Hoàn thiện hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đối với công tác đảng

Công tác đảng là một trong những nhiệm vụ quan trọng và then chốt của Đảng và Nhà nước. Xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đội ngũ cán bộ, đảng viên đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ đã và đang tiếp tục là yêu cầu cấp thiết của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Đại hội XIII của Đảng đã một lần nữa khẳng định: Tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ thật sự trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm với dân; nâng cao chất lượng công tác giám sát, phản biện xã hội, đóng góp ý kiến của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQVN), các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân; nghiên cứu, ban hành cơ chế để nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh…

Phát huy trách nhiệm, vai trò của MTTQVN trong giám sát công tác đảng, Đảng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, quy định, hướng dẫn cụ thể có liên quan như: Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về “Quy định về việc MTTQVN, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”; Quy định số 124-QĐ/TW ngày 2/2/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Giám sát của MTTQVN, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên”...

Góp phần tạo môi trường dân chủ, cởi mở giữa cấp ủy đảng với nhân dân

Có thể khẳng định, những quy định của Đảng về giám sát, góp ý xây dựng Đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng được ban hành đầy đủ, kịp thời, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ ở từng thời điểm, từng giai đoạn. Các quy định trên đã cơ bản được thể chế hóa thành những quy định pháp luật và được hướng dẫn tổ chức thực hiện theo quy định.

Trên cơ sở đó, hệ thống MTTQVN và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã tập trung triển khai quán triệt các quy định về giám sát tổ chức cơ sở đảng, cán bộ, đảng viên. Qua đó, các tổ chức cơ sở đảng và đảng viên đều nhận thức đúng đắn, phát huy vai trò của MTTQVN và các tổ chức chính trị - xã hội trong công tác giám sát tổ chức cơ sở đảng và đảng viên; góp phần nâng cao nhận thức trong cán bộ, đảng viên trong việc giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên; phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Điểm nổi bật là MTTQVN các cấp ở địa phương, trong đó MTTQVN cấp xã đã tích cực phối hợp với cấp ủy đảng cơ sở cùng cấp tổ chức các hội nghị đối thoại giữa người đứng đầu cấp ủy tổ chức cơ sở đảng với nhân dân. Đối thoại trực tiếp đã góp phần tạo môi trường dân chủ, cởi mở giữa cấp ủy đảng với nhân dân. Qua đó đã góp phần tạo niềm tin của nhân dân đối với Đảng, người dân hiểu và chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng; chủ trương, nghị quyết của cấp ủy địa phương, giúp họ an tâm sản xuất, tích cực tham gia vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cơ sở.

Tuy nhiên, hoạt động giám sát công tác đảng của MTTQVN vẫn còn một số hạn chế như một số cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng nhận thức chưa đầy đủ về vai trò giám sát, phản biện nói chung và vai trò giám sát, góp ý xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên của MTTQVN, dẫn đến việc chưa quan tâm hoặc quan tâm chưa đúng mức để MTTQVN, các tổ chức chính trị xã hội các cấp phát huy vai trò của tổ chức mình trong công tác giám sát, góp ý xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên. Ủy ban MTTQVN một số địa phương còn lúng túng trong lựa chọn, xác định nội dung giám sát, nhầm lẫn giữa công tác giám sát với công tác kiểm tra định kỳ, kết quả hoạt động của tổ chức, đơn vị mình…

Đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả giám sát công tác đảng của MTTQVN trong thời gian tới

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ: “Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”… Tại Hội nghị Trung ương 4 (khóa XIII), Ban Chấp hành Trung ương thống nhất xác định sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam; công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt và thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn nhằm không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Trên cơ sở yêu cầu nhiệm vụ, MTTQVN kiến nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, các cấp ủy, chính quyền có liên quan một số nội dung cụ thể như sau:

