Thúc ép dân giao đất
Khu dân cư ấp Tân Cang, xã Phước Tân vốn là một vùng đất hoang hóa, sình lầy, bom mìn. Sau ngày giải phóng, hưởng ứng chủ trương của Đảng và Nhà nước, nhiều người dân đã vào đây khai hoang và lập thành khu dân cư. Từ năm 1992, các hộ dân sinh sống ở đây còn được Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trong đó có đất ở ổn định lâu dài.
Khi khu nội đô TP Biên Hòa phát triển quá “nóng”, hạ tầng đã không còn đáp ứng được mật độ dân cư ngày càng đông đúc, xã Phước Tân nổi lên như một trong những vùng ven có vị trí “vàng”, được nhiều doanh nghiệp (DN) kinh doanh nhà ở để ý.
Cuối năm 2015, chính quyền địa phương công bố thông tin, UBND tỉnh sẽ thu hồi đất của người dân ấp Tân Cang để cho Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng Thế giới Nhà (Cty Thế giới Nhà) làm dự án phân lô, xây biệt thự. Trong đơn đề nghị thỏa thuận địa điểm đầu tư do chính Cty Thế giới Nhà lập ngày 25/1/2014 cũng cho thấy việc lập hồ sơ dự án là để doanh nghiệp này đầu tư sản xuất kinh doanh.
Thế nhưng, sau thời điểm có văn bản chấp thuận và thỏa thuận địa điểm đầu tư ngày 26/1/2015, thay vì DN thỏa thuận bồi thường đất với người dân thì UBND tỉnh Đồng Nai Dự án Phước Tân lại có văn bản xác định dự án mà Cty Thế giới Nhà thực hiện là “dự án đô thị mới và thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất”. Sau thời điểm này, bức xúc trước các quyết định của UBND tỉnh Đồng Nai, người dân liên tục gửi đơn thư phản đối việc thực hiện dự án lên các cơ quan có thẩm quyền của tỉnh Đồng Nai và Trung ương.
Trao đổi với PLVN, ông Phan Văn Lộc (Tổ 9, ấp Tân Cang, xã Phước Tân) là một hộ dân có đất bị quy hoạch vào dự án Khu dân cư theo quy hoạch tại xã Phước Tân (Dự án Phước Tân) cho biết: Có 165 hộ dân với khoảng trên dưới hơn 40ha đất bị thu hồi cho dự án này (trừ 10ha của chủ đầu tư đang sử dụng). Từ khi thông báo cho DN thỏa thuận địa điểm cho đến nay đã hơn ba năm, chính quyền và chủ đầu tư không đưa ra được bất kỳ căn cứ thuyết phục nào để người dân tin tưởng sẽ được hưởng cuộc sống tốt hơn do lợi ích từ dự án mang lại.
Ngược lại, người dân luôn trong trạng thái hoang mang khi bị UBND TP Biên Hòa liên tục thúc ép kiểm đếm đất đai, tài sản để sớm bàn giao đất. “Chúng tôi cảm thấy rất lo sợ khi đang đối mặt với nguy cơ mất đất, mất nhà, bị áp đặt đền bù với giá rẻ mạt, tiền đền bù không đủ để tạo lập được chỗ ở mới, cuộc sống của hàng trăm hộ dân có nguy cơ bị đẩy vào đường cùng”, ông Lộc lo lắng.
Trường hợp thu hồi đất trong dự án này thì ai được lợi? Câu trả lời nhiều người cho rằng là chủ đầu tư dự án. Bởi DN muốn làm dự án nhà ở thương mại, luật quy định phải thỏa thuận giá đền bù với dân. Lúc đó chi phí giải phóng mặt bằng cho dự án “hoành tráng” hàng chục ha, liên quan tới gần 200 hộ dân hẳn không thể là 100 tỷ đồng, với giá hơn 200 ngàn/m2 như trong hồ sơ đầu tư sản xuất kinh doanh mà chủ đầu tư này lập ra.
