Ngay từ ngày đầu năm 2019 đến nay, xe tải container đã gây ra nhiều vụ tai nạn chết người hết sức thương tâm. Phần lớn những tài xế gây ra các tai nạn đã nêu dương tình với ma túy.
Ngành giao thông lập tức kiểm tra đột suất và tăng cường quản lý áp dụng biện pháp quản chặt tài xế xe tải, container. Thậm chí còn có đề nghị phạt nặng, thu hồi vĩnh viễn giấy phép lái xe, thậm chí có luật sư còn đề nghị đưa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy vào luật hình sự. Vấn đề là vì sao nhiều tài xế xe tải, container sử dụng ma túy? Đây có phải là nguyên nhân chính của tai nạn giao thông. E rằng quản tài xế chỉ là quản ngọn.
Liên tiếp nhiều vụ tai nạn thương tâm
Năm 2019 khởi đầu với mất mát nặng nề về tai nạn giao thông (TNGT). Chỉ trong ba ngày Tết dương lịch đã có 136 vụ TNGT làm 111 người chết. Tiếp đó ngày 2/1, khoảng 15h30, Phạm Thành Hiếu (32 tuổi, quê Long An) lái xe đầu kéo chở thùng container 40 feet trên Quốc lộ 1A, hướng từ miền Tây về TP HCM.
Khi đến ngã tư Bình Nhựt, đoạn gần cầu Bến Lức, tỉnh Long An, xe bất ngờ tông hàng loạt xe máy dừng đèn đỏ phía trước. Chiếc container tiếp tục chạy tới cuốn nhiều xe máy khác vào gầm, kéo đi khoảng 150m mới dừng lại.
Tại hiện trường, gần 20 người nằm la liệt, trong đó có 3 người chết tại chỗ, 21 xe máy biến dạng; nhiều xe máy bị gãy đôi, nằm xếp chồng lên nhau, dầu nhớt vương vãi. Theo hình ảnh camera trên đường, lúc đó các xe máy dừng ở làn phía trong.
Ông Phùng Văn On, Trưởng phòng an toàn giao thông, Sở GTVT Long An cho biết: "Nguyên nhân ban đầu là xe đầu kéo container vượt đèn đỏ, kéo lê các xe máy", ông On nói. Khi tài xế Hiếu ra đấu thú, công an đã xét nghiệm và kết luận Hiếu dương tính với ma túy và đã bị khởi tố. Đây là vụ tai nạn kinh hoàng về lượng người chết và bị thương, đặt biệt tất cả các nạn nhân đều dừng xe đúng luật để chờ đén đỏ
Vụ tai nạn kế tiếp xảy ra vào 16h ngày 5/1 trên đường Phạm Ngọc Thạch, đoạn qua phường Hiệp Thành (TP Thủ Dầu Một, Bình Dương). Tài xế Nguyễn Chí Hiếu (37 tuổi, ngụ TP.HCM) đang cho xe tải biển số TP.HCM dừng đèn đỏ ở nút giao tại khu vực thì bị ôtô tải biển số Bình Dương lao tới tông mạnh vào đuôi xe làm xe anh Hiếu lao về phía trước và tông vào một xe tải khác.
Tai nạn làm 6 người trên 3 xe tải bị thương. Trong đó, 2 người trên xe tải biển số Bình Dương văng ra ngoài, chấn thương nặng ở chân, phải nhập viện cấp cứu. Tài xế xe gây tai nạn này cũng dương tính với ma túy.
Mới đây, ngày 22/1, Sở GTVT Hà Nội đã có quyết định thu hồi giấy phép kinh doanh vận tải bằng xe ôtô đối với Công ty cổ phần sản xuất và thương mại Newpro có trụ sở ở tổ 1, Do Lộ (phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông) do xe tải của công ty này do lái xe Lương Văn Tâm điều khiển đã gây ra vụ tai nạn thảm khốc làm 8 người chết trên quốc lộ 5, đoạn qua tỉnh Hải Dương vào ngày 21/1. Lái xe Lương Văn Tâm cũng dương tính với chất ma túy sau khi gây tai nạn.
Đồng loạt kiểm tra tài xế
Từ hiện tượng hàng loạt lái xe tải gây tai nạn có biểu hiện sử dụng ma túy, các ngành chức năng đã tập trung siết chặt quản lý với đối tượng này. Ngày 22/1, Phòng CSGT đường bộ, đường sắt (PC08) Công an TP.HCM cho biết đã lập biên bản xử lý hàng trăm trường hợp vi phạm giao thông trong đợt cao điểm đo nồng độ cồn và kiểm tra chất ma túy đối với các tài xế.
Qua đó, lập biên bản xử lý 317 trường hợp vi phạm giao thông (trong đó 34 ô tô, 283 xe máy). Có 291 trường hợp vi phạm nồng độ cồn bị xử lý, nhiều ô tô và xe máy bị tạm giữ. Quá trình kiểm tra, lực lượng chức năng không phát hiện tài xế sử dụng chất ma túy khi lái xe.
Trưởng phòng PC08 cho biết, để đảm bảo an toàn giao thông, an ninh trật tự trong dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán 2019 lực lượng CSGT tất cả các quận, huyện sẽ tổ chức tổ công tác tăng cường kiểm tra nồng độ cồn, chất kích thích. Thời gian kiểm tra chủ yếu sẽ từ 18h -2h sáng hàng ngày.
