Xử “rắn” mới ngăn chặn được tội phạm môi trường

Ô nhiễm môi trường đang từng ngày bóp nghẹt cuộc sống của người dân.
Ô nhiễm môi trường đang từng ngày bóp nghẹt cuộc sống của người dân.
(PLO) - Ô nhiễm môi trường đang ở mức nghiêm trọng chủ yếu từ sự thiếu ý thức bảo vệ môi trường vì tâm lý “cha chung không ai khóc”. Môi trường ngày càng độc hại, ô nhiễm ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của cộng đồng và sự phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững nên tội phạm môi trường cần bị xử lý nghiêm khắc.

Cùng nhau “giết” môi trường

Những dòng sông “chết”, lượng khói bụi vượt quá mức độ cho phép hàng trăm lần, rác thải “bủa vây” khu dân cư... đã trở thành những hình ảnh, thông tin quen thuộc về môi trường sống không chỉ ở các đô thị đông đúc mà cả ở vùng nông thôn “đất rộng người thưa”. Nguyên nhân của ô nhiễm đã được nêu nhiều lần, trong đó hàng đầu là ý thức của người dân, doanh nghiệp trong quá trình sinh hoạt, sản xuất. Đa số không coi bảo vệ môi trường là trách nhiệm của bản thân mà phó mặc cho Nhà nước. 

Không ít người thờ ơ với việc bảo vệ môi trường vì không nhận thức được tác hại của sự ô nhiễm đối với sức khỏe, sự phát triển chung. Do vậy, tư duy và ý thức “bảo vệ môi trường” chưa được hình thành trong nhiều cá nhân, cộng đồng nên những mẩu rác nhỏ đã từng ngày chất thành những đống rác lớn, chặn dòng chảy của hệ thống thoát nước, hình thành nên những ao tù, nước đọng...

Do đặt nặng mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, không ít doanh nghiệp đã vi phạm quy trình khai thác, sản xuất, xả thải dẫn đến những vi phạm nghiêm trọng về môi trường. Tình trạng ô nhiễm môi trường nghiêm trọng dọc bờ biển các tỉnh miền Trung do hoạt động xả thải không đúng quy định của Nhà máy Formosa là minh chứng rất điển hình về sự thiếu trách nhiệm trong bảo vệ môi trường. Đến nay, các cơ quan chức năng và toàn xã hội vẫn đang phải giải quyết hậu quả và cũng chưa biết đến bao giờ mới được khắc phục hoàn toàn, hoàn trả môi trường về nguyên trạng.

Mặt khác, hệ thống xử lý nước thải tại một số khu công nghiệp chưa hoạt động hiệu quả, nước thải sinh hoạt bị ô nhiễm được thải liên tục ra sông, hồ gây nhiễm độc nguồn nước tự nhiên. Lượng xe cộ lưu thông ngày càng nhiều, hoạt động sản xuất bằng các công nghệ lạc hậu đã góp phần không nhỏ vào việc gây ô nhiễm bầu không khí. Trong khi đó, công tác quản lý bảo vệ môi trường của Nhà nước còn thiếu chặt chẽ, thậm chí có nơi có sự buông lỏng đang tiếp tay cho hành vi phá hoại môi trường.

Ngoài ra, không thể không nói tới những lỗ hổng trong hệ thống văn bản pháp luật về môi trường. Theo thống kê, hiện nay có khoảng 300 văn bản pháp luật về bảo vệ môi trường để điều chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ chức, các hoạt động kinh tế, các quy trình kỹ thuật, quy trình sử dụng nguyên liệu trong sản xuất,... Tuy nhiên, hệ thống các văn bản này vẫn còn chưa hoàn thiện, thiếu đồng bộ, thiếu chi tiết, tính ổn định không cao, tình trạng văn bản mới được ban hành chưa lâu đã phải sửa đổi, bổ sung là khá phổ biến, từ đó làm hạn chế hiệu quả điều chỉnh hành vi của các cá nhân, tổ chức, các hoạt động kinh tế... trong việc bảo vệ môi trường.

