Đây là chuyên đề do Chủ tịch Quốc hội (QH) Vương Đình Huệ trực tiếp chỉ đạo xây dựng trong các chuyên đề mà Đảng đoàn QH được phân công chủ trì thực hiện.
137 nhiệm vụ xây dựng pháp luật trong giai đoạn 5 năm tới
Phát biểu tại Tọa đàm, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ cho biết, Ban Chỉ đạo Trung ương về triển khai xây dựng Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” (Đề án) đã giao Đảng đoàn QH chủ trì, phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan nghiên cứu xây dựng 4 chuyên đề. Đó là các chuyên đề về: Chiến lược xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật (THPL) đến năm 2030, định hướng đến năm 2045, đáp ứng yêu cầu hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam (Chiến lược); Hoàn thiện cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện quyền tư pháp và giữa các cơ quan, tổ chức trong hoạt động tư pháp, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN; Đổi mới tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của QH, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN; Hoàn thiện cơ chế bảo vệ Hiến pháp, đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Chủ tịch QH nhấn mạnh, đây là lĩnh vực khó, rất phức tạp. Đảng đoàn QH đã xin ý kiến, trình Bộ Chính trị ban hành Kết luận về Chiến lược định hướng xây dựng pháp luật trong 5 năm chứ không chỉ làm chương trình xây dựng pháp luật hằng năm, xác định 137 nhiệm vụ xây dựng pháp luật trong giai đoạn 5 năm tới. Đây là định hướng lớn, làm căn cứ triển khai chương trình xây dựng pháp luật hằng năm mang tính chủ động, bao quát hơn, khắc phục tình trạng “đun nước sôi chờ gạo”, cái cần thì chưa có, cái có lại chưa cần thiết.
Chủ tịch QH đề nghị các chuyên gia cho ý kiến vào 3 vấn đề: Về định hướng thống nhất nội hàm một số khái niệm; Nguyên tắc yêu cầu với việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thực thi pháp luật; Mục tiêu, phương hướng, giải pháp xây dựng hệ thống pháp luật và tổ chức thực thi pháp luật đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Bảo đảm nguyên tắc pháp quyền và dân chủ
Tại Tọa đàm, có ý kiến đề nghị coi trọng công tác tổ chức thực hiện, tập trung vào chất lượng soạn thảo, phấn đấu để luật điều chỉnh trực tiếp các quan hệ xã hội, giảm bớt hoặc hạn chế ủy quyền lập pháp; hạn chế bớt được việc giao cho Chính phủ hoặc chính quyền địa phương quy định chi tiết thi hành. Xuyên suốt trong quá trình lập pháp cần bảo đảm nguyên tắc pháp quyền và dân chủ.
Ngoài ra, cần tôn trọng vai trò, tinh thần pháp quyền, coi trọng luật pháp ở vị trí xứng đáng trong đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, chính trị, an ninh, quốc phòng, bảo vệ quyền con người, lợi ích của các cá nhân, tổ chức liên quan, phù hợp với đặc điểm của một quốc gia đang phát triển, hướng tới một nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.
Các ý kiến cho rằng, hai vấn đề mà Chiến lược nêu ra có mối quan hệ rất biện chứng, gắn kết chặt chẽ với nhau. Nếu có một hệ thống pháp luật tốt, hoàn thiện nhưng việc tổ chức thi hành không tốt, không nghiêm minh, không được tôn trọng thì pháp luật cũng chỉ nằm trên giấy; coi trọng sự nghiệp xây dựng Nhà nước pháp quyền là sự nghiệp của toàn dân chứ không chỉ của các cơ quan nhà nước; trong Nhà nước pháp quyền thì tất cả quyền lực nhà nước đều thuộc về nhân dân. Quyền lực nhà nước được giới hạn bởi Hiến pháp và pháp luật.
Một số ý kiến đề nghị cần tập trung vào 3 khâu đột phá quan trọng về chất lượng xây dựng và hoàn thiện pháp luật, hệ thống pháp luật; Đột phá thực hiện pháp luật và đột phá phát triển toàn diện nguồn nhân lực, đặc biệt nguồn nhân lực pháp luật chất lượng cao cũng như trình độ thi hành pháp luật của các cấp; Thu gọn lại hệ thống pháp luật để tránh rườm rà, hiệu lực thấp (bỏ nghị quyết liên tịch, bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật cấp huyện, xã), bảo đảm không phân biệt hệ thống pháp luật của Trung ương hay của địa phương.
Ghi nhận những ý kiến tâm huyết, sâu sắc tại Hội thảo, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ cho rằng, ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học đã gợi mở được rất nhiều vấn đề và Đảng đoàn QH sẽ tiếp tục tổ chức các hội nghị, hội thảo để lắng nghe, tiếp tục nghiên cứu, giúp cho việc xây dựng Chiến lược đạt chất lượng tốt nhất.
