Lại ra tòa sau khi được tuyên vô tội
Theo mô tả tại kết luận điều tra, cáo trạng của các cơ quan tố tụng TX Tam Điệp, tỉnh Ninh Bình thì sáng 06/11/2012, CQĐT TX Tam Điệp nhận được tin báo của “quần chúng nhân dân” về một đối tượng đi xe máy BKS 35H7 – 1632 hướng TX Tam Điệp nghi vấn có tàng trữ chất ma túy. CQĐT đã “mật phục”, khi phát hiện chiếc xe máy, tổ công tác đã tạm dừng và kiểm tra hành chính đối với chủ phương tiện trên anh Vũ Phan Điền tại khu vực đường Núi Vàng, phường Trung Sơn, thị xã Tam Điệp.
Mặc dù anh Vũ Phan Điền đã xuất trình đủ giấy tờ tùy thân nhưng lực lượng chức năng vẫn áp giải về trụ sở CQĐT để kiểm tra tiếp. Tại đây, các cán bộ điều tra đã “thò tay” vào dưới mặt nạ chiếc xe máy và lôi ra 8 gói bột màu trắng, nghi là heroin. Lập tức, biên bản phạm tội quả tang đã được lập và anh Vũ Phan Điền đã phải ký biên bản này với nội dung có tàng trữ 8 gói bột màu trắng, nghi là heroin, được cất dấu phía trong mặt nạ xe mô tô.
Ngay sau đó, Vũ Phan Điền bị truy tố về tội “tàng trữ trái phép chất ma túy” với bằng chứng rõ ràng thể hiện trong biên bản “phạm tội quả tang”. Mặc dù bị cáo Vũ Phan Điền một mực kêu oan nhưng TAND TX Tam Điệp đã buộc tội bị cáo cho dù trong quá trình truy tố và xét xử, Vũ Phan Điền một mực kêu oan. Ngày 7/3/2013, TAND TX Tam Điệp đã kết án Vũ Phan Điền 33 tháng tù giam về tội tàng trữ trái phép chất ma túy.
Tuy nhiên, trong phiên tòa phúc thẩm lần thứ nhất diễn ra vào ngày 21/6/2013, TAND tỉnh Ninh Bình thấy có quá nhiều vi phạm tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án nên đã hủy án sơ thẩm, yêu cầu điều tra lại. Đặc biệt, chứng cứ buộc tội bị cáo là vật chứng thu giữ trong quá trình khám xét phương tiện của Phan Vũ Điền có nhiều điểm không hợp lý. Theo đó, khi thu giữ ma túy, điều tra viên đã lôi ra 8 gói bột màu trắng dưới mặt nạ xe máy nhưng là vị trí cất dấu ma túy lại không được mô tả chi tiết và chụp ảnh lưu hồ sơ vụ án theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, việc cách thức lấy túi ni lông ra khỏi xe cũng không được mô tả cụ thể. Thế nên, Tòa đã hủy án yêu cầu điều tra bổ sung.
Sau khi “điều tra bổ sung” không thu thập được thêm chứng cứ gì thì ngày 8/11/2013, phiên tòa sơ thẩm lần thứ 2 được mở với diễn biến và kết quả không thay đổi. Bị cáo Vũ Phan Điền vẫn kêu oan và vẫn nhận được mức án 33 tháng tù giam như án cũ.
Nhưng ngày 24/1/2014, TAND tỉnh Ninh Bình đã mở phiên tòa phúc thẩm lần 2 xét xử vụ án này. Theo HĐXX nhận định, việc thu thập chứng cứ không đầy đủ, không làm đúng thủ tục tố tụng trong khi đó các nhân chứng thì khẳng định điều tra viên không tháo mặt nạ xe mà chỉ thò tay vào lấy túi ni lông ra. Việc thu giữ vật chứng như trên là không đúng trình tự, thủ tục thu giữ tang vật. Vì, việc không tháo mặt nạ của xe ra không chỉ không thể thò tay vào phía trong mặt nạ và lấy túi ni lông có chứa 08 gói bột nghi là ma túy mà còn khó xác định có đúng là trong mặt nạ có “găm” ma túy hay không.
HĐXX cấp phúc thẩm nhận định, các tài liệu chứng cứ buộc tội đối với Vũ Phan Điền thiếu khách quan và không có giá trị chứng minh tội phạm. Cụ thể là, tại Biên bản bắt người phạm tội quả cũng như toàn bộ hồ sơ vụ án không thể hiện ai là người trực tiếp khám xe máy của anh Điền, ai là người trực tiếp thu giữ túi ni lông trong có 08 gói chất bột dạng cục màu trắng, cũng như việc anh Điền có được chứng kiến việc khám xe hay không. Theo quy định về việc thu giữ tang vật, khi khám xe và phát hiện túi ni lông đính vào dây điện ở bên dưới phía trong mặt nạ xe máy của ghi phạm thì điều tra viên phải yêu cầu phương tiện và những người làm chứng đến chứng kiến và xác nhận và sử dụng dụng cụ để tháo mặt nạ xe, xác định tình trạng cất dấu, phương thức, thủ đoạn cũng cất dấu; cách thức ghim giữ ma túy vào dây điện phải được mô tả kỹ vào biên bản và phải được chụp ảnh lại để làm chứng cứ buộc tội. Với quy trình không đúng như trên, chứng cứ duy nhất đã không đủ để buộc tội Vũ Phan Điền nên TAND tỉnh Ninh Bình đã tuyên bị cáo không phạm tội.