Đáng chú ý khi kiểm tra tại các tuyến đường ra vào cụm cảng Trường Thọ, Công an phường Trường Thọ phát hiện 7 tài xế container sử dụng ma túy. Trong đó, có tài xế sử dụng cùng lúc 3 loại ma túy gồm ma túy đá, tổng hợp và cần sa. Đợt ra quân này theo đại diện PC08 Công an TP.HCM chia thành hai giai đoạn.
Giai đoạn một phối hợp với lực lượng cảnh sát cơ động, công an phường kiểm tra nồng độ cồn, chất kích thích tại các tuyến đường cửa ngõ, bến xe. Giai đoạn hai sẽ phối hợp với lực lượng y tế dự phòng, kiểm tra xác định chất kích thích trong máu và bàn giao cho cơ quan chức năng xử lý.
Sở GTVT TP.HCM khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ với lực lượng CSGT, công an địa phương vào tận các bến xe khách liên tỉnh kiểm tra nồng độ cồn, chất kích thích đối với toàn bộ tài xế. Điều này nhằm chặn đứng nguy cơ TNGT do tài xế không tỉnh táo. Trước khi xuất bến, tài xế phải xuất trình đầy đủ bằng lái, giấy tờ chứng nhận sức khỏe, chứng chỉ điều khiển xe khách...
Sở GTVT Hà Nội cũng yêu cầu các đơn vị kinh doanh vận tải trên địa bàn tổ chức tổng kiểm tra sức khỏe định kỳ cho lái xe tại các cơ sở y tế đáp ứng đủ điều kiện theo quy định của Bộ Y tế. Các đơn vị kinh doanh vận tải có trách nhiệm phối hợp với cơ sở y tế giám sát chặt chẽ quá trình xét nghiệm 4 loại chất gây nghiện, gồm: morphin/heroin, amphetamine, methamphentamine, marijuana (cần sa). Việc tổng kiểm tra hoàn thành trước ngày 28/2/2019.
Trong khi đó, đại tá Văn Thế Thái - Trưởng Phòng CSGT Công an Long An cho biết đơn vị này đã phối hợp cùng các lực lượng chức năng ra quân tổng kiểm tra, rà soát trên địa bàn tỉnh. Trên quốc lộ 1, lực lượng chuyên ngành đã mở những điểm kiểm tra, kiểm soát 24/24 giờ.
Ngoài việc kiểm tra các giấy tờ như giấy phép lái xe, giấy đăng ký lái xe, giấy kiểm định xe, giấy bảo hiểm trách nhiệm dân sự,... thì tài xế sẽ bị kiểm tra luôn nồng độ cồn và ma túy nếu có biểu hiện nghi vấn.
Ông Nguyễn Việt Trí - giám đốc Sở GTVT An Giang - cho biết ngành giao thông tỉnh này cũng sẽ siết luôn cả việc các nhà xe để tài xế lái xe đường dài vượt quá thời gian quy định: "Nếu phát hiện tài xế có tình trạng chạy liên tục quá giờ quy định thì sẽ xử lý luôn cả nhà xe" - ông Trí nói.
Còn tại Vĩnh Long, đợt ra quân lần này, lực lượng chức năng cũng xác định và đặt trọng tâm vào việc kiểm tra nồng độ cồn, ma túy đối với tài xế các loại phương tiện và xem việc sử dụng rượu bia, ma túy trước và trong khi điều khiển phương tiện là trường hợp vi phạm nghiêm trọng. Khi phát hiện, sẽ tạm đình chỉ ngay việc lưu thông, hoặc tạm giữ ngay lập tức phương tiện nếu phát hiện tài xế sử dụng chất kích thích.
Liệu có triệt để?
Trước đây, người sử dụng trái phép chất ma túy có thể bị phạt tù. Từ 2018, hành vi này không còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự mà chỉ xử phạt bằng tiền. Bởi vậy, nhiều ý kiến cho rằng có lẽ cần phải đưa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy trở lại là tội phạm thì mới mong giảm được những thảm họa giao thông do lái xe sử dụng chất ma túy gây ra.
Không ít người nhận định việc siết tài xế, kiểm tra xử phạt về ma túy chỉ là xử phần ngọn và đó chỉ là một trong nhiều nguyên nhân TNGT và ma tuý, rượu bia làm tăng khả năng xảy ra TNGT ở mức độ nhất định nào đó thôi.
Ngoài ra còn những nguyên nhân như chất lượng đường sá, việc tổ chức giao thông cho xe tải chạy chung với các loại xe khác cũng là nguyên nhân gây tai nạn, hay hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, ý thức chấp hành giao thông của người dân. Đây mới là gốc rễ vấn đề. Vẫn có nhưng vụ tai nạn thương tâm chỉ vì cái ổ gà.
Chúng ta có chỉ số giá làm đường không phải thấp, nhưng xe máy vẫn phải lưu thông cạnh bánh xe tải, nhà dân chỉ cách hơn chục mét cạnh các xe tải nặng lao ầm ầm.., khi có tai nạn thảm khốc thì thay vì tìm hểu nguyên nhân từ các bất cập của hạ tầng như khúc cua gắt, đèn chiếu sáng không đủ, khuất tầm nhìn, thiếu giải phân cách.., thì nhiều cơ quan quản lý vẫn còn tập trung vào việc quản lý bằng biện pháp hành chính như giấy phép/chứng chỉ.. Trong khi đó nếu không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ thì sẽ không bao giờ giải quyết được vấn đề.
