Xe tải độn nhíp, chở quá trọng tải- Vi phạm nhiều, khó xử lý

Theo thanh tra Sở Giao thông- Vận tải  kiểm tra các trường hợp chở quá tải trên quốc lộ 5, “mục sở thị” mới thấy mức độ vi phạm. Chỉ trong vài tiếng đồng hồ phát hiện gần chục trường hợp vi phạm chở quá trọng tải đối với tải trọng xe và thiết kế đường. Đây là chuyện thường ngày trên các tuyến đường, nhưng dường như khó giải quyết dứt điểm bởi vẫn thiếu chế tài xử lý?

Xe chở hàng quá khổ, quá tải trên quốc lộ 5 Ảnh: Duy Thính

Lợi cá nhân, thiệt xã hội

Phó chánh Thanh tra Sở GTVT Trần Văn Thanh cho biết, xe tải chở hàng quá trọng tải không chỉ ảnh hưởng tới kết cấu hạ tầng giao thông, nghiêm trọng hơn là gây mất ATGT. Việc chở quá tải trọng không chỉ phụ thuộc vào lốp, nhíp mà còn các yếu tố kỹ thuật khác như sức kéo của động cơ, khả năng chịu tải khung xe, thùng xe, hệ thống truyền lực, chuyển động. Trong khi giá cước xe tăng 10-15% do xăng dầu tăng giá, các chủ xe không bỏ lỡ cơ hội chở hàng quá trọng tải để tăng lợi nhuận. Kết quả là cá nhân lợi còn xã hội phải gánh chịu những hệ quả xấu do xe chở quá tải gây ra.

Thực tế cho thấy, để chở hàng quá tải trọng xe quy định theo thiết kế ban đầu, nhiều chủ xe chỉ cần “đầu tư” 7-10 triệu đồng để thay giàn nhíp, vậy là xe tải thùng “ba chân” với tải trọng thiết kế 11 tấn có thể chở 40-45 tấn. Để đồng bộ với việc độn nhíp, các chủ xe phải bơm lốp căng hơn nhiều cân hơi. Vì thế dẫn đến tình trạng lúc xe chở hàng,  các tuyến đường nội đô Hải Phòng đã qua hơn 100 năm khai thác oằn mình gánh chịu đến mức rạn nứt cả móng, còn khi không chở hàng, cả giàn thùng xe hoặc rơ-mooc nảy tưng tưng trên đường, tiếng ồn ảnh hưởng đến  sức khỏe con người.

Xử lý bằng cách nào?

Theo thanh tra GTVT, để nhận biết xe có độn nhíp hay không cũng không khó. Bởi, chỉ bằng quan sát mắt thường cũng nhận thấy dấu hiệu của xe độn nhíp, đó là lá nhíp trên cùng dài nhất được giật cấp ngắn dần, không có 2 lá nhíp cùng chiều dài trong một bộ nhíp, độ dày các lá nhíp không đồng đều, quang nhíp không có vết nối bằng các mối hàn. Chủ một ga-ra trên đường Lê Thánh Tông lý giải, chúng tôi làm theo đơn đặt hàng của chủ xe, còn việc xử lý là của cơ quan chức năng. Theo Cơ quan Đăng kiểm, nhíp xe là bộ phận cấu thành của ô tô nối giữa khung xe và các cầu xe, có nhiệm vụ đàn hồi, giảm chấn và truyền lực. Yêu cầu kỹ thuật của nhíp được đánh giá bởi các yếu tố định vị đúng, lắp đặt chắc chắn, biến dạng mỏi không quá lớn, …Nhưng, nhiều chủ xe đã lách luật bằng cách, khi cho xe đi đăng kiểm ,tháo bộ nhíp chế, lắp nhíp nguyên bản. Vì thế cơ quan đăng kiểm không thể làm gì khác là chứng nhận tình trạng kỹ thuật xe đúng thiết kế ban đầu.

Năm 2010, các Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, trong đó có 2 trung tâm ở Hải Phòng kiểm định 1.329.050 phương tiện, nhưng có tới 280.716 lượt phương tiện không đạt tiêu chuẩn, trong đó nguyên nhân không đạt đối với hệ bánh xe chiếm 10,4%, nguyên nhân khác 40,5%, trong đó chủ yếu là nhíp xe… Các Trung tâm chưa có cơ sở kiểm tra bộ phận đàn hồi bằng kỹ thuật mà chỉ bằng trực quan. Song, việc độn nhíp, chở quá tải trọng thiết kế tác động đến hệ thống lái và chiều cao, làm cứng hệ thống treo, tăng độ va đập ảnh hưởng tới mặt đường và gây rung chấn đến các công trình kiến trúc hai bên đường cũng như phát tiếng ồn quá mức cho phép.  Như vậy, vi phạm này sẽ được coi là không đạt chuẩn an toàn kỹ thuật. Thế nhưng, trong quy định xử lý các lỗi vi phạm do Cảnh sát giao thông và Thanh tra GTVT  thi hành lại không có lỗi này(?) Một cảnh sát giao thông cho biết: Tình trạng độn nhíp xe là có, nhưng trong thực tế chỉ có cơ quan đăng kiểm mới nắm được hồ sơ kỹ thuật của xe, trong khi đó trong sổ kiểm định lại không ghi cụ thể, do vậy CSGT không có căn cứ kiểm tra và  đến nay, chưa có chế tài để xử phạt vi phạm này!

Tình trạng các chủ xe độn nhíp nhưng cơ quan chức năng thiếu chế tài xử lý, cứ tiếp diễn  thì chẳng bao lâu các con đường nội đô Hải Phòng và các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ sẽ bị hư hỏng nặng. Lợi nhuận thì chủ xe hưởng còn hệ quả xấu từ vấn đề tưởng chừng như rất nhỏ mà các quy định của ngành GTVT và luật pháp không đề cập tới  sẽ làm tốn ngân sách cho việc duy tu hạ tầng kỹ thuật giao thông và hệ lụy của việc làm hỏng công trình kiến trúc hai bên đường.  Sức khỏe của người dân ảnh hưởng do tiếng ồn phát ra từ hoạt động vận tải, nhất là các xe độn nhíp thật khó lường. Điều này đã  được các chuyên gia nước ngoài (nghiên cứu về dự án phá triển giao thông đô thị Hải Phòng) cảnh báo. Bởi  tiếng ồn trên các đường phố Hải Phòng đã quá mức cho phép do hoạt động vận tải gây ra đối với người dân.

Anh Tú