Hạn chế từ các cơ sở pháp lý, chế tài xử phạt đối với các loại hành vi gây ô nhiễm môi trường còn chưa đủ mạnh cũng đã tạo điều kiện cho các hành vi phá hoại môi trường, nhất là các doanh nghiệp vì trước đây chưa có quy định về trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân. Việc xử lý vi phạm hành chính còn quá nhẹ so với mức độ nguy hại của hành vi gây ô nhiễm môi trường. Có rất ít trường hợp gây ô nhiễm môi trường bị xử lý hình sự, còn các biện pháp xử lý khác như: buộc phải di dời ra khỏi khu vực ô nhiễm, đóng cửa và đình chỉ hoạt động của cơ sở gây ô nhiễm môi trường cũng không được áp dụng nhiều, hoặc có áp dụng nhưng các cơ quan chức năng thiếu kiên quyết nên doanh nghiệp “nhờn”, không có hiệu quả.

Phạt cao, xử nặng để bảo vệ môi trường

Điều 235 của BLHS năm 2015 quy định về tội gây ô nhiễm môi trường với mức phạt tùy mức độ và hình thức phạm tội từ 50 triệu đồng đến 3 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 7 năm đối với cá nhân. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 10 tỷ đồng tùy mức độ và hình thức phạm tội, đình chỉ hoạt động có thời hạn hoặc vĩnh viễn. Ngoài ra, pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm.

Quy định này được đánh giá là nghiêm khắc, có tính răn đe dù không thể đủ để khắc phục triệt để những ảnh hưởng nặng nề do các hành vi gây ô nhiễm môi trường. Quá trình thảo luận về Dự án Luật, nhiều ý kiến đề nghị, do tình hình vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường đang diễn ra hết sức phức tạp, ảnh hưởng đến nhiều vùng dân cư thì cần phải hạ các mức lưu lượng xả thải cũng như số lần vượt quy chuẩn quốc gia về môi trường để bảo đảm tính răn đe và phòng ngừa. Có ý kiến đề nghị sửa đổi các quy định có liên quan đến thông số chất phóng xạ cho phù hợp với thuật ngữ khoa học và quy định về mức độ an toàn chất phóng xạ.

Trong báo cáo các vấn đề lớn của Dự án Luật, Thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội nhận thấy, quan điểm nhất quán của Nhà nước ta là không chấp nhận đánh đổi môi trường vì lợi ích trước mắt. Tuy nhiên, theo Báo cáo số 95/BCA-V19 ngày 18/01/2017 của Bộ Công an thì tình trạng “gây ô nhiễm môi trường trong hoạt động sản xuất công nghiệp đang diễn ra hết sức nghiêm trọng, trên diện rộng, trong hầu hết các loại hình sản xuất”. Nếu quy định như Điều 235 của BLHS năm 2015 về mức độ xả thải ra môi trường (các điểm b, đ khoản 1, các điểm b, đ khoản 2 và các điểm c, đ khoản 3) thì nhiều vụ việc gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng gây bức xúc trong dư luận thời gian qua cũng không thể xử lý hình sự được. 

Vì vậy, để bảo đảm nghiêm trị các hành vi gây ô nhiễm môi trường, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, Bộ Công an và một số bộ, ngành, Dự thảo Luật mới dự kiến chỉnh lý một bước theo hướng hạ thấp một số mức định lượng về môi trường được quy định tại Điều 235 BLHS năm 2015. Tuy nhiên, do đây là nội dung chuyên ngành sâu nhưng hiện nay chưa có sự thống nhất của một số bộ, ngành chuyên môn nên Thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội sẽ tiếp tục làm việc với các cơ quan; đồng thời đề nghị Chính phủ có ý kiến chính thức về nội dung này. Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị cơ bản giữ nhiều mức định lượng xả thải như BLHS năm 2015; Bộ Khoa học và Công nghệ đề nghị nâng mức định lượng về phát tán phóng xạ từ 2 đến 4 lần trong BLHS năm 2015 lên 1.000 đến 10.000 lần.

