Theo lãnh đạo Thành phố, nhằm hình thành và phát triển Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông Thành phố, UBND Thành phố đã xây dựng Đề án thành lập thành phố phía Đông trên cơ sở sáp nhập Quận 2, Quận 9 và quận Thủ Đức.
Theo dự kiến, thành phố phía Đông sau khi thành lập có diện tích tự nhiên là 211,57 km2 (đạt 141,05% so với tiêu chuẩn quy định), quy mô dân số là 1.169.974 người (đạt 779,98% so với tiêu chuẩn quy định).
Tuy nhiên, việc sáp nhập 3 quận để thành lập thành phố trực thuộc thành phố là chưa có tiền lệ (nếu sáp nhập 3 quận để thành lập một quận mới thì phù hợp với chủ trương theo tinh thần Nghị quyết số 37-NQ/TW, Nghị quyết số 653/2019/NQ- UBTVQH14) và TP HCM sẽ là địa phương đầu tiên của cả nước có mô hình thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương.
UBND Thành phố đã xin ý kiến và nhận được phúc đáp của Bộ Nội vụ tại Công văn số 980/BNV-CQĐP ngày 26/2/2020 đề nghị: “...UBND Thành phổ xin ý kiến Bộ Xây dựng nội dung liên quan đến hồ sơ, đề án phân loại và Chương trình phát triển đô thị”.
Trên cơ sở đó, UBND Thành phố đề nghị Bộ Xây dựng xem xét, có ý kiến về thành phần hồ sơ, đề án phân loại và Chương trình phát triển đô thị đối với trường hợp TP HCM sáp nhập 3 quận để thành lập thành phố trực thuộc thành phố.
Đồng thời, UBND Thành phố kiến nghị, Bộ Xây dựng xem xét, chấp thuận việc thành phố phía Đông dự kiến được thành lập sẽ “không xem xét điều kiện về sự phù hợp với định hướng quy hoạch, chương trình phát triển đô thị và tiêu chuẩn về đơn vị hành chính trực thuộc đối với đơn vị hành chính dự kiến hình thành sau khi sắp xếp” tương tự như một số trường hợp đặc biệt khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã quy định tại Điều 3 Nghị quyết số 653/2019/NQ-UBTVQH14 của ủy ban Thường vụ Quốc hội.
