Xử lý vi phạm trong chuyển nhượng đất nông nghiệp- Chưa chặt chẽ

Mua bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp giao lâu dài (đất 03) là hành vi sai phạm. Những năm gần đây, bằng cách này hay cách khác, hàng trăm ha đất nông nghiệp đã được chuyển đổi, chuyển nhượng. Việc chuyển nhượng đất 03 thu hút nhiều giới tham gia, từ công chức, đến “đại gia”. Thực tế này đe dạo trực tiếp đến việc bảo đảm chỉ tiêu quy hoạch đất trồng lúa nước, thực hiện an ninh lương thực của thành phố và quốc gia.

Một số diện tích đất 03 bám theo tuyến đường rộng 20m chạy từ xã Lê Lợi qua thị trấn An Dương (huyện An Dương) đã được chuyển nhượng

Mua bán rầm rộ

Bên cạnh việc mua bán các loại đất thổ cư, thị trường đất ở quận Dương Kinh rất sôi động với việc mua bán đất nông nghiệp giao lâu dài (đất 03). Một người dân khu Đại Thắng, phường Hòa Nghĩa cho biết: Sôi động nhất là khu Trường Sơn nơi có tuyến đường trục 402 đi qua. Tại đây, tùy theo từng vị trí đất 03 có nhiều mức giá và cách bán khác nhau. Nếu ở khu vực thuận lợi giao thông, đất nông nghiệp sẽ được bán theo m2 với mức bình quân 1,5-2 triệu đồng/m2, nếu đất giữa cánh đồng bán theo sào, giá bán 150-200 triệu đồng/sào.

Quận mới, có nhiều dự án đầu tư phát triển, hoạt động giao dịch đất nông nghiệp  sôi động là tình trạng chung của nhiều địa phương khác. Khi có thông tin về dự án đường trục đô thị 20km từ xã Lê Lợi (huyện An Dương) đến quận Hải An, hoạt động mua bán, chuyển nhượng đất nông nghiệp ở gần dự án này diễn ra nhộn nhịp. Giá đất ở khu vực gần các dự án mới phê duyệt hoặc liền kề đất ở, đất thổ cư cũng cao hơn địa bàn khác. Được thành lập hơn 16 năm, diện tích đất nông nghiệp không còn nhiều, tại quận Kiến An việc chuyển nhượng, chuyển đổi đất 03 diễn ra cũng không kém sôi động. Giá đất tại những quận cao hơn ở các huyện. Giá đất nông nghiệp thường được rao bán với giá từ 3 - 8 triệu đồng/m2 (trong ngõ), 10 triệu đồng, thậm chí 15 triệu đồng/m2 đối với khu vực gần đường lớn, hay gần các khu vực dự án. Nếu so với giá đất ở hiện tại thường rẻ một nửa, thậm chí chỉ bằng 1/3. Ở Kiến An, hoạt động mua bán tập trung chủ yếu ở phường còn quỹ đất nông nghiệp lớn, như Đồng Hòa, Văn Đẩu, Nam Sơn,… Không chỉ ở nội thành, mà ở các huyện An Dương, An Lão hay Kiến Thụy, những khu dân cư mới phát triển cũng “sốt” không kém. Theo báo cáo nhanh của Sở Tài nguyên – Môi trường, tính đến ngày 2-3-2011, sở thống kê 7 địa phương có hiện tượng mua bán, chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp. Huyện Vĩnh Bảo có 12 xã với diện tích chuyển đổi, chuyển nhượng hơn 12,598 ha; Tiên Lãng: 10 xã với 2,5 ha; An Lão 11 xã với 6,9 ha; Thủy Nguyên 31 xã với 19 ha; quận Ngô Quyền 3 phường với 1,9 ha; quận Hải An  mới tổng kết được 2 phường có hiện tượng này. Địa bàn có diện tích chuyển đổi lớn nhất là huyện An Dương với 8 xã, 20 ha đất nông nghiệp được chuyển đổi, chuyển nhượng.

Muôn kiểu chuyển đổi

Kinh tế khó khăn, không thiết tha sản xuất là nguyên nhân nông dân bán đất. Anh Nguyễn Văn Chiến, người dân sống ở khu Đại Thắng, phường Hòa Nghĩa (Dương Kinh) cho biết: ruộng trũng, sản xuất kém hiệu quả, các con đều đã thoát ly, chỉ còn 2 ông bà già, nên bán đi kiếm đồng vốn gửi ngân hàng lấy lãi nuôi tuổi già. Đây là nguyên nhân chủ yếu khiến nông dân bán đất. Lợi dụng đời sống kinh tế nông thôn khó khăn và đánh vào cái được trước mắt của người dân, nhiều người mua đất nông nghiệp. Đối tượng mua đất 03 đa dạng, không chỉ có những đại gia “nhìn xa trông rộng” về đây mua đất, mà công chức nhà nước cũng chung nhau mua. Mục đích mua đều nhằm chờ chuyển đổi đất nông nghiệp thành đất ở hoặc chờ dự án để được đền bù. Tuy nhiên, không ít người bị ảnh hưởng bởi những “viễn cảnh”, “lợi thế” mà các “cò” đất vẽ ra. Đội ngũ cò mua bán đất ruộng khá phát triển. “Có đất tất làm được nhà” - một “cò” tên Vương ở quận Dương Kinh khẳng định chắc nịch với chúng tôi như thế “Nếu các anh về đây mua đất làm nhà, có gì khó khăn, tôi sẽ chỉ cho cách là xong ngay ấy mà”. Cách chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở khá “chuyên nghiệp”. Đó là, các “cò” thường làm dự án, xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang xây dựng phát triển trang trại, gia trại. Thời gian chuyển đổi có thể là 20, 30 và 50 năm. Rất nhiều giấy phép chuyển đổi mục đích được lập và ký khống ở thời điểm cách đây nhiều năm, nay được các cò móc nối bán cho người dân và điền thời hạn ở thời điểm diễn ra mua bán. Tại phường Hòa Nghĩa nhiều khu ruộng nay được bơm bùn, san lấp chờ chuyển đổi. Có những thửa được xây dựng làm nhà ở trên đó. Tại phường Đồng Hòa (quận Kiến An) nhiều diện tích đất nông nghiệp biến thành nhà ở, số còn lại đã được chia lô, nhận phần. Ở quận Kiến An, tuy là đất nông nghiệp, nhưng nằm xen kẽ trong khu dân cư, với nhiều lời hứa hẹn việc hợp thức đất ruộng đất ở đơn giản hơn nên loại đất này đang bị “săn” riết. Tại các xã, việc giao dịch mua bán đất 03 không rầm rộ nhưng  hình thức chuyển đổi cũng đa dạng không kém. Thời gian qua, sau khi thực hiện chương trình đổi điền dồn thửa, nhiều xã hoàn thành việc quy vùng sản xuất thành những gia trại, trang trại tập trung. Tại những khu vực này xuất hiện cả những gia đình không tham gia xây dựng gia trại nhưng có đất xây dựng nhà. Thực trạng mua bán chuyển nhượng đất 03 phản ánh hiệu quả quản lý đất đai ở cơ sở thiếu chặt chẽ, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa được kiểm soát hiệu quả.

Nguyên Mai