Công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế quan trọng của Thủ đô
Trong Nghị quyết số 09-NQ/TU, Thành ủy Hà Nội đặt ra mục tiêu tạo bước phát triển toàn diện các ngành công nghiệp văn hóa (CNVH) của Thủ đô cả về quy mô, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và thị trường, đảm bảo phát triển bền vững, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có tốc độ, tỷ trọng, giá trị gia tăng cao; hoạt động có tính chuyên nghiệp, với kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; dịch vụ, sản phẩm văn hóa đa dạng, có chất lượng, có thương hiệu, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ của người dân trong nước, thúc đẩy phát triển du lịch và xuất khẩu.
Hà Nội cũng sẽ tập trung đầu tư phát triển một số lĩnh vực giàu tiềm năng, lợi thế của Thủ đô như: du lịch văn hóa; nghệ thuật biểu diễn; thủ công mỹ nghệ; thiết kế; quảng cáo; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; điện ảnh; thời trang; ẩm thực; phần mềm và các trò chơi giải trí; truyền hình và phát thanh; xuất bản… phù hợp với thực tiễn Thủ đô và từng giai đoạn.
Cụ thể, mục tiêu đến năm 2025, ngành CNVH Thủ đô trở thành ngành kinh tế quan trọng, tạo động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; hoàn thành rà soát, tích hợp quy hoạch phát triển CNVH vào Quy hoạch Hà Nội đến 2030, tầm nhìn đến 2050; cải thiện hạ tầng tương đối đồng bộ, hiện đại, ưu tiên bố trí quỹ đất theo quy hoạch phân khu 2 bên bờ sông Hồng để phát triển các ngành CNVH gắn với phát triển du lịch; hoàn thiện cơ chế, chính sách, hệ thống chỉ tiêu thống kê, triển khai số hóa, kết nối, chia sẻ dữ liệu số đảm bảo cho phát triển CNVH có tính liên thông và chuyên nghiệp; đầu tư, phát triển sản phẩm, dịch vụ văn hóa có chất lượng cao, đa dạng, độc đáo, có thương hiệu, mang đậm bản sắc văn hoá Hà Nội; đầu tư, tôn tạo hệ thống các thiết chế văn hóa, các di tích quốc gia, di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long…; giữ vững và phát triển thương hiệu Thủ đô ngàn năm văn hiến, “thành phố vì hòa bình”, “thành phố sáng tạo”. Phấn đấu đóng góp khoảng 5% GRDP (chỉ số tổng sản phẩm được tính cho một khu vực, thành phố hay một tỉnh nhất định) của thành phố.
Phấn đấu đến năm 2030, ngành CNVH Thủ đô cơ bản trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác. Hà Nội nằm trong nhóm các thành phố có ngành CNVH phát triển hàng đầu có thương hiệu, sản phẩm uy tín, khả năng cạnh tranh cao với các thành phố trong khu vực; là “thành phố sáng tạo” có sức ảnh hưởng ở khu vực Đông Nam Á. Phấn đấu doanh thu từ các ngành CNVH tăng dần qua từng năm, đóng góp khoảng 8% GRDP của thành phố.
Phấn đấu đến năm 2045, ngành CNVH Thủ đô là ngành kinh tế mũi nhọn, phát triển toàn diện, là động lực phát triển các ngành, lĩnh vực khác, là tiền đề để xây dựng Hà Nội có chất lượng cuộc sống cao; kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, bền vững; trở thành “thành phố sáng tạo” của khu vực châu Á, thành phố kết nối toàn cầu, trung tâm văn hóa, du lịch lớn đặc sắc, có sức cạnh tranh quốc tế. Hình thành một số công trình văn hóa mới cho Thủ đô và Việt Nam, mang tính biểu tượng văn hóa có tầm cỡ khu vực và thế giới. Phấn đấu đóng góp khoảng 10% GRDP của thành phố.
Hà Nội làm gì để phát triển công nghiệp văn hóa?
Tại buổi Tọa đàm “Phát triển CNVH trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 -2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 – Thực trạng và giải pháp” do Thành ủy Hà Nội tổ chức tháng 7/2021, ông Phạm Tuấn Long - Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm khẳng định, Hà Nội có lợi thế rất lớn về văn hóa so với các địa phương. Đây cũng là nơi hội tụ của nhiều văn nghệ sĩ, nhiều sản phẩm sáng tạo do người Hà Nội tạo nên được thế giới công nhận, hệ thống làng nghề và các di sản của Thủ đô cũng rất phong phú nhưng hiện nay vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc định hướng phát triển, thiết kế mẫu mã chưa mang tính ứng dụng cao, việc quảng bá sản phẩm còn manh mún, hầu hết do các nghệ nhân tự thực hiện. Đứng trước nhiều lợi thế, nhưng để phát triển CNVH, Hà Nội cần làm rõ lĩnh vực nào phải được ưu tiên quan tâm đầu tư. Hiện nay, sự hỗ trợ cho phát triển văn hóa chưa nhiều, những người làm nghệ thuật đang hoạt động khá độc lập…
Theo Hiệu trưởng Trường Đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong Phạm Minh Anh, tiềm năng, thế mạnh về CNVH ở Hà Nội rất lớn song vấn đề vi phạm bản quyền ở thành phố vẫn đang diễn ra khá phổ biến, không chỉ làm nhụt chí các nhà sáng tạo, mà còn ảnh hưởng tới sức cạnh tranh lành mạnh trên thị trường.
