Xe ô tô chở quá tải: “Quýt làm, cam chịu”

Tại Hải Phòng, mỗi ngày hiện có tới hàng trăm lượt xe ôtô tải hạng nặng tham gia rút hàng ở cảng, chở quá tải, nối đuôi vô tư cày xéo, tạo “ổ voi, ổ trâu” trên những con đường. Các ngành chức năng hằng năm phải dành hàng chục tỷ đồng để bảo trì đường bộ, nhưng cứ gia cố một thời gian, các tuyến đường lại xuống cấp nhanh hơn so với dự kiến bảo dưỡng, sửa chữa. Điều đáng nói là việc xử lý các trường hợp này không nghiêm, đang nảy sinh bất cập giữa thực tế và việc xử lý xe chở quá tải theo luật định.

Mỗi ngày có khoảng 10.000 lượt xe ôtô qua lại đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, trong đó phần lớn là xe hạng nặng khiến đường bị xuống cấp nghiêm trọng

“Oằn mình” chịu tải

Chúng tôi có mặt tại cầu Kiền vào một ngày cuối tháng 10, mới thấy rùng mình trước mức độ nghiêm trọng của xe tải, xe công-ten-nơ chở quá tải. Hằng ngày có đến hàng chục, hàng trăm chiếc xe siêu trường, siêu trọng nối đuôi nhau lăn bánh trên tuyến đường này. Do không chịu nổi sức nặng của những chiếc xe tải trọng lớn, lớp nhựa đường của mặt cầu bị xô đẩy, dồn ứ sang hai bên trở thành những “ổ voi, ổ trâu”.

Không chỉ cầu Kiền, tuyến quốc lộ 5- cửa ngõ phía Tây Bắc của Hải Phòng cũng  đang ngày đêm “oằn mình gánh các loại xe chơ quá tải. Được biết, theo thiết kế, trọng tải tối đa của cả xe và hàng hóa trên xe chạy trên quốc lộ 5 chỉ cho phép tối đa H30XB80 (tải trọng tối đa xe ôtô không quá 30 tấn). Với trọng tải ấy, quốc lộ 5 còn chịu được. Nhưng từ ngày bỏ các trạm cân đặt ở một số điểm dọc tuyến, xe chở quá tải lưu thông là chuyện bình thường. Trên thực tế, có xe chở phôi thép, chở hàng có trọng lượng tới 80 tấn (gấp đôi trọng tải cho phép). Và để tránh bị kiểm tra, kiểm soát, gần đây, theo chỉ đạo của các chủ doanh nghiệp, các lái xe khi chở quá trọng tải thường lưu hành vào ban đêm. Trung bình mỗi ngày đêm có khoảng 600-700 đầu xe chở quá tải như thế chạy trên tuyến đường này.

Trong điều kiện năng lực vận tải đường sắt và đường sông còn hạn chế, các phương tiện đường bộ hiện đang đảm nhận chuyên chở hơn 80% lượng hàng thông qua các cảng khu vực Hải Phòng, trong đó có rất nhiều hàng quá khổ, quá tải và siêu nặng, như các thiết bị thuộc ngành công nghiệp nặng, ngành điện (tuabin, bao hơi nhà máy phát điện, thép cuộn, thiết bị khai thác mỏ, ống nghiền xi măng, kết cấu nhà xưởng loại lớn...). Để vận chuyển nhóm hàng đặc chủng này cần phải có các xe chuyên dụng pooc-xich với nhiều bánh hơi để dàn lực trên mặt đường. Cá biệt, có thiết bị nặng tới hơn 100 tấn, dài quá khổ không thể vận chuyển bằng đường bộ mà phải "tăng bo", sang mạn xuống sà lan, sau đó dựng bến tạm, dùng xe đặc chủng chở dần tới địa chỉ của khách hàng. Với loại hàng này, doanh nghiệp vận tải phải khảo sát thực địa, lập phương án di chuyển khả thi với sự phối hợp chặt chẽ của đơn vị liên quan nhằm bảo đảm an toàn giao thông, tránh va quệt vào các công trình bên đường.

