Nỗi lo mất thị trường
Theo đánh giá của các hiệp hội ngành hàng công nghiệp (CN), trong những tháng đầu năm, các doanh nghiệp (DN) CN đã trở lại nhịp độ sản xuất kinh doanh như trước và kỳ vọng năm 2021 sẽ đạt mức tương đương thời điểm trước khi xảy ra dịch bệnh.
Tuy nhiên, khi dịch bùng phát trở lại, tập trung chủ yếu ở các tỉnh có số lượng lớn khu CN, DN chế biến chế tạo, đã khiến hoạt động sản xuất bị gián đoạn, nhiều DN phải dừng sản xuất, ảnh hưởng đến tiến độ giao hàng, đặc biệt là các đơn hàng xuất khẩu (XK).
Đại diện các hiệp hội đều cho rằng, nếu không có giải pháp giúp DN sớm quay lại sản xuất ngay cả khi dịch bệnh chưa được kiểm soát hoàn toàn, khách hàng sẽ dừng, hủy đơn hàng để chuyển sang nước khác. Đến khi dịch được kiểm soát, DN khó có thể nối lại các mối quan hệ kinh doanh đã mất.
Bên cạnh đó, các biện pháp hạn chế đi lại, hạn chế lưu thông của các địa phương đã làm đứt gãy chuỗi cung ứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN. Sự thiếu đồng bộ, nhất quán trong các quy định, chính sách phòng chống COVID-19 của các địa phương cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của DN CN, bởi đặc trưng của ngành CN là tính kết nối sản xuất theo chuỗi, không phân biệt địa giới hành chính.
Do đó, khi các địa phương áp dụng các chính sách, quy định khác nhau về giãn cách, kiểm soát lưu thông hàng hóa, quy định về thực phẩm thiết yếu… càng gây thêm khó khăn cho DN trong giao dịch, lưu thông hàng hoá. Ví dụ, mặt hàng sữa được xếp vào nhóm hàng hóa thiết yếu ở tỉnh này, nhưng không thuộc nhóm hàng hóa thiết yếu ở tỉnh khác, các DN sữa cũng không thể giao hàng đến đại lý.
Với các DN XK, thủ tục khai báo hải quan và tình hình tắc nghẽn tại các cảng biển là những điểm nghẽn cần được giải quyết cả trong ngắn hạn và dài hạn. Sự ngăn cách, kiểm soát chặt chẽ giữa các tỉnh và những quy định không đồng nhất của cơ quan hải quan càng gây thêm khó khăn cho DN, đặc biệt đối với các mặt hàng thực phẩm đòi hỏi điều kiện bảo quản khắt khe, thời hạn sử dụng ngắn…
Giải pháp nào?
Trước tình thế khó khăn, đại diện các hiệp hội đã đề xuất một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho DN. Theo đó, trước mắt cần ưu tiên cho các DN sớm được tiêm vắc xin (có thể cân nhắc trên cơ sở DN tự chịu chi phí) nhằm đảm bảo an toàn cho người lao động và để DN có thể sớm quay trở lại ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh; đưa các đối tượng trong ngành logistics thuộc diện ưu tiên cao hơn trong danh sách tiêm vắc xin nhằm đảm bảo dòng lưu thông hàng hóa được thông suốt.
Các bộ, ngành địa phương nên cùng vào cuộc, tháo gỡ khó khăn cho DN bằng các biện pháp như các tỉnh nên xem xét lùi thời điểm tăng giá thuê đất phục vụ sản xuất, kinh doanh; Bộ Tài chính xem xét tăng thời gian ân hạn giãn, hoãn nộp thuế, phí tránh để DN rơi vào tình trạng nợ xấu; xem xét duy trì các giải pháp đã áp dụng trước đây nhằm hỗ trợ phục hồi thị trường tiêu dùng trong nước; các tổ chức tài chính tăng hạn mức tín dụng cho DN do giá các mặt hàng đầu vào nhập khẩu đều bị tăng giá khiến hạn mức hiện tại không đảm bảo thu mua đủ nguồn cung cho DN…
Ngoài ra, các địa phương nên trao đổi với các hiệp hội, DN trên địa bàn và thống nhất các quy định giữa các địa phương nhằm tránh tình trạng cát cứ gây ách tắc lưu thông hàng hóa, gián đoạn chuỗi sản xuất; cho phép các DN sớm được quay trở lại sản xuất khi các điều kiện phòng chống dịch bệnh được đảm bảo; gỡ bỏ quy định về định mức số lượng xe ô tô ra vào địa phương; cho phép sử dụng kết quả test nhanh, test gộp đối với lái xe và người lao động di chuyển liên tỉnh thay vì chỉ chấp nhận kết quả PCR.
Bên cạnh giải pháp “ba tại chỗ”, “một cung đường, hai địa điểm”, cần có những biện pháp thay thế linh hoạt hơn, phù hợp với đặc điểm của từng địa phương, trên cơ sở đảm bảo duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, cơ sở sản xuất đủ điều kiện về phòng chống dịch và an toàn cho người lao động.
Đặc biệt, cần áp dụng linh hoạt quy định về giờ làm thêm trong thời kỳ dịch bệnh, cho phép DN có thể làm thêm nhiều hơn quy định trong tháng nhưng vẫn đảm bảo không quá tổng thời gian làm thêm trong cả năm do nghỉ dịch lâu nên khi quay lại sản xuất, các DN phải làm tăng ca cho kịp tiến độ giao hàng.
Một số DN ngành sữa, đồ uống đề nghị bổ sung các mặt hàng thực phẩm kể cả đồ uống, sữa… và các nguyên liệu, dịch vụ (bao gồm cả dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa…) phục vụ sản xuất kinh doanh trong ngành chế biến chế tạo là các mặt hàng, dịch vụ thiết yếu phục vụ tiêu dùng, sản xuất nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh của DN và cho quá trình lưu thông hàng hóa.
"Bài/Loạt bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ"
