Văn hóa & Pháp luật

Hoàn thiện khung pháp lý về quyền tác giả: Góp phần thúc đẩy công nghiệp văn hóa

Quy định về quyền tác giả cần được quy định chặt chẽ hơn. (Ảnh minh họa)
Quy định về quyền tác giả cần được quy định chặt chẽ hơn. (Ảnh minh họa)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) -Quan điểm này được thể hiện trong Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030 về việc hoàn thiện thể chế, chính sách, khung khổ pháp lý. Theo đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới là hoàn thiện, bổ sung các quy định pháp luật về quyền tác giả, quyền liên quan đáp ứng yêu cầu bảo hộ và thực thi quyền trong nước và hội nhập quốc tế.

Tạo môi trường sáng tạo công bằng, minh bạch

Nhạc sĩ Giáng Son bị “đánh bản quyền” ca khúc mà chính mình là tác giả trên Youtube; 13 năm là quãng thời gian mà họa sĩ Lê Linh dành để theo đuổi vụ kiện với Công ty Phan Thị và được công nhận là tác giả duy nhất của 4 nhân vật trong bộ truyện tranh thiếu nhi “Thần Đồng Đất Việt” do chính ông sáng tác. Không ít lần, các nhà đấu giá danh tiếng như Christie’s, Sotherby’s bị tố bán tranh giả của các họa sĩ nổi tiếng Việt Nam như Nguyễn Văn Tỵ, Lê Phổ, Bùi Xuân Phái, Tô Ngọc Vân…, có những tác phẩm trị giá cả triệu đô.

Mặt khác, “bê bối” lớn nhất trong ngành phim ảnh gần đây không thể thiếu vụ khởi tố hình sự với những người tổ chức và vận hàng trang web phimmoi.net – nền tảng đứng thứ 17 về lưu lượng truy cập tại Việt Nam, bởi ngang nhiên vi phạm quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) của hàng nghìn bộ phim. Ước tính, với 60-80 triệu lượt truy cập hàng tháng, chủ trang web này đã thu lợi bất chính từ quảng cáo – chủ yếu là trang web cờ bạc trực tuyến, khiêu dâm – lên đến hàng trăm tỷ đồng suốt chục năm trời tồn tại.

Những ví dụ nêu trên là những “hạt sạn” trong hàng loạt những vụ việc xâm phạm bản quyền tại Việt Nam, trong đó còn nhiều vụ chưa bị phát hiện hoặc đã chìm vào quên lãng. Tính riêng trong lĩnh vực điện ảnh, cơ quan chức năng đã thống kê được khoảng 200 trang web vi phạm bản quyền. Nếu mở rộng ra toàn ngành văn hoá thì hầu như lĩnh vực nào – âm nhạc, mỹ thuật, điện ảnh, thời trang, xuất bản, truyền hình… đều có “vùng tối”. Việc những “đứa con tinh thần” thường xuyên bị “ăn cắp” và “trục lợi” đã từ lâu trở thành nỗi niềm đau đáu, nhức nhối của những người sáng tạo. Việc lên mạng đấu tố, kêu gọi lòng tự trọng từ những “kẻ cắp trí tuệ” hay sự tẩy chay từ phía cộng đồng mạng là chưa đủ.

Trong bối cảnh Nhà nước đang khẩn trương tập trung phát triển ngành công nghiệp văn hoá, chúng ta hoàn toàn có thể tự tin về năng lực sáng tạo của giới văn nghệ sĩ, trí thức. Tuy nhiên, mối lo ngại lớn hơn lại nằm ở chỗ làm sao có thể bảo vệ được những sản phẩm trí tuệ ấy trước những “kẻ cắp, kẻ trộm” ngày càng đông đảo và tinh vi hơn, khiến những nỗ lực sáng tạo trở nên “vô nghĩa”.

Do vậy, muốn phát triển văn hoá, điều tiên quyết là phải ngăn chặn, đẩy lùi được nạn vi phạm bản quyền. Thông qua các cuộc thanh, kiểm tra nghiêm ngặt, các tổ chức, cá nhân xâm phạm quyền SHTT phải được “đưa ra ánh sáng” và nhận chế tài, hình phạt thích đáng theo đúng quy định pháp luật. Chỉ như vậy mới gìn giữ được kỷ cương phép nước, tạo môi trường sáng tạo công bằng, minh bạch, nâng cao vị thế cạnh tranh của nền văn hoá nước nhà trên trường quốc tế.