Tuy nhiên, hiện Hải Phòng có rất ít doanh nghiệp đủ khả năng vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng. Trên thực tế, khá nhiều doanh nghiệp vận tải không đủ tiêu chuẩn nhưng vẫn nhận chở loại hàng này khiến việc xử lý tình huống dọc đường không những thiếu chuyên nghiệp, tiềm ẩn rủi ro cao mà còn làm đường sá mau hỏng, xuống cấp. Nhiều tuyến đường bộ, nút giao thông nội đô vừa được làm mới hoặc cải tạo đã phải tu sửa do thường xuyên chịu quá lực tải của các xe chở hàng. Điển hình là đoạn tuyến ngã 3 Chùa Vẽ, đường Nguyễn Văn Linh và đường vào khu công nghiệp Đình Vũ. Theo lãnh đạo Sở Giao thông- Vận tải, tuyến đường này thiết kế cho xe có tải trọng dưới 34 tấn, nhưng thường xuyên phải “gánh” xe có tải trọng 45 tấn, thậm chí đến 100 tấn.

Mặc dù xe chở hàng quá khổ, quá tải diễn ra công khai, thường xuyên từ lâu nay, song, trên thực tế việc xử lý đối với các trường hợp này không đáng kể, thiếu triệt để. Một lý do được viện dẫn là nếu cứ xử lý nghiêm ắt sẽ ảnh hưởng xấu đến việc giải toả nhóm hàng đặc chủng, siêu trường siêu trọng này từ các cảng của Hải Phòng đi các tỉnh trong khu vực.

Nhiều xe chở sai luật vẫn được lưu thông

Sống chết mặc bay

Theo Thanh tra Sở Giao thông- Vận tải, sau khi các trạm cân tải trọng xe ngừng hoạt động, do sức ép cạnh tranh về nguồn hàng, lợi nhuận, tình trạng xe chở hàng quá tải diễn ra phổ biến, gia tăng cả về số lượng lẫn mức độ quá tải. Việc các xe chở quá tải gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với một số cây cầu đang xuống cấp trên địa bàn thành phố. 

Thực tế cho thấy, mỗi cây cầu, tuyến đường đều được ấn định về tải trọng cho phép để bảo đảm sức bền, tuổi thọ. Tuy nhiên không ít người vì lợi nhuận sẵn sàng mặc kệ, bỏ qua chuyện “sống chết” của chúng. Hằng ngày người dân trong thành phố phải chứng kiến những chiếc xe, đoàn xe trọng tải lớn băng qua các cây cầu, tuyến đường. Rồi đây tuổi thọ của các cây cầu, tuyến đường này sẽ ra sao? Nhiều cây cầu huyết mạch rung lên bần bật mỗi khi có đoàn xe ô tô, công-ten-nơ quá tải đi qua. Đơn cử như cầu Kiền, nay xuống cấp nặng.

Không hiểu các ông chủ doanh nghiệp, chủ phương tiện có xót xa cho tài sản Nhà nước và nhân dân không? Bởi cầu, đường là công trình giao thông, là tài sản của quốc gia, của nhân dân. Nhà nước bỏ ra hàng nghìn tỷ đồng để mọi người, mọi nhà được hưởng.  Chỉ vì lợi nhuận mà các ông chủ doanh nghiệp bỏ qua cả luật pháp, cụ thể là Luật giao thông đường bộ. Đây là hành vi gây hậu quả nghiêm trọng. Các ngành chức năng cần vào cuộc kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm và đề ra biện pháp bảo vệ, giữ gìn cầu, đường giao thông.

Để thực hiện Luật Giao thông đường bộ, Bộ Giao thông- Vận tải ban hành quy định cụ thể về tải trọng, khổ hàng; giới hạn xếp đặt hàng,... đối với từng loại xe được phép tham gia giao thông vận chuyển trên các tuyến đường. Tuy nhiên, việc thực hiện các quy định trên thực tế của các chủ phương tiện, chủ hàng vẫn chưa nghiêm. Thực trạng này đang đặt ra cho các đơn vị chủ quản cần xây dựng và thực hiện nghiêm các chế tài xử lý theo Luật đối với các xe chở hàng siêu trường, siêu trọng trái quy định. Cụ thể, kiểm tra, xử lý xe quá tải ngay từ nơi xuất phát ở bến, kho bãi, sẽ tăng đáng kể hiệu quả giám sát trong việc này.

Mặt khác, các khách hàng, chủ phương tiện và người lái xe cần phải ý thức tự giác tuân thủ các quy định về tải trọng, khổ giới hạn về hàng hoá, đường bộ trên địa bàn do chính quyền địa phương công bố hoặc thông qua hệ thống biển báo hiệu giao thông, nhằm từng bước giải quyết có hiệu quả sự bất cập, mâu thẫn giữa quy định của Luật với thực tế nảy sinh, góp phần vừa bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông vừa không ảnh hưởng tới hoạt động vận tải chung cũng như nhu cầu vận tải hàng siêu trương, siêu trọng.

Ngọc Quỳnh