Tại Việt Nam, tình trạng mua bán người có chiều hướng gia tăng. Các đối tượng tội phạm hình thành nhiều đường dây, băng nhóm liên tỉnh, xuyên quốc gia với tính chất, thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt như lợi dụng sự quản lý lỏng lẻo của gia đình, nhà trường; thông qua các trang mạng xã hội (Zalo, Facebook, Viber…) để tiếp cận, rủ rê, lôi kéo đi du lịch, đi làm thuê thu nhập cao, xuất khẩu lao động với chi phí thấp, rồi lừa bán các nạn nhân làm vợ, đẻ thuê, ép buộc làm mại dâm, cưỡng bức lao động… Qua điều tra, rà soát cho thấy, trên 90% nạn nhân bị mua bán là phụ nữ và trẻ em.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo phòng, chống tội phạm của Chính phủ (BCĐ 138/CP), 6 tháng đầu năm 2019, toàn quốc phát hiện 89 vụ mua bán người, liên quan đến 142 đối tượng, lừa bán 169 nạn nhân (giảm khoảng 10% số vụ, tăng 12,7% số đối tượng và giảm 28,4% số nạn nhân so với cùng kỳ 2018).
Thủ đoạn nổi lên của loại tội phạm này là các đối tượng người Việt Nam móc nối, cấu kết với các đối tượng người Trung Quốc quen thuộc địa bàn biên giới để lừa, dụ dỗ các nạn nhân (kể cả người thân trong gia đình) đưa sang Trung Quốc bán.
Cùng với đó, các đối tượng thông qua mạng xã hội, giả danh là cán bộ công an, bộ đội gọi điện tán tỉnh, làm quen với nạn nhân (chủ yếu là phụ nữ người dân tộc Mông, trong độ tuổi từ 16-23), giả vờ yêu, tổ chức đám cưới, hẹn hò, rủ đi chơi hoặc khống chế, đe dọa nạn nhân, sau đó bán họ ra nước ngoài. Cơ quan chức năng đã phát hiện một số vụ sử dụng chiêu thức này tại Điện Biên, Lào Cai, Sơn La, Yên Bái…
Không chỉ mua bán người, tình trạng mua bán, chiếm đoạt mô, bộ phận cơ thể cũng diễn biến phức tạp. Đáng chú ý xuất hiện thủ đoạn mới của tội phạm mua bán người dưới hình thức mang thai hộ, mua bán bào thai…
Quá trình điều tra, khám phám, các lực lượng chức năng của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng đã điều tra, khám phá 67 vụ, bắt 112 đối tượng mua bán người. Đã tổ chức giải cứu, tiếp nhận 137 nạn nhân bị mua bán trở về. Viện Kiểm sát Nhân dân các cấp đã khởi tố 86 vụ, 152 bị can về tội mua bán người; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.
Khuyến cáo của các cơ quan chức năng, để ngăn ngừa các vụ mua bán người, trước hết, người dân cần nâng cao cảnh giác trước các thủ đoạn dụ dỗ, lừa gạt của các đối tượng xấu. Về phía chính quyền địa phương, phải có các biện pháp ngăn ngừa tội phạm ngay từ khi chưa xảy ra, nếu để đến lúc nạn nhân đã bị bán ra nước ngoài, thì việc xử lý gặp rất nhiều khó khăn.
Các cơ quan, ban, ngành chức năng cần thường xuyên tuyên truyền, giáo dục cho người dân hiểu biết về pháp luật, nâng cao ý thức cảnh giác, phòng ngừa, đấu tranh với các loại tội phạm, trong đó có tội phạm mua bán người. Cần nhận thức, đấu tranh phòng chống tội phạm mua bán người là một nhiệm vụ khó khăn, cần phải có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ của các cấp, các ngành, sự tham gia, ủng hộ của các tổ chức trong nước và quốc tế. Có như thế, mới có thể đạt được mục đích ngặn chặn và đẩy lùi loại tội phạm nguy hiểm này./.
