Nhân chứng khẳng định gói thầu không làm trái, không thất thoát
Hôm qua (30/10), ngày thứ hai phiên xử vụ ông Lê Thanh Liêm (SN 1957, nguyên GĐ Sở Y tế) bị cáo buộc “cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây thất thoát, lãng phí” trong gói thầu lắp camera giám sát tại trụ sở cơ quan này hồi năm 2014, ông Phạm Hồng Thái, kế toán trưởng của Sở đã trả lời nhiều câu hỏi.
“Việc BS Liêm ký phụ lục hợp đồng là đúng thực tế và đúng quy định pháp luật. Trong hồ sơ thanh toán, có văn bản xác nhận của Sony, trên thị trường không loại thiết bị cùng chủng loại, model… được sản xuất ở Nhật nên đây là tình huống bất khả kháng. Nếu không điều chỉnh xuất xứ thì không thể thực hiện được gói thầu”.
Gói thầu kết thúc khi nào? “Việc thanh toán khối lượng hoàn thành, thanh lý hợp đồng và đưa vào sử dụng chưa phải thời điểm gói thầu kết thúc. Gói thầu chỉ kết thúc khi có quyết toán của UBND tỉnh và chủ đầu tư thực hiện xong những yêu cầu của UBND tỉnh trong quyết định quyết toán”.
Ông Thái giải thích thêm: “Thời điểm đó, theo quy định, nhà thầu phải “treo” số tiền 5% giá trị gói thầu để cam kết trả lại tiền nếu quyết toán của dự án là dư”.
“Trong dự án này, không có sự thất thoát ngân sách nhà nước vì nhà thầu đã trả lại 735 triệu vào NSNN theo đúng quyết toán”, ông Thái nói.
Đại diện nguyên đơn dân sự (UBND tỉnh Long An) tiếp tục không trả lời được những câu hỏi của LS.
Về phía BS Liêm, khẳng định trước ngày 19/8/2019 (trước khi UBND tỉnh ra quyết định quyết toán dự án hoàn thành) thì gói thầu chưa có thiệt hại. Sau đó cũng không có thiệt hại vì số tiền thanh toán dư đã được chủ đầu tư thu hồi theo đúng quyết định của UBND tỉnh dựa trên tham mưu của Sở Tài chính.
“Thời điểm trước 19/8/2019, chưa kết thúc gói thầu, chưa được quyết toán mà Sở Tài chính đã có kết luận định giá và cho rằng thất thoát ngân sách. Dựa trên kết luận đó, CQĐT khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với tôi để điều tra là oan sai”, BS Liêm trình bày.
Lập luận lạ thường của VKS
Về phía đại diện VKS, vẫn lập luận trong quá trình thực hiện gói thầu, BS Liêm “biết rõ các quy định về đấu thầu, quy trình, nhưng chủ quan không thực hiện đúng dẫn đến thất thoát số tiền 911 triệu”. VKS cho rằng “khi ký phụ lục thay đổi xuất xứ nhưng không thay đổi về giá là BS Liêm có lỗi cố ý gián tiếp và bỏ mặc cho hậu quả xảy ra”.
Bỏ qua quy định về quyết toán dự án, VKS cho rằng “khi tiền đã chuyển vào tài khoản của nhà thầu, là Sở Y tế mất quyền sở hữu, kiểm soát số tiền 1,92 tỷ là đã thất thoát 911 triệu; chứ không cần tính đến quy định quyết toán dự án”.
Về các kết luận giám định (KLGĐ) của Sở Tài chính, VKS cho rằng KLGĐ 803/KLGĐ-STC và 2602/KLGĐ-STC vào năm 2017 là để khởi tố vụ án, khởi tố bị can. Còn KLGĐ 4213/KLGĐ-STC ngày 25/9/2020 là dùng để kết luận điều tra và truy tố. KLGĐ 4213 là giám định về giá thiết bị trong gói thầu.
Từ đó, VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt BS Liêm 3-4 năm tù, nộp 35 triệu đồng.
Những lập luận này bị BS Liêm phản bác rành rọt. BS Liêm nêu: “Sở Tài chính có sự mâu thuẫn trong các KLGĐ. Các KLGĐ đã chỉ đưa ra hoặc áp dụng một phần các điều khoản, làm hiểu sai đi vấn đề. Việc thanh toán khối lượng hoàn thành, thanh lý hợp đồng, thanh toán dự án hoàn thành đều được quy định rõ ràng. Nhưng Sở Tài chính chỉ áp dụng những quy định về thanh toán khối lượng hoàn thành”.
“Tôi đề nghị HĐXX trả hồ sơ điều trả bổ sung, trưng cầu giám định Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính với gói thầu”, BS Liêm nói.
LS Nguyễn Văn Quynh (Đoàn LS TP Hà Nội), chỉ ra sự sai sót trong quan điểm của VKS: “Cấu thành tội phạm của tội “cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây thất thoát, lãng phí” theo quy định tại Điều 165 BLHS 1999 gồm hai yếu tố: Có hành vi cố ý làm trái với lỗi cố ý trực tiếp; và gây hậu quả nghiêm trọng”. VKS lập luận BS Liêm có lỗi cố gián tiếp, nên không thể truy tố BS Liêm về tội danh này.
BS Liêm cũng không có hành vi làm trái với lỗi cố ý trực tiếp. Hợp đồng giữa Sở Y tế và nhà thầu là hợp đồng trọn gói, thì gói thầu dạng này không được thay đổi về giá.
Căn cứ lời khai các bên, thời điểm có thư xác nhận của Sony về chất lượng xuất xứ hàng hóa các sản phẩm như nhau, nên ý thức chủ quan của BS Liêm là dù xuất xứ gì thì thiết bị chất lượng đều như vậy.
Do đó, ý thức và hành vi của BS Liêm không phải là “biết rõ hành vi là trái luật nhưng vẫn cố tình thực hiện và mong muốn hậu quả xảy ra”.
Thứ hai, về hậu quả, VKS cho rằng thiệt hại xảy ra khi tiền ra khỏi tài khoản của Sở Y tế tại kho bạc là suy diễn, trái Luật Đầu tư công, trái với quy định về sử dụng vốn ngân sách trong đầu tư cơ bản.
Thứ ba, về KLGĐ, đại diện VKS thừa nhận đây là KLGĐ về giá của thiết bị. Như thế chỉ mới trưng cầu giám định một phần gói thầu. Trong khi gói thầu này là cung cấp, lắp đặt. Dùng KLGĐ một phần gói thầu để buộc tội là không toàn diện, vô căn cứ.
Từ những phản bác trên, BS Liêm và LS cùng khẳng định: “BS Liêm bị oan sai. Đề nghị HĐXX tuyên BS vô tội, hoặc tuyên trả hồ sơ điều tra bổ sung, trưng cầu giám định TW”.
HĐXX cho biết do tính chất vụ án phức tạp, có nhiều tình tiết cần phải xem xét nên nghị án kéo dài. Thời gian tuyên án dự kiến 14h ngày 3/11.
VKS thừa nhận có vi phạm tố tụng
Về tố tụng, đại diện VKS thừa nhận VKSND TP Tân An trả hồ sơ điều tra bổ sung lần thứ 3 là không đúng pháp luật; thừa nhận không tống đạt các KLGĐ 803, bổ sung 2602, KLGĐ 4213 cho BS Liêm và các luật sư theo đúng nghĩa vụ của CQĐT.
