạn 2013-2016 và mới chỉ tham gia cho vay ưu đãi NOXH trong thời gian gần đây. Đồng thời, do Nhà nước gần như chưa bố trí được nguồn vốn ngân sách để cho vay ưu đãi NOXH trong giai đoạn 2015-2020 nên Ngân hàng chính sách xã hội hầu như mới chỉ cho một số hộ gia đình, cá nhân vay ưu đãi "để mua, thuê mua NOXH" trong vài năm gần đây. Đồng thời, Ngân hàng chính sách xã hội cũng chỉ cam kết từ 1 đồng vốn cấp từ ngân sách nhà nước thì huy động thêm được 1 đồng vốn của xã hội mà thôi.
HoREA cũng kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội xem xét bổ sung "Chương trình mục tiêu thực hiện chính sách về NOXH" vào Nghị quyết của Quốc hội quyết định các Chương trình mục tiêu quốc gia được sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước chi trung hạn trong giai đoạn 2021-2026, để có căn cứ pháp luật để bố trí nguồn vốn ngân sách nhà nước thực hiện chính sách về NOXH.
