Luật sư Lê Hiếu (Giám đốc Công ty Luật TNHH Hiếu Hùng) tư vấn: Căn cứ Điều 202 Luật Đất đai 2013, Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải. Quy trình, thủ tục hoà giải tranh chấp đất đai được hướng dẫn cụ thể tại Điều 88 Nghị định 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật Đất đai 2013. Sau khi tiến hành hòa giải tranh chấp đất đai, có 2 trường hợp xảy ra.
Trường hợp thứ nhất, hòa giải tại cơ sở thành, các bên đạt được thoả thuận chung, tranh chấp kết thúc. Trường hợp hòa giải thành nhưng có thay đổi hiện trạng về ranh giới sử dụng đất, chủ sử dụng đất thì UBND xã gửi biên bản hòa giải thành đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết theo quy định.
Trường hợp thứ hai, hòa giải không thành, tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại UBND cấp xã mà không thành thì được giải quyết như sau: Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do TAND giải quyết.
Tranh chấp đất đai mà đương sự không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 thì đương sự chỉ được lựa chọn 1 trong 2 hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định.
Theo thủ tục hành chính, trường hợp tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân do Chủ tịch UBND cấp huyện nơi có đất giải quyết. Trường hợp tranh chấp mà một bên tranh chấp là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thì Chủ tịch UBND cấp tỉnh giải quyết.
Trường hợp tranh chấp đất đai theo thủ tục hành chính nhưng chưa giải quyết được, căn cứ theo Luật Tố tụng Dân sự, các bên liên quan có thể nộp hồ sơ khởi kiện tranh chấp đất đai tại Tòa án nơi có bất động sản đang xảy ra tranh chấp.