Kỳ vọng vào Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi, bổ sung

SHTT là một loại “tài sản đặc biệt”, cũng là một yếu tố quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội trong nền kinh tế tri thức như hiện nay. Theo PGS.TS Phùng Trung Tập – Đại học Luật Hà Nội, kết quả sáng tạo trí tuệ là sản phẩm khác biệt so với tài sản hữu hình như động sản và bất động sản. Sản phẩm trí tuệ là kết quả của lao động, hoạt động trí tuệ tạo ra. Hàm lượng trí tuệ trong sản phẩm sáng tạo trí tuệ phản ánh tư duy sáng tạo của con người. Các ý tưởng sáng tạo trí tuệ được thể hiện bằng kết quả tồn tại khách quan. Như vậy, quyền đối với tài sản này được xác định và được định giá bằng tiền.

Trong suốt 16 năm thi hành, kể từ khi được ban hành vào năm 2005, Luật SHTT đã được sửa đổi, bổ sung hai lần vào năm 2009 và năm 2019. Không phủ nhận Luật này đã phát huy những vai trò nhất định trong việc điều chỉnh các quan hệ pháp luật đối với tài sản trí tuệ nhưng vẫn chưa “thấm thoát” gì so với tốc độ phát triển xã hội. Nói cách khác, vẫn chưa đảm bảo hành lang pháp lý đầy đủ và hiệu quả đối với việc bảo hộ, khai thác, bảo vệ tài sản trí tuệ; cũng như chưa tạo được động lực mạnh mẽ cho hoạt động đổi mới sáng tạo của giới văn nghệ sĩ, trí thức.

Do đó, việc sửa đổi, bổ sung Luật SHTT là yêu cầu cấp thiết đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của nước tay hiện nay. Mới đây, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt đã công bố dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT với mục tiêu thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về việc hoàn thiện pháp luật về SHTT; kế thừa giá trị của các văn bản pháp luật đã được ban hành; bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các chủ thể gồm người sáng tạo, bên sử dụng, công chúng thụ hưởng.

Riêng những vấn đề về quyền tác giả, quyền liên quan được cân nhắc sửa đổi cho phù hợp với thực tế bao gồm các nội dung: tác giả, đồng tác giả; quyền tài sản; đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan, giả định quyền tác giả, quyền liên quan; tính toàn vẹn của tác phẩm; trách nhiệm pháp lý của các doanh nghiệp trung gian; sửa đổi, bổ sung các điều có liên quan đến Luật Giá.

Đồng thời, Luật cũng sẽ đáp ứng các yêu cầu cấp thiết khác như: bảo đảm quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong sáng tạo văn học, nghệ thuật, khoa học và công nghệ, tiếp cận các giá trị văn hóa, nghệ thuật, khoa học và thụ hưởng lợi ích từ các hoạt động đó; khuyến khích tổ chức, cá nhân sáng tạo, đầu tư nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, ứng dụng có hiệu quả thành tựu trong các lĩnh vực; bảo hộ quyền SHTT theo quy định tại Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật; khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn 16 năm thi hành Luật SHTT hiện hành; nội luật hóa các cam kết tại các điều ước quốc tế, hiệp định quốc tế mà Việt Nam tham gia…

Tại trụ sở của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) ở Geneva, Thụy Sỹ, ngày 17/11, Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Geneva đã trao Văn kiện nộp lưu việc Việt Nam gia nhập Hiệp ước WIPO về quyền tác giả (WCT) cho Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang, Cơ quan lưu chiểu theo quy định của Hiệp ước. Đây là một Hiệp ước đặc biệt theo Công ước Berne, liên quan đến việc bảo vệ các tác phẩm và quyền tác giả của tác phẩm trong môi trường số.

Việt Nam gia nhập Hiệp ước WCT không chỉ nhằm đáp ứng cam kết của Việt Nam trong các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam mới tham gia, như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA), mà còn tạo một nền tảng pháp lý hữu hiệu để bảo vệ tác phẩm và quyền tác giả trên môi trường số. Theo Điều 21 Hiệp ước WCT, các quy định của Hiệp ước sẽ chính thức có hiệu lực đối với Việt Nam sau ba tháng kể từ ngày văn kiện được trao cho Tổng Giám đốc WIPO.

Đọc thêm

Ly nước và nỗi buồn

Ly nước và nỗi buồn
(PLVN) - Nỗi buồn trong cuộc sống cũng giống như ly nước. Khi mới chạm đến, chúng ta có thể cảm thấy nó chỉ là một chút vướng bận. Nhưng nếu cứ giữ mãi trong lòng, không buông bỏ, nỗi buồn ấy sẽ ngày càng đè nặng, khiến tâm hồn bạn mệt mỏi, đau đớn hơn.

