Luôn kiên trì, bình tĩnh, sáng suốt, khôn khéo
Tại Đại hội lần thứ XIII, Đảng ta đã nêu chủ trương xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại trên cả ba trụ cột: Đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân. Đây là một chủ trương mới, phản ánh sự trưởng thành của ngoại giao cách mạng Việt Nam, phù hợp với xu thế phát triển của các nền ngoại giao trên thế giới. Đại hội cũng đề ra chủ trương, đường lối đối ngoại trong thời kỳ mới với những nội dung cốt lõi, trong đó, thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Ý chí tự lực, tự cường và nội lực là quyết định, cơ bản, lâu dài; sự ủng hộ, giúp đỡ và nguồn lực từ bên ngoài là vô cùng quan trọng.
Phát biểu tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng diễn ra vào tháng 12/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã yêu cầu ngành đối ngoại cần xác định vị thế, tâm thế mới, đổi mới tư duy, mạnh dạn sáng tạo để đáp ứng những yêu cầu trong giai đoạn mới. Người đứng đầu Đảng ta cũng lưu ý cần tiếp tục quán triệt sâu sắc và thực hiện đúng đắn đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà bình, hợp tác và phát triển... Trong việc bảo đảm môi trường hoà bình thì một trong những yêu cầu then chốt là phải luôn kiên trì, bình tĩnh, sáng suốt, khôn khéo, xử lý đúng đắn các mối quan hệ đối ngoại, trong đó có vấn đề chủ quyền, lãnh thổ. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng của cả hệ thống chính trị, trong đó ngành Ngoại giao là những người đi đầu. Trước những diễn biến của tình hình thế giới, việc thực hiện nhiệm vụ bao trùm này sẽ có nhiều thách thức trong thời gian tới.
Để tranh thủ và tận dụng tối đa cơ hội, kiểm soát và hoá giải các thách thức, ứng phó tốt với những chuyển biến bên ngoài, chúng ta phải luôn luôn ghi nhớ lời dạy của Bác Hồ: “Sự nghiệp làm nên bởi chữ Đồng”; theo đó phải luôn luôn đề cao việc xây dựng và giữ gìn sự đoàn kết và đồng thuận trong nước. Điểm đồng chung nhất, cao nhất ở đây là phải kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc; tất cả mọi người đều phải vì nước, vì dân. Có như thế, trong triển khai công tác đối ngoại mới có thể “kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại”, thực hiện phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến”...
Theo Đại sứ Trần Đức Mậu, nguyên Vụ trưởng Vụ Chính sách đối ngoại (Bộ Ngoại giao), thế giới hiện đại biến động càng mạnh mẽ và khó lường, thách thức về an ninh và phát triển đối với đất nước càng lớn và phức tạp thì nhiệm vụ của ngoại giao Việt Nam càng đa dạng và khó khăn. Đường lối đối ngoại của Đại hội lần thứ XIII của Đảng và bản sắc của ngoại giao Việt Nam là những bảo đảm chắc chắn nhất cho thành công của hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta trong bối cảnh tình hình mới. Đại hội Đảng đã chỉ ra sự cần thiết phải xây dựng nền ngoại giao toàn diện và hiện đại. Bản sắc ngoại giao Việt Nam là thành tố cốt lõi của nền ngoại giao toàn diện và hiện đại. Sức mạnh cội nguồn từ bản sắc của ngoại giao Việt Nam giúp đối ngoại Việt Nam đảm trách thành công vai trò và sứ mệnh tiên phong trong bối cảnh tình hình mới ở Việt Nam và trên thế giới.
Mở ra những quan hệ hợp tác toàn diện, bao trùm
Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, hoạt động đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta diễn ra hết sức sôi động, hiệu quả, góp phần tăng cường tin cậy chính trị với các đối tác, tranh thủ các nguồn lực cho phát triển, tạo điều kiện thuận lợi bảo đảm yêu cầu về quốc phòng, an ninh, nâng cao vị thế và uy tín của đất nước trên trường quốc tế. Quan hệ với các nước láng giềng tiếp tục được củng cố về chiều sâu, tin cậy chính trị được tăng cường... Cùng với đó, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước ta đã tiến hành hàng trăm hoạt động đối ngoại song phương và đa phương quan trọng.
