Khi VIFTA mở lối, doanh nghiệp Việt chủ động bước vào sân chơi công nghệ cao

Israel là quốc gia Tây Á đầu tiên ký FTA với Việt Nam, mở ra chương hợp tác thương mại – đầu tư chưa từng có giữa hai nền kinh tế vốn có nhiều yếu tố bổ sung cho nhau.

Theo Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), nếu ở các hiệp định khác Việt Nam tập trung chủ yếu vào cơ hội xuất khẩu, thì với Israel, Việt Nam hướng đến thương mại hai chiều, đặc biệt chú trọng các lĩnh vực công nghệ mới, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo, điện tử, thiết bị bán dẫn…

Nội dung toàn diện – Cam kết mạnh mẽ

Hiệp định VIFTA gồm 15 chương, bao trùm các lĩnh vực từ thương mại hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, quản lý hải quan, phòng vệ thương mại, SPS/TBT, mua sắm chính phủ, minh bạch hóa và giải quyết tranh chấp.

Cam kết trung tâm của hiệp định là tự do hóa thương mại hàng hóa ở mức độ cao: Israel cam kết xóa bỏ 92,7% số dòng thuế, trong đó 66,3% được miễn ngay khi hiệp định có hiệu lực;  Việt Nam tự do hóa 85,8% số dòng thuế theo lộ trình.

Ngoài thương mại hàng hóa, hiệp định còn thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác trong các lĩnh vực dịch vụ, đầu tư, chuyển đổi số, công nghệ cao, nông nghiệp, quản lý nước, năng lượng tái tạo, điện tử, bán dẫn và trí tuệ nhân tạo – những lĩnh vực mà Israel có thế mạnh và Việt Nam đang nỗ lực vươn lên.

Cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam

Với hơn 101 triệu dân và tốc độ tăng trưởng GDP trung bình trên 6% mỗi năm, Việt Nam được đánh giá là thị trường tiềm năng để doanh nghiệp Israel mở rộng đầu tư. Ở chiều ngược lại, các doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội tiếp cận nền kinh tế đổi mới sáng tạo hàng đầu thế giới, học hỏi mô hình kinh doanh và công nghệ cao từ Israel.

Một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam được hưởng lợi lớn từ VIFTA:

Điện thoại, linh kiện: gần như 0% thuế ngay khi hiệp định có hiệu lực.

Thủy sản: phần lớn miễn thuế ngay; một số sản phẩm chế biến có lộ trình giảm thuế 3–5 năm.

Cà phê, dệt may: miễn thuế hoàn toàn ngay.

Giày dép, đồ gỗ: giảm dần về 0% trong 3–7 năm.

Hạt điều: lộ trình giảm thuế 5–7 năm.

Theo Bộ Công Thương, các nhóm hàng này sẽ có lợi thế cạnh tranh rõ rệt, góp phần đưa kim ngạch thương mại song phương sớm đạt 3 tỷ USD trong tương lai gần.

Cầu nối tới thị trường Trung Đông

Israel hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 và đối tác thương mại lớn thứ 5 của Việt Nam tại khu vực Tây Á. Khi VIFTA được thực thi, Israel không chỉ là thị trường mục tiêu, mà còn là cầu nối để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào Trung Đông và khu vực Tây Nam Á – nơi Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa thương mại.

Tính đến tháng 9/2024, Israel có 44 dự án FDI tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký 153,3 triệu USD, tập trung vào các lĩnh vực chế biến – chế tạo, y tế, nông nghiệp, công nghệ thông tin, môi trường, xử lý nước thải….

Việc VIFTA có hiệu lực được kỳ vọng tăng mạnh dòng vốn đầu tư vào Việt Nam, nhất là trong nông nghiệp công nghệ cao – lĩnh vực mà Israel có thế mạnh và Việt Nam đang khát khao phát triển.

Doanh nghiệp cần chủ động tận dụng cơ hội

Cùng với việc ký kết và thực thi các FTA, Bộ Công Thương cùng các Bộ, ngành trung ương và địa phương đã và đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng ưu đãi FTA, trong đó có:

Đề án Xây dựng Hệ sinh thái tận dụng các FTA do Bộ Công Thương chủ trì;

Chương trình xúc tiến thương mại quốc tế, trong đó có thị trường Israel;

Hội nghị, hội thảo, tập huấn chuyên sâu về ngành hàng, thị trường và quy tắc xuất xứ;

Kết nối doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp FDI để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng;

Hỗ trợ khoa học – công nghệ, tiếp cận công nghệ sản xuất hiện đại và đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Theo đại diện Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh, Israel là thị trường nhỏ nhưng có tiêu chuẩn kỹ thuật, vệ sinh an toàn thực phẩm rất khắt khe, do đó doanh nghiệp Việt Nam muốn khai thác hiệu quả cần chủ động cập nhật thông tin từ các cơ quan Thương vụ, nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng chuẩn mực quốc tế, đồng thời tích cực tham gia hội chợ, triển lãm quốc tế để mở rộng kết nối.

Đại diện Sở Công Thương Hà Nội cũng nhấn mạnh: “Với việc VIFTA có hiệu lực, các doanh nghiệp Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung cần thay đổi tư duy kinh doanh, đầu tư mạnh hơn vào đổi mới công nghệ và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Sở sẽ tiếp tục đồng hành, cung cấp thông tin thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các chương trình xúc tiến thương mại và kết nối đối tác Israel – một thị trường tuy nhỏ nhưng có sức lan tỏa lớn trong khu vực Trung Đông.”

Động lực thu hút đầu tư và chuyển giao công nghệ

Không chỉ mang lại ưu đãi thuế quan, VIFTA còn được kỳ vọng trở thành động lực thúc đẩy hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong các lĩnh vực chuyển đổi số, nông nghiệp thông minh, năng lượng tái tạo và công nghiệp bán dẫn.

Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng xanh, bền vững và công nghệ cao, việc chủ động tận dụng VIFTA sẽ là chìa khóa quan trọng giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

VIFTA không chỉ đơn thuần là một hiệp định thương mại tự do mới, mà còn là cầu nối giữa nền kinh tế đang phát triển năng động Việt Nam với một quốc gia tiên phong về đổi mới sáng tạo – Israel. Nếu doanh nghiệp biết nắm bắt cơ hội, đầu tư đúng hướng và đáp ứng chuẩn quốc tế, thì VIFTA sẽ trở thành “tấm hộ chiếu vàng” giúp hàng hóa Việt Nam tiến sâu vào thị trường Trung Đông và thế giới.