Quảng bá hình ảnh Việt Nam qua nghệ thuật nhiếp ảnh

Nhân dân Sài Gòn diễu hành mừng thành phố được giải phóng (ngày 15/5/1975). (Ảnh tư liệu)
(PLVN) - Thông qua nghệ thuật nhiếp ảnh, nhiều hình ảnh vẻ đẹp của đất nước và con người Việt Nam, sự phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh quốc phòng đã được giới thiệu với Nhân dân thế giới, được lưu giữ thành tư liệu lịch sử phản ảnh các dấu mốc quan trọng của lịch sử phát triển đất nước.

Cuộc đời sóng gió của đại minh tinh Khánh Ngọc

(Nguồn: Nhạc xưa Blog)
(PLVN) - Nữ ca sĩ Khánh Ngọc ghi dấu trong lòng người yêu âm nhạc, phim ảnh năm 50 - 60 của thế kỷ trước nhờ tài năng và nhan sắc xinh đẹp. Bà được mệnh danh là nghệ sĩ toàn tài, xứng tầm với ba chữ “đại minh tinh”. Nhưng, đằng sau ánh hào quang, nữ ca sĩ đã trải qua cuộc đời đầy sóng gió.

Những 'chiếc nón cuộc đời'

Yến Trân giao lưu trực tuyến với các bạn trẻ. (Ảnh: T.Ư Đoàn)
(PLVN) - “Mỗi chúng ta đội một chiếc nón khác nhau, có thể là chiếc nón của kỹ sư, chiếc nón của bác sĩ… đôi khi định kiến bắt mình đội một chiếc nón của người nội trợ. Nhưng hãy tin rằng, bên trong bạn luôn có một sức mạnh, nội lực mạnh mẽ để đội chiếc nón của riêng mình”…

Văn minh khi tập yoga

Yoga nên được thực hành ở những nơi yên tĩnh, kín đáo. (Ảnh minh họa - Nguồn: Yoga năng lượng cuộc sống)
(PLVN) - Hiện nay, yoga là bộ môn được nhiều người Việt Nam lựa chọn luyện tập. Bên cạnh lợi ích về nâng cao sức khỏe, cải thiện tinh thần, vẫn còn đó những màn tập yoga “khó đỡ” nhận về nhiều ý kiến trái chiều của cộng đồng.

Hà Nội thời cận đại - từ nhượng địa đến thành phố (1873 - 1945)

Cuốn sách “Hà Nội thời cận đại”.
(PLVN) - Lịch sử Hà Nội thời kỳ cận đại, mở đầu vào các năm 1873, 1882 với hai cuộc tấn công thành Hà Nội của quân đội viễn chinh Pháp và kết thúc vào năm 1945, có thể xem là một giai đoạn bản lề trong việc định hình nên diện mạo của thành phố này. Đó là giai đoạn mà Hà Nội đi qua những năm tháng cả hào hùng lẫn thương đau, bị tàn phá và được kiến thiết, ở đó những biến động lớn lao đã hằn in lên trang sử của Hà Nội một dấu ấn không thể phai mờ đến tận hôm nay.

Có những kiểu yêu…

Có những mối quan hệ độc hại, đầy rẫy bạo lực và bất bình đẳng nhưng người trong cuộc không dứt ra được, bởi cái cớ “trót yêu”. (Nguồn: FL)
(PLVN) - Lan Anh gục khóc nức nở trên vai bạn. Trên gương mặt cô là đôi mắt sưng húp, không phải do khóc, mà là do một tác động ngoại lực. Bờ môi sưng vêu, tụ máu. Người bạn gái thân thiết nghiến răng: “Đã nói mày bao nhiêu lần, phải bỏ cái thằng vũ phu đó đi, không có ngày nó đánh mày chết, mà mày không nghe”. Lan Anh rấm rứt trong làn nước mắt: “Nhưng tao không bỏ được. Tao yêu ảnh. Ảnh chỉ có tật nóng tính, còn lại rất tốt với tao…”.

Cô gái violon

Ảnh minh họa. (Nguồn: V.H)
(PLVN) - Buông tay khỏi những nốt đàn, Nhật thở dài đứng lên. Người bố đi từ trong phòng ra. Nhìn ánh mắt Nhật, ông nói: “Mới gặp chút khó khăn đã…”. Người bố hiểu tâm trạng con qua tiếng đàn.