Quy định về tội gây ô nhiễm môi trường là một trong những vấn đề lớn của Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015 vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến để hoàn thiện trước khi trình Quốc hội càng khẳng định, tuy tội phạm môi trường rất khó xử lý nhưng cần xử nghiêm, kịp thời vì sự tồn vong của giống nòi và sự phát triển bền vững cho tương lai.

Đọc thêm

Bài viết của Tổng Bí thư về CNXH cổ vũ động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII

Bài viết của Tổng Bí thư về CNXH cổ vũ động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII
(PLVN) - Ở tầm cao lý luận và thực tiễn, bài viết của Tổng Bí thư có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để nâng tầm tư tưởng, khơi dậy tình cảm, khát vọng, cổ vũ động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ra sức phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Lá phiếu của niềm tin và trách nhiệm

Hội nghị tiếp xúc cử tri với người ứng cử Đại biểu Quốc hội Khóa XV nhiệm kỳ 2021-2026.
 
(PLVN) - Ngày hội của toàn dân đang đến rất gần, mọi người dân đất Việt với tinh thần trách nhiệm, náo nức mong chờ, gửi trọn niềm tin vào lá phiếu để bầu ra người đại biểu đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân.

Những tiếng nói lạc lõng cần phải lên án

Thị trấn Bến Sung (Như Thanh, Thanh Hóa) trang hoàng đường phố hướng đến Ngày bầu cử.
(PLVN) - Ðể bày tỏ thái độ trước hiện tượng xuất hiện một số tiếng nói lạc lõng, thông tin sai sự thật hòng phá hoại, xuyên tạc cuộc bầu cử, trên trang Trực diện TV, ông Minh Giang - người Mỹ gốc Việt, đã công bố video nhan đề "Bầu cử QH: Nói xấu ứng cử viên, xuyên tạc bầu cử, đến hẹn lại lên".

'Giữ lấy đức tin bền vững em ơi! '…

lCác nhân viên y tế tại xã Đồng Lạc, huyện Chương Mỹ, Hà Nội đi khử khuẩn tại khu vực được khoanh vùng chống dịch, sau khi xã này ghi nhận 2 ca bệnh liên quan đến Bệnh viện K hôm 7/5.  Ảnh: Mạng xã hội
(PLVN) - Cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ thì hơn ai hết, mỗi người dân cần có ý thức chống dịch, thực hiện tốt “5K” và bình tĩnh, không hoang mang thất thiệt… 

Cảnh giác âm mưu “tạo sóng”, “khuấy nước”, phá hoại bầu cử

Cảnh giác âm mưu “tạo sóng”, “khuấy nước”, phá hoại bầu cử
Thời điểm diễn ra cuộc bầu cử Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp đã cận kề. Trong khi cử tri, nhân dân hòa chung tinh thần phấn khởi, sẵn sàng thực hiện quyền công dân của mình thì ở chiều ngược lại, các đối tượng cơ hội, chống đối lại tăng cường chiến dịch, ra sức chống phá cuộc bầu cử.

Có cần những hình phạt cứng rắn hơn?

 Mỗi người dân nếu lơ là chống dịch sẽ ảnh hưởng tới công sức của bao người trong cuộc chiến thầm lặng và quyết liệt này. (Ảnh minh họa)
(PLVN) - Do liên tiếp có một số trường hợp lây nhiễm Covid-19 sau khi đã hoàn thành cách ly, tuần qua Bộ Y tế đã gửi tin khẩn cho biết tạm thời chưa cho rời khỏi khu cách ly với những người đã cách ly tập trung đủ 14 ngày và có 2 xét nghiệm âm tính…

Chỉ đạo của Thủ tướng phải được thực hiện nghiêm

Ảnh minh họa
(PLVN) - Sau khi bài viết “Để lây lan dịch bệnh sau cách ly: Trách nhiệm người đứng đầu địa phương ở đâu?” được đăng tải, Báo PLVN nhận được nhiều ý kiến phản hồi đồng tình với cách đặt vấn đề của Báo và mong muốn không chỉ người đứng đầu địa phương mà người dân và toàn xã hội cần phải nâng cao trách nhiệm chung tay cùng Đảng, Nhà nước phòng chống đại dịch Covid-19 hiệu quả.