Đóng góp ý kiến, Phó Giám đốc Sở Du lịch Trần Trung Hiếu cho rằng, Hà Nội có tiềm năng rất lớn trong việc phát triển du lịch, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của Thủ đô. Hà Nội cần kết hợp phát triển du lịch với việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá, lịch sử của Thủ đô và của dân tộc, với bảo vệ thiên nhiên và môi trường theo hướng bền vững. Phát triển du lịch phải đặc biệt coi trọng phát triển du lịch văn hoá, lấy du lịch văn hóa làm cơ sở, nền tảng phát triển các loại hình du lịch khác.
Theo NSND Trung Hiếu – Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội, ngành CNVH Thủ đô phải xây dựng được những sản phẩm đặc thù, thể hiện nét văn hóa đặc trưng của Hà Nội. Với nền văn hóa hàng nghìn năm, trải qua rất nhiều thời kỳ lịch sử, Thủ đô Hà Nội cung cấp kho tàng chất liệu khổng lồ để các nghệ sĩ, các ngành nghề sáng tạo ra sản phẩm văn hóa. Điều quan trọng là cơ chế, chính sách phải tạo điều kiện cho các nghệ sĩ được thăng hoa, sáng tạo nhiều hơn nữa…
Tại Hội nghị trực tuyến nghiên cứu, quán triệt, học tập, tuyên truyền và triển khai thực hiện Nghị quyết 09-NQ/TU về “Phát triển CNVH trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn tới năm 2045” do Thành ủy Hà Nội tổ chức tháng 8/2022, Phó Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Phong cho biết, Nghị quyết đặt ra mục tiêu là tạo bước phát triển toàn diện ngành CNVH Thủ đô cả về quy mô, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và thị trường, đảm bảo phát triển bền vững, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có tốc độ, tỷ trọng, giá trị gia tăng cao; hoạt động có tính chuyên nghiệp với kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Cùng với đó là dịch vụ, sản phẩm văn hóa đa dạng, có chất lượng, có thương hiệu, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ của người dân trong nước, thúc đẩy phát triển du lịch và xuất khẩu.
Để đạt được mục tiêu trên, Hà Nội xác định đổi mới tư duy, nhận thức về phát triển CNVH là một quá trình thường xuyên, liên tục, lâu dài và không ngừng được bổ sung, hoàn thiện trong quá trình phát triển. CNVH là ngành kinh tế mới, đòi hỏi phải có bước đi phù hợp, với cơ chế, chính sách đặc thù mang tính đột phá, đáp ứng yêu cầu phát triển CNVH trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố.
Bên cạnh đó, xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của Thủ đô để phát huy sự sáng tạo dựa trên các nguồn lực CNVH cho phát triển bền vững như: chuyển đổi di sản công nghiệp, nhà, biệt thự cũ, di sản đô thị, di sản ký ức thành di sản văn hóa mới; phát triển nghề và sản phẩm nghề thủ công truyền thống...; có cơ chế, chính sách khuyến khích, xúc tiến đầu tư quảng bá các loại hình CNVH; chú trọng cơ chế đảm bảo phát huy hiệu lực, hiệu quả việc thực thi và khai thác quyền sở hữu trí tuệ đúng pháp luật.
Hà Nội cũng chú trọng phát triển thị trường CNVH ở khu vực có tiềm năng, lợi thế như ở khu vực đô thị, làng nghề truyền thống, thông qua các chương trình đào tạo, hoặc liên kết với chuyên gia quốc tế để nâng cao năng lực sáng tạo, hướng đến thị trường quốc tế. Lựa chọn xây dựng các thương hiệu sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao để quảng bá cho ngành CNVH Hà Nội với cả nước và thế giới kết hợp với du lịch, các hoạt động thu hút đầu tư trong và ngoài nước.
Để thu hút và hỗ trợ đầu tư, thành phố đặt mục tiêu quy hoạch, bố trí quỹ đất, nguồn lực đầu tư của Nhà nước và ngoài Nhà nước cho các công trình, dự án phát triển văn hóa chất lượng cao, trong đó ưu tiên phát triển không gian công cộng, điểm du lịch văn hóa, vui chơi giải trí, nghệ thuật biểu diễn, kết hợp phố - không gian đi bộ, điểm mua sắm, mở rộng tạo không gian văn hóa dành cho cộng đồng.
Triển khai quyết liệt một số dự án, đồ án quy hoạch bảo tồn, phát huy giá trị di sản thế giới, di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia, đồng thời với việc xây dựng một số công trình văn hóa mới, tạo thành các biểu tượng văn hóa mới cho Thủ đô và có tiềm năng phát triển CNVH gắn với du lịch.
Bên cạnh đó, thực hiện các chính sách ưu đãi, đẩy mạnh xúc tiến đầu tư phát triển các ngành CNVH sẵn có lợi thế, tiềm năng như: nghệ thuật biểu diễn, thủ công mỹ nghệ, thiết kế, phần mềm và các trò chơi giải trí, du lịch văn hóa, ẩm thực… Phát triển mạng lưới doanh nghiệp văn hóa, trong đó hình thành một số tập đoàn lớn về CNVH...
Nghị quyết 09-NQ/TU của Thành ủy Hà Nội chỉ rõ 8 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Theo đó, Hà Nội sẽ đổi mới tư duy, nâng cao nhận thức về CNVH; tập trung xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách; đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực; tăng cường ứng dụng khoa học và công nghệ; phát triển thị trường CNVH; thu hút và hỗ trợ đầu tư; mở rộng giao lưu, hợp tác trong nước và quốc tế về văn hóa; tập trung xây dựng, phát triển và định vị thương hiệu “thành phố sáng tạo” của UNESCO.
Trong đó, Hà Nội sẽ xây dựng và ban hành cơ chế khuyến khích phát triển bền vững các không gian sáng tạo trở thành hệ sinh thái sáng tạo; khởi nghiệp sáng tạo, đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ số, phát triển kinh tế số, kinh tế ban đêm, kinh tế đô thị…
