Xuất khẩu gạo của Việt Nam: Nỗ lực vượt qua thách thức

Gạo thơm Việt Nam sẽ không bị tác động

Lệnh cấm xuất khẩu (XK) gạo được Ấn Độ ban hành ngày 20/7/2023, ngay lập tức, giá gạo XK của Việt Nam đã tăng lên 20 USD/tấn, lên mức 533 USD/tấn và đạt mức đỉnh cao nhất lên 648 USD/tấn vào cuối tháng 8/2023. Sau đó, giá gạo XK Việt Nam “hạ nhiệt” dần nhưng vẫn luôn giữ mức cao hơn giá trước khi Ấn Độ cấm XK trên 50 USD/tấn và hiện đang ở mức 562 USD/tấn. Ngày 28/9 vừa qua, Ấn Độ đã chính thức dỡ lệnh cấm XK và đưa ra mức giá sàn XK là 490 USD/tấn (trước khi cấm XK, giá gạo Ấn Độ ở mức 493 USD/tấn).

Theo một doanh nghiệp chuyên XK gạo, hiện tại giá gạo 5% tấm XK của Myanmar từ 480 - 500 USD/tấn, Pakistan cũng xấp xỉ 500 - 510 USD/tấn nên việc Ấn Độ đưa ra giá sàn 490 USD/tấn là khá sát với thị trường hiện tại. Tuy nhiên, ở thị trường Việt Nam, giá gạo 5% tấm hiện tại là 562 USD/tấn, giảm khoảng 10 USD so với đầu tháng, vẫn ở mức khá cao so với mức giá sàn XK của các quốc gia.

Đánh giá về tác động của việc Ấn Độ dỡ lệnh XK gạo, đại diện doanh nghiệp này cho rằng, việc Ấn Độ XK trở lại chỉ là việc sớm hay muộn và đã được tính đến nên chuyện Ấn Độ dỡ lệnh cấm không làm cho DN kinh doanh gạo Việt Nam bất ngờ. Tuy nhiên, việc gia tăng thêm nguồn cung từ thị trường XK gạo hàng đầu thế giới (hàng năm XK trên 20 triệu tấn) và chào giá thấp (từ 490 USD/tấn) sẽ ít nhiều tác động đến thị trường gạo thế giới và giá gạo XK của Việt Nam, nhất là với loại gạo 5%, gạo hạt dài (vẫn thường gọi là gạo phẩm cấp thấp). Ví dụ, như Indonesia vẫn nhập khẩu gạo hạt dài của Việt Nam thì sau khi Ấn Độ XK trở lại doanh nghiệp Việt sẽ bị thêm áp lực cạnh tranh ở thị trường này.

Chưa cần “sốt ruột” xuất khẩu ngay

Đại diện Hiệp hội Lương thực Việt Nam đánh giá, việc Ấn Độ XK trở lại trong bối cảnh gần cuối năm có thể chưa tác động ngay đến thị trường nhưng sẽ tác động đến giá thầu và giá dự thầu của thế giới, bởi nguồn cung tăng thì xu hướng giảm giá chào thầu là đương nhiên. Đặc biệt giai đoạn cuối năm, nhiều nước tăng tốc nhập khẩu để đảm bảo đủ lượng nhập khẩu dự trữ như dự kiến. Do đó, các quốc gia như Indonesia, Philippines cùng một số nước có nhu cầu nhập khẩu gạo nhiều khả năng sẽ căn cứ vào giá sàn XK của Ấn Độ để đưa ra mức giá chào thầu.

Nhưng doanh nghiệp Việt Nam cũng chưa cần “sốt ruột” bởi theo đánh giá của nhiều thương nhân kinh doanh gạo, hiện qua tổng hợp từ các nguồn cung lớn, tồn kho gạo của Việt Nam không ở mức cao, nên không cần thiết phải “vội vàng” tìm đơn hàng XK. Một vài thương nhân có tồn kho lớn thì cần tính toán kế hoạch XK hàng cho hợp lý vì thời gian chờ đến vụ Đông Xuân cũng còn khá dài (khoảng 5 tháng) nên cũng bình tĩnh nghe ngóng giá thế giới để tính toán được mức giá có lợi nhuận tốt nhất có thể. Chưa kể, do thiên tai nên sản lượng gạo của nhiều quốc gia châu Á cũng không cao nên nhu cầu gạo của thế giới vẫn sẽ còn ở mức cao.

Hiện giá gạo 5% tấm của Việt Nam hiện còn 562 USD/tấn, chỉ giảm 1 USD/tấn so với 2 tuần trước nhưng giảm gần 20 USD so với tháng 8/2024 và hiện đang ở mức thấp nhất kể từ sau khi giá gạo XK của Việt Nam hưởng lợi từ việc Ấn Độ dừng XK gạo. Tương tự, giá gạo XK của Thái Lan cũng đang ở mức thấp nhất kể từ 1 năm nay, ở mức 556 USD/tấn, gạo Pakistan đang giữ ở mức 532 USD/tấn.

Hầu hết các thương nhân kinh doanh gạo đều cho rằng, giá gạo 5% của Việt Nam sẽ giảm trong thời gian ngắn tới nhưng sẽ không thể về dưới mức giá 500 USD/tấn, vừa do nguồn cung nội địa không dồi dào vừa do giá gạo của Việt Nam luôn cao hơn giá của Ấn Độ khoảng 20 USD/tấn.

Tuy nhiên, Giám đốc một công ty chuyên XK gạo cho rằng, giá gạo Việt Nam nên ở mức vừa phải để dễ bán giá bởi theo quan sát của vị này, do giá gạo Việt hiện đang ở mức khá cao nên có “khó bán”. Hiện giá gạo phẩm cấp thấp nên quanh quẩn ở mức 500 USD/tấn, gạo thơm hiện đang có mức 650 USD/tấn, được đánh giá là “hơi cao” so với đầu năm, do đó gạo thơm nên về mức giá 600 USD/tấn là hợp lý bởi sẽ vừa có khả năng cạnh tranh cao hơn trên thị trường thế giới, vừa tác động hạ giá gạo ở thị trường trong nước.