Luật Đất đai quy định, Nhà nước chỉ thu hồi đất để xây dựng khu đô thị mới, dự án khu dân cư nông thôn mới; dự án chỉnh trang đô thị, dự án khu dân cư nông thôn... vì lợi ích quốc gia, công cộng. Theo Quyết định 1327 ngày 6/5/2016 của UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Dự án Phước Tân cho thấy, diện tích lập quy hoạch là hơn 45ha, trong đó gần nửa diện tích (khoảng gần 20ha) được chủ đầu tư thiết kế xây dựng các loại hình nhà ở xa hoa mà chỉ những người lắm của nhiều tiền mới đủ khả năng mua như: biệt thự đơn lập, biệt thự song lập, nhà liền kề, chung cư và trung tâm thương mại… Và theo quan điểm của người dân, dự án này thuần túy kinh doanh thương mại, hoàn toàn không thuộc danh mục những dự án vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng như UBND tỉnh Đồng Nai xác định.
Làm sai lệch số liệu diện tích để lách luật?
Một điều đáng chú ý, theo Quyết định số 26 ngày 17/4/2013 được sửa đổi, bổ sung bởi Quyết định số 28 ngày 23/07/2014 của UBND tỉnh Đồng Nai, đối với các dự án ảnh hưởng đến môi trường và đời sống nhân dân diện rộng trên địa bàn, các dự án có quy mô diện tích từ 50ha trở lên phải báo cáo Ban Thường vụ Tỉnh ủy chấp thuận chủ trương đầu tư trước khi Chủ tịch UBND tỉnh có văn bản thỏa thuận địa điểm.
Theo các văn bản còn lưu trong hồ sơ dự án, cụ thể, Văn bản số 2058 ngày 04/9/2014 của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đồng Nai, Văn bản số 1578 ngày 09/9/2014 của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Đồng Nai, Văn bản số 2180 ngày 18/9/2014 của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đồng Nai, Văn bản số 9158 ngày 30/9/2014 của UBND tỉnh Đồng Nai, Văn bản số 2350 ngày 08/11/2014 của Bộ Tư lệnh Quân khu 7, Văn bản số 10230 ngày 27/11/2014 của Bộ Quốc phòng… đều thể hiện quy mô dự án diện tích khoảng 53ha, không phải 45ha như UBND tỉnh Đồng Nai công bố trong các quyết định sau đó.
Hơn nữa, hồ sơ dự án lại không thấy có bất cứ văn bản nào của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Đồng Nai chấp thuận chủ trương cho đầu tư dự án nói trên. Và thậm chí, dự án này, nếu thuộc trường hợp Nhà nước phải thu hồi đất thì tại sao HĐND tỉnh Đồng Nai, cơ quan có thẩm quyền trong việc thông qua danh mục các dự cần phải thu hồi đất ở địa phương lại đã không xem xét để thông qua trong các Nghị quyết của cơ quan này đã ban hành vào các năm 2015, 2016 và 2017 (Vấn đề này PLVN sẽ làm rõ ở các số báo sau).
Về sự khác nhau diện tích dự án, trao đổi với PV, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đồng Nai xác nhận: Có một số văn bản thể hiện diện tích dự án cần thu hồi đất là 53ha mà không phải 45ha theo các quyết định của UBND tỉnh phê duyệt. “Cái này Sở TN&MT cũng chưa rõ, chúng tôi sẽ kiểm tra lại bên Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh. Bởi quá trình làm thủ tục thỏa thuận địa điểm giai đoạn đầu, Sở Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan được UBND tỉnh giao chủ trì”, ông Huỳnh Trung Dũng, Phó phòng Quy hoạch, Sở TN&MT cho biết.
Theo phản ánh của người dân, đến nay dù chưa xây dựng hạ tầng khu tái định cư theo quy định tại Điều 85 Luật Đất đai, nhiều thắc mắc về các quyết định của UBND tỉnh Đồng Nai với dự án của người dân chưa được giải thích thỏa đáng, nhưng UBND TP Biên Hòa, UBND xã Phước Tân đã ráo riết tiến hành các thủ tục thu hồi đất khiến người dân rất bức xúc. “Có hay không dự án kinh doanh thương mại “núp bóng” dự án công ích để thu hồi đất của chúng tôi với giá rẻ mạt, sau đó giao cho tư nhân làm dự án, phân lô bán nền với giá cao, hưởng chênh lệch địa tô, làm giàu cho một nhóm người bằng cách đẩy đại đa số người dân vào cảnh bần cùng do bị mất đất, mất nhà?”, ông Lộc, đại diện cho người dân ấp Tân Cang đặt câu hỏi và mong muốn được các cơ quan chức năng làm rõ.
Báo PLVN sẽ tiếp tục thông tin.