Thừa Thiên Huế đón nhận bằng của UNESCO công nhận những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng là di sản tư liệu khu vực

Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam trao bằng công nhận “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế" là Di sản tư liệu thế giới.
(PLVN) - Chiều ngày 23/11, tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức lễ đón nhận bằng của UNESCO công nhận di sản tư liệu “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” là Di sản tư liệu thế giới và công bố hoàn thành dự án “bảo tồn, tu bổ tổng thể di tích điện Thái Hòa”.

Nét riêng của áo dài xứ Huế

Áo dài và nón lá Huế tôn lên vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam
(PLVN) - Suốt dọc dài dải đất hình chữ S của đất nước Việt Nam, áo dài miền nào cũng có, thế nhưng riêng với xứ Huế, tà áo dài, nón lá đã là một phần của bản sắc văn hóa và vẻ đẹp riêng có của con người nơi đây.

Quảng Ngãi khai phá tiềm năng du lịch trên nền giá trị văn hóa truyền thống

Quảng Ngãi khai phá tiềm năng du lịch trên nền giá trị văn hóa truyền thống
(PLVN) - Trong quá trình cư trú, đồng bào các dân tộc thiểu số ở Quảng Ngãi đã kiến tạo nên các giá trị văn hóa đặc sắc được thể hiện trong tín ngưỡng, phong tục tập quán, làng nghề, ẩm thực… Việc khai thác những nét văn hóa vùng cao này không chỉ giúp bảo tồn mà còn thúc đẩy phát triển du lịch miền núi.

Bữa cơm gia đình – thứ quý giá đang dần mất đi

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) - Trong guồng quay hối hả của cuộc sống hiện đại, có một điều tưởng chừng như đơn giản nhưng lại trở thành xa xỉ: một bữa cơm gia đình đúng nghĩa. Đó là lúc mọi người quây quần bên nhau, không công việc, không điện thoại, chỉ có sự chia sẻ, tiếng cười, và tình cảm chân thành.

Xã hội và văn hóa ở châu Á trong thời kỳ công nghệ số

 Hội thảo thu hút hàng trăm nhà khoa học uy tín trong nước và quốc tế
(PLVN) - Từ ngày 22 đến ngày 24 tháng 11 năm 2024, Trường Cao đẳng Huế phối hợp với Trường Đại học Quốc gia Malang (Indonesia), Đại học Hyderabad (Ấn Độ), Đại học Mahasarakham (Thái Lan), Viện Nhân học Văn hoá (Hà Nội) và Viện Nghiên cứu Văn hóa Nghệ thuật Đông Bắc (Thái Lan) tổ chức Hội thảo quốc tế về Xã hội và văn hóa ở châu Á trong thời kỳ công nghệ số .

Các bộ sưu tập mang hồn “Kinh kỳ” tại “Bước chân di sản”

Các bộ sưu tập lấy cảm hứng từ vẻ đẹp của mảnh đất Hà Nội hào hoa, thanh lịch, mảnh đất Kinh kỳ ngàn năm văn hiến (ảnh Thiên Hùng).
(PLVN) - Trong “Bước chân di sản”, tại không gian thơ mộng của Vườn âm nhạc, Nhà hát Lớn - một trong những di sản kiến trúc nổi bật của thủ đô, dưới tiết trời se lạnh của mùa thu Hà Nội, giới mộ điệu được chiêm ngưỡng 6 bộ sưu tập lấy cảm hứng từ vẻ đẹp của mảnh đất Hà Nội hào hoa, thanh lịch, mảnh đất Kinh kỳ ngàn năm văn hiến.

Đội thi Bình Phước đạt giải nhất cuộc thi “Y tế cơ sở giỏi năm 2024”

Đội thi Bình Phước đạt giải nhất cuộc thi “Y tế cơ sở giỏi năm 2024”
(PLVN) - Ngày 22/11/2024, tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức Chung kết Cuộc thi “Y tế cơ sở giỏi năm 2024”. Với tinh thần “Y tế cơ sở: gắn bó với dân, tận tâm phụng sự,” các tiết mục tại đêm chung kết đã truyền tải sâu sắc thông điệp về tình yêu thương với sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho người dân; hết lòng vì sự nghiệp y tế và cùng chia sẻ về những khó khăn mà y tế cơ sở đang ngày đêm vượt qua để hoàn thành nhiệm vụ.