Xây dựng nhà ở cho công nhân: Có nên giao cho Tổng Liên đoàn Lao động?

Xây dựng đề án báo cáo Quốc hội xem xét

Trình bày báo cáo tóm tắt một số vấn đề tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) về quy định Tổng Liên đoàn Lao động (TLĐLĐ) Việt Nam là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội (QH) Hoàng Thanh Tùng cho biết, trong Thường trực Ủy ban Pháp luật có 2 loại ý kiến.

Trong đó, nhiều ý kiến tán thành quy định TLĐLĐ Việt Nam là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội để cho công nhân thuê theo đề xuất của TLĐLĐ Việt Nam. Tuy nhiên, do đây là các dự án nhà ở công nhân để cho thuê, vốn đầu tư lớn nhưng thời gian thu hồi vốn dài nên cần bổ sung đánh giá tác động về nguồn lực đầu tư và khả năng thu hồi vốn. Làm rõ trình tự, thủ tục đầu tư theo pháp luật đầu tư hay pháp luật đầu tư công và hình thức sở hữu đối với nhà ở hình thành trong dự án để có cơ chế quản lý phù hợp.

Ngược lại, một số ý kiến cho rằng không nên quy định TLĐLĐ Việt Nam là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân. Các ý kiến cho rằng đây là vấn đề mới, còn nhiều nội dung chưa được làm rõ, quá trình thí điểm thời gian qua còn nhiều vướng mắc, chưa đủ độ “chín” để quy định trong Luật.

“Do đó, đề nghị TLĐLĐ Việt Nam xây dựng đề án báo cáo QH xem xét cho thực hiện thí điểm chính sách TLĐLĐ Việt Nam là chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội cho công nhân trong một thời hạn nhất định, nếu phát huy hiệu quả mới quy định trong Luật”, Thường trực Ủy ban Pháp luật cho biết.

Cần nghiên cứu tính toán kỹ lưỡng

Góp ý về vấn đề này, Phó Chủ tịch QH Trần Quang Phương cho rằng cần nghiên cứu chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức chính trị - xã hội, có hay không nên làm chức năng hành chính. “Tôi nghĩ tổ chức chính trị - xã hội không nên “ôm” cái này vào vì không khéo là không hoàn thành nhiệm vụ, cán bộ vi phạm”, Phó Chủ tịch QH nêu ý kiến.

Lý giải cho quan điểm của mình, ông Phương lo ngại TLĐLĐ không có lực lượng đủ mạnh để đảm nhiệm vai trò chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân. Theo ông Phương, TLĐLĐ nên làm đúng chức năng của tổ chức chính trị - xã hội (giám sát, phản biện, xã hội, tham mưu về chính sách). TLĐLĐ là đại diện cho quyền làm chủ của công nhân nhưng không có nghĩa là bất cứ cái gì cũng làm.

Một số thành viên Ủy ban Thường vụ QH cũng đồng tình không nên giao TLĐLĐ làm chủ đầu tư nhà ở xã hội. Tán thành với quan điểm của ông Trần Quang Phương, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của QH Lê Thị Nga đề nghị, ngay cả việc làm nhà ở để cho thuê như đề xuất của TLĐLĐ cũng cần có đánh giá tác động toàn diện.

Góp ý sau đó, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ hỏi “Tổng Liên đoàn có quyết tâm thực hiện việc này hay không?”. Chủ tịch QH cho rằng, nếu Tổng Liên đoàn quyết làm thì cần chỉnh lý lại quy định tại Dự thảo Luật để không vênh với Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư. Tức là có thể thông qua doanh nghiệp trực thuộc có chức năng sản xuất kinh doanh để đầu tư, chứ Tổng Liên đoàn không trực tiếp làm chủ đầu tư.

Tham gia phiên họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cũng cho rằng phải chỉnh lý các quy định liên quan tại Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) để TLĐLĐ được giao đất, được cho thuê đất thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, cho thuê nhà ở xã hội.

Đồng thời, cần chỉnh lý, bổ sung các quy định có liên quan của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) để TLĐLĐ Việt Nam được giao đất, cho thuê đất đầu tư xây dựng và cho thuê nhà ở này.

Nêu thực tế nhu cầu nhà ở hiện rất lớn, trong khi khả năng đáp ứng của Nhà nước có hạn, Phó Chủ tịch TLĐLĐ Việt Nam Ngọ Duy Hiểu khẳng định, tổ chức này có đủ cơ sở lý luận, thực tiễn, nguồn lực nếu được triển khai làm nhà ở xã hội.

“Tổng Liên đoàn xác định khi tham gia chỉ đầu tư có tính tượng trưng, vì kinh phí công đoàn cũng hạn chế, khoảng 5.600 tỷ đồng tính tới cuối 2021. Nhưng chúng tôi vẫn muốn được làm để có thể khẳng định với công đoàn viên, người lao động rằng họ sẽ có cơ hội thuê nhà giá phù hợp khi tham gia công đoàn”, ông Hiểu nhấn mạnh.

Ngoài ra, hiện đã có một số dự án nhà ở công nhân tại các địa phương được tổ chức này đầu tư theo Quyết định 655 của Thủ tướng, như tại Đồng Văn (Hà Nam) với 244 căn hộ, vận hành tốt. Người lao động rất mong chờ mô hình này, nhiều địa phương cũng phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500, giới thiệu quỹ đất cho Tổng Liên đoàn.