Đừng thỏa hiệp với tội phạm xâm hại trẻ

Đừng thỏa hiệp với tội phạm xâm hại trẻ
(PLVN) - Hành trình để bảo vệ trẻ em khỏi tội phạm xâm hại và hành trình đi tìm công lý cho nạn nhân trẻ em có thể gian nan, vất vả, nhưng đó là một hành trình đúng đắn để theo đuổi. 

Bất cập đèn giao thông - “thủ phạm” gây tắc đường

Bất cập đèn giao thông - “thủ phạm” gây tắc đường
(PLVN) - Thời gian gần đây, tình trạng ùn tắc nghiêm trọng thường xuyên xảy ra tại một số nút giao trên địa bàn thành phố Hà Nội. Một trong các nguyên nhân được xác định dẫn đến tình trạng này là do sự phân bố, điều chỉnh của đèn tín hiệu giao thông chưa hợp lý. Cùng với đó, việc một cụm đèn tín hiệu giao thông có nhiều cơ quan tham gia quản lý cũng dẫn tới nhiều bất cập, ảnh hưởng tới việc khai thác của đèn tín hiệu.

Bản lĩnh giám định viên

Bản lĩnh giám định viên
(PLVN) - Câu chuyện đối tượng Nguyễn Xuân Quý dưới vỏ bọc bệnh nhân tâm thần đã buôn bán ma túy, lập “động lắc” trong Bệnh viện Tâm thần TWI (Thường Tín, Hà Nội) vừa gây chấn động dư luận; thì câu chuyện một đối tượng chỉ trong 5 năm đã hai lần thoát án giết người vì có chứng nhận tâm thần ở Đắk Lắk lại một lần nữa làm người ta sững sờ.

Siết chặt đường biên, giữ chặt đường biên

Siết chặt đường biên, giữ chặt đường biên
(PLVN) - Tại đất nước láng giềng Campuchia, Covid-19 lây lan quá nhanh  đến mức Thủ tướng nước này cảnh báo mở rộng phong tỏa. Trước đó, nhà chức trách đã áp lệnh phong tỏa ở thủ đô Phnom Penh và thị trấn Takmao từ ngày 15/4 cho đến ngày 28/4. Tình hình này tạo ra nguy cơ trực tiếp với Việt Nam.

Chuyển đổi vị trí

Chuyển đổi vị trí
(PLVN) - Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa phát đi thông cáo báo chí kết quả công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) và phòng, chống tham nhũng (PCTN) quý I và kế hoạch công tác quý II năm 2021. Theo đó, đối với công tác PCTN, TTCP cho biết đã tập trung kiểm tra hơn ngàn cơ quan, tổ chức, đơn vị về thực hiện công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động. Công bố, công khai theo quy định của pháp luật kết quả kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, xử lý tố cáo và PCTN.

Trung thực và thẳng thắn

Ông Đoàn Ngọc Hải đã rất sốt ruột vì người nghèo, người cần nhà.
(PLVN) - Việc ông Đoàn Ngọc Hải đòi hai địa phương tiền ông đã trợ giúp để xây nhà cho người nghèo đã gây ra một sự chú tâm không nhỏ trong dư luận xã hội. 

Niềm tin bứt phá vươn lên

Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng một số thành viên Chính phủ.
(PLVN) - Hôm qua, 8/4, với việc kiện toàn 14 nhân sự mới, Chính phủ của Thủ tướng Phạm Minh Chính gồm 28 thành viên đã ra mắt.

Chuyện vô lý ở Hội An

Ngôi nhà số 75 Nguyễn Thái Học,TP Hội An.
(PLVN) - Câu chuyện sai phạm “3 trong 1” trong sự việc liên quan ngôi nhà cổ là tài sản công tại số 75 Nguyễn Thái Học, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam; khiến nhiều người đặt vấn đề vì sao chính quyền địa phương lại “hiền” trước các sai phạm có tính chất ngang ngược, nghiêm trọng như vậy?