Xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam: Khung pháp lý phải phù hợp với chuẩn mực quốc tế

Đó là một trong số những nội dung được Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử Chính phủ, nhân dịp tháp tùng Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình trong chuyến thăm và làm việc tại 3 nước châu Âu gồm: Anh, Luxembourg và Đức từ ngày 16-25/3, nhằm thúc đẩy hợp tác, tìm hiểu mô hình xây dựng, vận hành và phát triển các trung tâm tài chính quốc tế.

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, thực hiện chủ trương thành lập 2 trung tâm tài chính quốc tế và khu vực tại TPHCM và Đà Nẵng, đến nay, các Bộ, ngành đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội bổ sung Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh tại Kỳ họp thứ 9, đề nghị Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết về cơ chế, chính sách thí điểm thành lập 2 trung tâm tài chính. Qua tham khảo kinh nghiệm các nước mà Đoàn đã thăm và làm việc cho thấy, đây là cách làm phù hợp trong điều kiện Việt Nam hiện nay để hình thành khung pháp lý cho sự thành lập và vận hành của trung tâm tài chính quốc tế. Vấn đề đặt ra là khung pháp lý đó cần có cơ chế, chính sách như thế nào để các trung tâm tài chính được thành lập và hoạt động hiệu quả.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cho rằng, có một số nội dung cơ bản mà chúng ta có thể nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm các nước để vận dụng trong thực tiễn của Việt Nam như sau:

Một là, Nghị quyết của Quốc hội cần quy định cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, có thể có quy định khác với quy định của luật để tạo cơ sở cho việc hình thành khung pháp lý phù hợp cho sự vận hành của trung tâm tài chính, đáp ứng các chuẩn mực cơ bản của trung tâm tài chính quốc tế mà các nước đã hình thành và phát triển thành công. Theo đó, Nghị quyết chỉ quy định những vấn đề chung, mang tính nguyên tắc về những vấn đề cần thiết để thành lập trung tâm tài chính quốc tế và những chính sách, cơ chế đặc thù mà trung tâm tài chính quốc tế được áp dụng khác với quy định của pháp luật hiện hành. Đồng thời, Nghị quyết giao Chính phủ ban hành các nghị định quy định chi tiết thực hiện những cơ chế, chính sách đặc thù đó. Các nghị định này cần quy định cụ thể về những vấn đề như: Điều kiện để trở thành thành viên Trung tâm tài chính quốc tế; tiêu chuẩn quản trị doanh nghiệp; tiêu chuẩn quản lý tài chính của thành viên thị trường; quy định về giao dịch tài chính; nghiên cứu phát triển và chuyển giao công nghệ, bao gồm các xu hướng mới như AI, FinTech, tài sản mã hóa,…; sáp nhập, hợp nhất công ty; giao dịch dân sự, kinh tế, thương mại; ngôn ngữ áp dụng; cơ chế giải quyết tranh chấp đối với các giao dịch trong khuôn khổ, phạm vi của trung tâm tài chính quốc tế; các quy định về xuất nhập cảnh, lưu trú, tiếp cận nhà ở, ưu đãi thuế; đồng thời, quy định cụ thể về cơ cấu quản lý, vận hành trung tâm và cơ chế giám sát hoạt động của thị trường.

Về nội dung, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh cho biết, theo kinh nghiệm của các trung tâm tài chính quốc tế thành công, khung pháp lý này phải bảo đảm phù hợp với các chuẩn mực quốc tế thì mới có thể thu hút được sự tham gia của các doanh nghiệp, tập đoàn, công ty tài chính trên thế giới tham gia thị trường và mới có thể cạnh tranh được với các trung tâm tài chính quốc tế khác, "bởi nhà đầu tư chỉ quyết định tham gia thị trường và đầu tư tài chính nếu như họ có sự tin cậy vào thị trường được thiết lập và vận hành bởi một khung pháp lý đồng bộ, hiệu quả theo chuẩn mực, thông lệ quốc tế, cho nhà đầu tư thấy rõ được rằng lợi ích của mình sẽ được bảo đảm, bên cạnh các yếu tố cần thiết khác như sự ổn định về chính trị, kinh tế, xã hội và sự cam kết của Chính phủ", Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh phân tích.

Hai là, để vận hành trung tâm tài chính quốc tế thành công thì cần có nguồn nhân lực chất lượng cao, được đào tạo, thực hành theo chuẩn mực quốc tế và có đủ năng lực tổ chức, thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù, áp dụng cho trung tâm tài chính quốc tế này. Từ đó đặt ra yêu cầu cần kịp thời đào tạo, bồi dưỡng các chuyên gia pháp lý, kinh tế, tài chính, kỹ thuật, công nghệ vừa có chuyên sâu về chuyên môn, nghiệp vụ, vừa am hiểu pháp luật, văn hóa, con người Việt Nam, vừa thông thạo ngoại ngữ và pháp luật thương mại quốc tế.

Ba là, cần xác định mối quan hệ giữa hoạt động của trung tâm tài chính quốc tế và thị trường nội địa Việt Nam có sự gắn kết, tương hỗ lẫn nhau và là yếu tố để thúc đẩy sự cạnh tranh của trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam. Lấy ví dụ, quan hệ đầu tư, giao dịch dân sự, thương mại giữa thành viên trung tâm tài chính quốc tế với tổ chức, cá nhân,…ở ngoài phạm vi trung tâm tài chính quốc tế sẽ áp dụng pháp luật Việt Nam; phán quyết trọng tài, tòa án được ban hành theo quy chế đặc thù của trung tâm tài chính quốc tế khi có hiệu lực thi hành thì sẽ được thực hiện trên toàn lãnh thổ Việt Nam.

Như vậy, việc hoàn thiện thể chế, đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật mà trọng tâm là đổi mới tư duy và quy trình xây dựng pháp luật theo chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước cần tiếp tục được đẩy mạnh để pháp luật kinh tế, tài chính, thương mại của Việt Nam có thể tiếp cận tốt hơn với các chuẩn mực thương mại quốc tế và được thực hiện hiệu quả theo nguyên tắc, yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng; góp phần tạo niềm tin và đáp ứng kỳ vọng của nhà đầu tư trên toàn thế giới.

Đến khi đó, các trung tâm tài chính quốc tế và khu vực ở Việt Nam nhất định sẽ thành công và có thể lọt vào Top đầu của các Trung tâm tài chính quốc tế thành công trên thế giới; góp phần quan trọng, xứng tầm vào thực hiện mục tiêu phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.