Thứ nhất, Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ đạo các Ban xây dựng Đảng ở Trung ương hướng dẫn các tỉnh, thành ủy, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể tiếp tục quán triệt, tuyên truyền sâu rộng Quyết định 217, 218 của Bộ Chính trị gắn với Quyết định 99-QĐ/TW ngày 3/10/2017 của Ban Bí thư về việc ban hành Hướng dẫn khung để các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến“, “tự chuyển hóa“ trong nội bộ; Quy định 124 ngày 2/2/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XII) về giám sát của MTTQVN và các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên; Quy định 213-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm của đảng viên đang công tác thường xuyên giữ mối liên hệ với tổ chức đảng nơi cư trú gắn với Nghị quyết TW 4 (khóa XII, khóa XIII), Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị (khóa XII), qua đó góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên về vai trò tham gia giám sát, góp ý xây dựng Đảng và đội ngũ đảng viên của MTTQVN.

Thứ hai, các cấp ủy, tổ chức đảng, cán bộ, đảng viên tiếp tục quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh, các chủ trương, nghị quyết của Đảng, về công tác Mặt trận nói chung, công tác giám sát công tác đảng và giám sát đội ngũ cán bộ, đảng viên nói riêng của MTTQVN các cấp đến các cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng nhằm nâng cao nhận thức của các cấp ủy, tổ chức cơ sở đảng, từ đó quan tâm, tạo điều kiện phát huy chức năng, nhiệm vụ, giải quyết tốt mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ, trong đó xác định công tác Mặt trận và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, là bộ phận quan trọng và thường xuyên trong công tác xây dựng Đảng.

Thứ ba, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện cơ chế, cụ thể hóa những chủ trương, nghị quyết của Đảng về vai trò của Mặt trận về giám sát, góp ý xây dựng tổ chức cơ sở đảng của MTTQVN; bổ sung đầy đủ cơ chế, chính sách cụ thể trong các văn bản hiện hành của Đảng về vai trò giám sát, tham gia góp ý xây dựng Đảng; tổ chức tổng kết 10 năm Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị, Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị, đánh giá, rút kinh nghiệm, tiếp tục chỉ đạo tổ chức thực hiện trong thời gian tiếp theo. Nghiên cứu sớm triển khai xây dựng dự án Luật Giám sát của nhân dân, triển khai có hiệu quả Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, phát huy vai trò giám sát của Mặt trận, của nhân dân.

Thứ tư, kiến nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ đạo cấp ủy, chính quyền quan tâm kiện toàn tổ chức bộ máy cơ quan MTTQ thống nhất từ Trung ương đến địa phương; củng cố, kiện toàn cơ quan tham mưu chuyên sâu nhiệm vụ giám sát của MTTQ ở Trung ương và cấp tỉnh bảo đảm đủ số lượng, chất lượng, đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, tích cực chủ động triển khai các nhiệm vụ Mặt trận tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Nâng cao vị thế, vai trò, uy tín của MTTQ các cấp bằng cơ chế tiếp thu các phản ánh, góp ý của nhân dân thông qua đối thoại, giám sát, phản biện xã hội. Tạo điều kiện để MTTQ các cấp phát huy sức mạnh của toàn dân trong công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực bằng cách tạo cơ chế làm việc phù hợp, kinh phí, nguồn lực đảm bảo để cán bộ làm công tác MTTQ các cấp ở cơ sở yên tâm công tác và cống hiến.

Thứ năm, kiến nghị các Ban của Đảng phối hợp chặt chẽ với Ủy ban MTTQVN các cấp hướng dẫn cụ thể về cơ chế phối hợp trong hoạt động giám sát, tham gia ý kiến xây dựng cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên. Định kỳ hàng năm Ban thường trực Ủy ban Trung ương MTTQVN phối hợp với Ban Dân vận Trung ương và Trung ương các tổ chức chính trị - xã hội tổ chức sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nghị quyết, quy định của Đảng của cán bộ, đảng viên để rút kinh nghiệm và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động giám sát cán bộ, đảng viên ở cơ sở, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, xứng tầm nhiệm vụ, đáp ứng được yêu cầu của tình hình mới.

TS Nguyễn Quỳnh Liên - ThS Quản Thị Thanh Hải

Ban Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQVN