Như Báo Pháp luật Việt Nam đã có bài viết phản ánh, chỉ bằng việc “sửa” tên chủ sử dụng đất, UBND Thành phố Hà Nội đã biến hơn 182ha đất giao cho Công ty Cienco 5 Land cách đây 12 năm thành đất của Tổng công ty công trình giao thông 5. Việc làm này là chưa có tiền lệ, vì không có chuyện lấy đất của tổ chức này để giao cho tổ chức khác, thông thường phải qua thủ tục thu hồi đất và giao đất, với hàng loạt hồ sơ pháp lý phức tạp.
Sau Quyết định số 5269 của UBND TP Hà Nội, không chỉ khiến Cienco5 “tán gia bại sản”, còn cơ quan Nhà nước cũng khó thực thi thực thi. Trước việc Sở Tài chính có Văn bản số 8429 báo cáo UBND TP Hà Nội về một số vướng mắc liên quan đến Dự án BT và Dự án đối ứng.
Trước đó, ngày 12/2/2018, UBND TP Hà Nội có Thông báo số 150, theo đó, chỉ đạo mở rộng một số đoạn đường thuộc đoạn đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ, xây dựng đồng bộ hạ tầng toàn tuyến và giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông thành phố Hà Nội phối hợp với Chủ đầu tư hoàn thiện các thủ tục, báo cáo Sở KH&ĐT thẩm định, trình UBND TP theo quy định. Trên cơ sở đó bổ sung phụ lục Hợp đồng dự án BT theo quy định.
Dự án đường trùng phía Nam do Công ty Cienco 5 Land làm chủ đầu tư theo Hợp đồng BT ký với UBND TP Hà Nội và theo thỏa thuận trong nội bộ Nhà đầu tư. Đến nay dự án BT vẫn chưa được phê duyệt điều chỉnh và giá trị công trình BT trong hợp đồng BT chưa được điều chỉnh nên Công ty Cienco 5 Land vẫn là chủ đầu tư dự án này.
Cho thấy rõ Quyết định số 5269 của UBND TP Hà Nội điều chỉnh pháp nhân sử dụng đất là “làm tắt”, vội vàng, chưa đúng với các thủ tục hành chính. Quyết định này hoàn toàn trái với các văn bản pháp lý trước đó mà UBND tỉnh Hà Tây và UBND TP Hà Nội ban hành.
Việc ban hành Quyết định 5269 còn phát sinh vướng mắc trong công tác hạch toán ghi thu, ghi chi của Dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ.
Cụ thể, căn cứ vào trình tự, thủ tục ghi thu, ghi chi quy định tại Nghị định số 69/2019/NĐ-CP ngày 15/8/2019 của Chính phủ quy định việc sử dụng tài sản công để thanh toán cho Nhà đầu tư khi thực hiện Dự án đầu tư xây dựng công trình theo hình thức Hợp đồng Xây dựng – Chuyển giao, việc hạch toán, kế toán thu, chi ngân sách nhà nước đối với giá trị tài sản công thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện Dự án BT đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ có một số vướng mắc:
Về pháp nhân nhà đầu tư: Khi thực hiện thủ tục hạch toán ghi thu tiền sử dụng đất của quỹ đất đối ứng cho chủ thể được giao đất cho thuê đất có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đối với nhà nước. Tuy nhiên chủ thể được giao đất cho thuê đất theo các Quyết định của UBND tỉnh Hà Tây trước đây là Công ty Cienco5 Land, Quyết định cho phép đầu tư và Quyết định phê duyệt nghĩa vụ tài chính về đất đai lại xác định cho chủ đầu tư là Tổng Công ty xây dựng Công trình giao thông 5; ghi chi tạm ứng chi phí đầu tư xây dựng dự án BT.
Ngoài ra, tranh chấp giữa nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án chưa được giải quyết. Hiện nay, Tổng Công ty Xây dựng Công trình giao thông 5 và Công ty Cổ phần Phát triển Địa ốc Cienco5 vẫn chưa thống nhất được trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của mỗi bên để thực hiện kiến nghị của Thanh tra Chính phủ về việc nộp ngân sách số tiền lãi vay 920 tỷ đồng.
Cũng theo Báo cáo của Sở Tài chính TP Hà Nội, đến ngày 25/11/2020 UBND TP Hà Nội có Quyết định số 5269 điều chỉnh tên người sử dụng đất ghi tại Quyết định số 3128 ngày 30/7/2008 từ Công ty cổ phần Phát triển Địa ốc Cienco5 (Cienco 5 Land) thành Tổng Công ty Xây dựng Công trình giao thông 5 chưa xử lý đối với Khu đô thị Thanh Hà A –Cienco5 và Khu đô thị Thanh Hà B – Cienco5. Do đó, việc hạch toán ghi thu, ghi chi tiền sử dụng đất các dự án đối ứng và ghi chi Dự án BT vẫn chưa thực hiện được.
 |
| Khu đô thị Thanh Hà do Cienco 5 Land là chủ đầu tư. |
Cũng cần nhắc lại, sau khi Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 5 và Cienco 5 Land ký Hợp đồng BT với UBND tỉnh Hà Tây (cũ), ngày 31/7/2008 hai đơn vị này đã ký hợp đồng kinh tế số 872-BT/HĐ về việc thực hiện Dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây, ngày 9/6/2010 tiếp tục ký Phụ lục Hợp đồng kinh tế số PL1-HDD872-BT/HĐ. Theo đó, Công ty cổ phần phát triển địa ốc Cienco 5 chịu trách nhiệm tổ chức, quản lý đầu tư, xây dựng và kinh doanh Hợp đồng BT đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây.
Cienco 5 Land có quyền và nghĩa vụ thực của doanh nghiệp dự án theo Hợp đồng BT và phải thanh toán cho Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 5 mức lợi nhuận khoán đã thỏa thuận, cùng toàn bộ các khoản phí mà Tổng công ty này đã đầu tư vào dự án cho đến thời điểm ký Hợp đồng kinh tế số 872-BT/HĐ.
Trao đổi với phóng viên, đại diện Cienco 5 Land cho biết, đơn vị đã thanh toán toàn bộ lợi nhuận khoán cho Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 5 số tiền là 131.722.590.000 đồng.
Theo tìm hiểu, Cienco 5 Land đã đầu tư vốn thực hoàn thành việc xây dựng 20,3 km đường trục phía Nam theo Hợp đồng BT; thực hiện xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị Thanh Hà A-Cienco 5; Khu đô thị Thanh Hà B-Cienco 5; thanh toán khoản lợi nhuận khoán và các chi phí đầu tư ban đầu cho Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 5.
 |
| Đoạn cuối tuyến đường trục phía Nam do Cienco5 đã hoàn thành giai đoạn 1 |
Đặc biệt, Cienco 5 Land cũng đã thanh toán số tiền 510 tỉ đồng, đây là khoản tiền chênh lệch giữa tổng mức đầu tư của dự án đường trục phía Nam với tiền sử dụng đất của các dự án hoàn vốn mà doanh nghiệp dự án được giao để thực hiện các dự án hoàn vốn của UBND TP Hà Nội theo quy định của pháp luật và quyết định của UBND TP Hà Nội.
Tại Báo cáo số 327/KTNN-TH ngày 14/10/2020 của Kiểm toán Nhà nước tại Dự án đầu tư xây dựng đường trục phía nam tỉnh Hà Tây theo hợp đồng BT. Nêu, Nhà đầu tư có nghĩa vụ góp vốn chủ sở hữu bằng 10% vốn dự án BT (tương đương 608 tỷ đồng), thời gian thực hiện dự án là 60 tháng. Tuy nhiên tính đến thời điểm hiện nay, Dự án BT đã bị chậm tiến độ khoảng 84 tháng nhưng dòng vốn của Nhà đầu tư đã tham gia vào Dự án BT mới chỉ đạt 165,413 tỷ đồng, trong đó bao gồm vốn góp cổ phẩn tại doanh nghiệp dự án là 20 tỷ đồng; trực tiếp thanh toán một số chi phí đầu tư là 145,413 (tỷ lệ đạt 27,13% tổng vốn đã cam kết).
Đến nay, giá trị vốn của Nhà đầu tư tại Công ty cổ phần Phát triển địa ốc Cienco 5 chỉ còn nắm giữ là 20 tỷ đồng/600 tỷ đồng, tương đương 3% tổng vốn điều lệ của doanh nghiệp.
Như vậy, cho thấy, UBND TP Hà Nội đã quá vội vàng và đốt cháy giai đoạn khi không dựa vào căn cứ pháp lý là Hợp đồng BT mà đã “sửa” pháp nhân sử dụng đất này sang một pháp nhân khác, dẫn đến, chính cơ quan nhà nước thực thi còn khó xác định được pháp nhân để hạch toán ghi thu, ghi chi. Đằng sau sự việc này, không loại trừ những nguyên nhân chủ quan đến từ một số công chức thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND TP Hà Nội.