Một vụ án nhỏ, Tòa mất hơn một tuần nghị án
Được tuyên vô tội nhưng số phận chưa mỉm cười với Phan Vũ Điền vì chỉ ít tháng sau, vụ án lại bị TAND tối cao kháng nghị, yêu cầu điều tra, xét xử lại. Các cơ quan tố tụng TX Tam Điệp lại bắt đầu lại từ đầu đối với vụ án mà bản thân bị cáo và gia đình biết rõ rằng, kết quả sẽ không khác gì hai lần xét xử trước. Ngày 12/1/2015, TAND TX Tam Điệp xét xử lần thứ 3 đối với anh Điền và bản án lần ba đã không ngoài dự đoán ngoài mức hình phạt được giảm xuống còn 24 tháng tù mặc dù không có chứng cứ gì khác những lần xử trước đây.
Điều đáng nói rằng, mặc dù trong lần thứ 3 xét xử không có thêm chứng cứ mới nhưng nhưng có thêm nhiều vi phạm tố tụng và bị cáo vẫn kêu oan. Thế nhưng, dường như làm cho xong việc, TAND TX Tam Điệp vẫn kết án.
Ngày 24/3/2015, TAND tỉnh Ninh Bình mở phiên tòa phúc thẩm. Phiên tòa thực sự “nóng” vì cuộc đấu lý giữa đại diện VKS và Luật sư. Theo Luật sư Nguyễn Hồng Bách, nhiều vi phạm tố tụng đã xảy ra và hoàn toàn không khắc phục được trong quá trình điều tra lại nên chứng cứ buộc tội không có gì mới, thậm chí còn xuất hiện nhiều vi phạm làm cho chứng cứ buộc tội trở thành vô giá trị. Luật sư Bách dẫn chứng “trong kết luận giám định bổ sung xác định, vật được trưng cầu giám định là “chế phẩm heroin” trong khi trước đó, trong các tài liệu thu giữ, nhập kho vật chứng, CQĐT đã xác định “vật chứng” là heroin. Đây là điều khó chấp nhận vì CQĐT không thể tự kết luận vật chứng là heroin. Kết luận giám định chỉ xác định vật được trưng cầu là “chế phẩm heroin”, không phải là heroin, không có trọng lượng cụ thể nên không thể kết tội bị cáo về hành vi mua bán trái phép ma túy là heroin.
Ngoài ra, một loạt mâu thuẫn lớn của vụ án không được giải quyết thế nhưng tòa cấp sơ thẩm vẫn buộc tội. Trong kiến nghị của mình, Luật sư Bách chỉ ra 16 điểm mâu thuẫn mà VKS không lý giải được khi buộc tội. Trong đó, có những vi phạm nghiêm trọng về tố tụng và chứng cứ đã được đã được chính TAND tỉnh Ninh Bình xem xét, công nhận trong kết luận của bản án tuyên vô tội đối với Vũ Phan Điền hơn 1 năm trước đây.
Có lẽ, vì lý do trên đã dẫn đến việc TAND tỉnh Ninh Bình… khó xử. Tòa đối mặt với hai lựa chọn khó khăn. Thứ nhất, bảo vệ Tòa cấp dưới bằng một bản án như án sơ thẩm, buộc tội đối với anh Điền để bảo vệ uy tín của ngành Tòa. Thứ hai, bảo vệ quan điểm của chính mình như bản án phúc thẩm trước đây. Nhưng, với các tài liệu, chứng cứ mà chính TAND tỉnh Ninh Bình đã yêu cầu điều tra bổ sung, đã tuyên bố bị cáo không phạm tội thì việc TAND tỉnh Ninh Bình buộc tội bị cáo như cấp sơ thẩm thì có lẽ sẽ là một cú sốc vì phải chăng, tòa sẽ đặt lợi ích của “ngành” lên trên quyền lợi hợp pháp của dân, đặc biệt khi mà chứng cứ đã nói lên việc buộc tội là vô lý.
Những mâu thuẫn trên đã khiến một vụ án nhỏ trở thành án khó khiến TAND tỉnh Ninh Bình cũng vi phạm tố tụng khi kéo dài thời gian nghị án đến 1 tuần. Theo lịch thì Tòa tuyên án vào ngày 30/3 nhưng đã không được thực hiện và quyết định của tòa chưa được ban hành, thời gian nghị án tiếp tục bị kéo dài nữa.
Chuyên mục Bạn đọc của Báo Pháp luật Việt Nam tiếp nhận tất cả những đơn thư phản ánh, khiếu nại, tố cáo của độc giả có căn cứ và theo đúng quy định của pháp luật...Chúng tôi sẽ hồi âm sớm nhất đến bạn đọc.
Mọi kiến nghị, phản ánh gọi vào số: 0944 988 788 hoặc gửi qua hòm thư: baodientuphapluat@gmail.com
