Báo cáo kết quả khảo sát “Liêm chính kinh doanh trong các khu công nghệ cao (KCNC) ở Việt Nam” do Tổ chức Hướng tới Minh bạch (TT) thực hiện tại 3 KCNC (tại Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng) được công bố sáng nay, 14/8, cho thấy, nhiều DN “không muốn đưa hối lộ” nhưng không còn cách nào khác khi phải đối mặt với những tình huống có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh.
 |
| Đại diện các KCNC chia sẻ kinh nghiệm thúc đẩy thực hiện các sáng kiến liêm chính kinh doanh trong các doanh nghiệp |
Phí “bôi trơn” là hình thức hối lộ chủ yếu
Khảo sát cho thấy, mặc dù cho rằng tham nhũng là một vấn đề quan trọng nhưng chỉ 1/3 DN được hỏi lựa chọn rủi ro tham nhũng là một trong 3 rủi ro lớn nhất. Trong đó rủi ro về pháp lý, kinh tế vĩ mô, hợp đồng, đứng hàng đầu trong danh sách các rủi ro được nhiều DN lựa chọn.
Đa số quà tặng/chiêu đãi cán bộ nhà nước được DN sử dụng trong dịp lễ tết, ngoài ra được sử dụng trong việc ký kết hợp đồng và các mục đích khác. Nhưng Tòa án là cơ quan không được DN nào “có ý định tặng quà/chiêu đãi”.
39% DN được hỏi từng được yêu cầu chi tiền lót tay hoặc cung cấp các dạng lợi ích phi chính thức khác cho cán bộ nhà nước.
DN (có cả DN nước ngoài) thừa nhận “hối lộ đã bám rễ trong hệ thống và họ không thể lờ đi được”. Do đó, DN sẽ phải “cân nhắc” chi trả các khoản chi không chính thức theo từng trường hợp cụ thể.
Trong số các DN được hỏi về mức độ hữu ích của hối lộ, chi phí không chính thức, thì 6% cho rằng luôn luôn có ích, 36% cho rằng thường xuyên. Đặc biệt, không DN nào cho rằng, các khoản chi phí không chính thức "không bao giờ hữu ích".
Trả lời về chi phí hối lộ, 1/3 DN cho rằng, các khoản chi không chính thức chiếm dưới 1% tổng doanh thu. Điều đó cho thấy, các khoản chi phí bôi trơn là hình thức hối lộ chủ yếu
Nhưng chỉ có 32% DN thực hiện đánh giá rủi ro tham nhũng. Do đó, TT khuyến nghị các DN Việt Nam cần nỗ lực hơn nữa để xây dựng hệ thống tuân thủ và kiểm soát nội bộ.
Tiếp tục triển khai các sáng kiến thực hành liêm chính kinh doanh
Từ thực tiễn kinh doanh của nhiều DN chỉ ra rằng, việc DN đặt giá trị liêm chính và đạo đức kinh doanh lên hàng đầu đã nhận được sự quan tâm và đánh giá cao của các bên liên quan như nhà đầu tư hay khách hàng.
Một số DN chia sẻ, sau khi họ từ chối đưa hối lộ, chính DN lại nhận được sự tôn trọng hơn của đối tác và các giao dịch lần sau trở nên suôn sẻ hơn. Ngoài ra, kinh doanh liêm chính còn giúp DN “giảm chi phí bôi trơn, tạo điều kiện để DN thâm nhập thị trường quốc tế”.
Do đó, Nhóm khảo sát khuyến nghị BQL các KCNC cần tiếp tục triển khai các sáng kiến cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ DN thực hành kinh doanh liêm chính. Đại diện BQL KCNC TP HCM cho biết, hoạt động thực hiện các cam kết về liêm chính trong kinh doanh là một trong những tiêu chí để đánh giá DN tại đây.
“Khi thực hiện các cam kết liêm chính kinh doanh tại KCNC TP HCM, BQL cảm thấy “cô đơn” vì chưa nhận được sự tin tưởng và bị cho rằng “chỉ làm cho có”. Nhưng BQL vẫn quyết tâm và tìm sự ủng hộ của các hiệp hội DN, các Dn và các cơ quan, ban, ngành” - Đại diện BQL KCNC TP HCM chia sẻ.
Đối với các cơ quan Nhà nước, Nhóm khảo sát khuyến nghị chuyển đổi từ nền “hành chính” sang “phục vụ”, thay đổi tư tưởng “vòi vĩnh” thông qua tăng cường minh bạch thủ tục hành chính, nhận thức của công chức, khuyến khích và hỗ trợ nhân rộng các sáng kiến liêm chính.
Điều này được thể hiện rất rõ qua chương trình “5 xây, 3 chống” đối với CBCC của TP Đà Nẵng. Ông Đoàn Ngọc Hùng Anh - Phó Trưởng BQL KCNC Đà Nẵng cho rằng, chương trình “5 xây, 3 chống” sẽ đảm bảo môi trường hành chính phục vụ, hạn chế những hành động “làm khó” DN từ phía công chức nhà nước.