Đáng chú ý, việc Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình; Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ Joe Biden; Tổng Bí thư Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Thoongloun Sisoulith; Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia Hun Sen… và nhiều nguyên thủ, lãnh đạo các quốc gia, tổ chức quốc tế khác đến thăm Việt Nam trong năm 2023, đồng thời Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội của Việt Nam đã đi thăm, làm việc tại nhiều quốc gia, dự nhiều hội nghị quốc tế mang tính toàn cầu, được đánh giá là những sự kiện có ý nghĩa lịch sử, góp phần khẳng định chính sách “Ngoại giao cây tre” của Việt Nam là hoàn toàn đúng đắn.
Gần đây, trong khuôn khổ chuyến thăm Việt Nam của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Tập Cận Bình (từ ngày 12 - 13/12/2023), Lãnh đạo cấp cao hai bên đã chứng kiến việc công bố một số văn kiện hợp tác song phương. Trước đó, trong chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden (tháng 9/2023), hai bên nhất trí nâng cấp quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững. Khuôn khổ quan hệ mới này sẽ đem lại những cơ hội và lợi ích thiết thực cho cả hai nước cũng như đóng góp vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới. Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản cũng được nâng cấp lên Đối tác Chiến lược toàn diện nhân chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước (tháng 11/2023). Quan hệ Việt Nam - Hàn Quốc được tăng cường sau khi hai nước nâng cấp lên Đối tác Chiến lược toàn diện vào năm 2022.
Việc nâng cấp quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, Việt Nam - Nhật Bản, Việt Nam - Hàn Quốc lên Đối tác Chiến lược toàn diện đã mở ra chương mới trong quan hệ giữa hai nước; đồng thời mở ra những quan hệ hợp tác toàn diện, bao trùm trong nhiều lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực tư pháp và pháp luật, tiếp tục góp phần tích cực vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội XIII của Đảng.
Năm 2024, đất nước ta bước vào nửa nhiệm kỳ tiếp theo thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021 - 2025. Để tiếp tục phát huy những kết quả đạt được trong công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại, đòi hỏi chúng ta cần tiếp tục thường xuyên theo dõi, nghiên cứu, nắm chắc diễn biến tình hình để kịp thời có giải pháp thích hợp trong công tác đối ngoại. “Vấn đề là chúng ta phải nhạy bén, dám nghĩ, dám làm, có tinh thần chủ động tiến công, dám vượt ra khỏi khuôn khổ những tư duy cũ, những lĩnh vực quen thuộc để có suy nghĩ và hành động vượt tầm quốc gia, đạt tới tầm khu vực và quốc tế. Chúng ta cần xây dựng vị thế và tâm thế mới của Việt Nam trong ứng xử và xử lý mối quan hệ với các nước, song phương cũng như đa phương... Đồng thời, cũng phải đẩy mạnh đổi mới tư duy, mạnh dạn đột phá, sáng tạo trong công tác, tìm ra cách làm mới, mở rộng ra các lĩnh vực mới, tìm kiếm các đối tác mới, hướng đi mới. Đương nhiên, đổi mới phải trên cơ sở giữ vững nguyên tắc, chắc chắn, thận trọng, kiên định mục tiêu và chân thành, khiêm tốn” - Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh khi phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc
Ngày 19/2/2024, tại buổi gặp mặt với các đồng chí Trưởng cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nhiệm kỳ 2024 - 2027, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa - Trưởng Ban Chỉ đạo công tác thông tin đối ngoại Trung ương đề nghị các Trưởng cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về đối ngoại và thông tin đối ngoại... Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi.
Cùng với đó, chủ động nghiên cứu, tham mưu công tác thông tin, tuyên truyền về các vấn đề nóng, được dư luận quan tâm, nhằm ổn định tâm tư, tình cảm, tư tưởng của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cũng như giúp bạn bè quốc tế yêu mến, ủng hộ Việt Nam hiểu đúng về đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam. Đồng thời, đấu tranh phản bác hiệu quả với những luận điệu xuyên tạc của các thế lực cơ hội chính trị, phản động, thù địch, tạo sự đồng thuận, ủng hộ của chính giới, dư luận và truyền thông các nước, bạn bè quốc tế đối với Việt Nam, nhất là với các vấn đề liên quan đến chủ quyền biên giới lãnh thổ, biển, đảo của Việt Nam, các vấn đề tôn giáo, dân tộc, dân chủ, nhân quyền, khi Việt Nam đang thực hiện nhiệm vụ thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023 - 2025.
