Đó là những đề xuất, kiến nghị được đưa ra tại Hội nghị sơ kết 1 năm thực hiện Chỉ thị số 19/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh triển khai thi hành Luật HTX do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam và Liên minh HTX Việt Nam phối hợp tổ chức ngày hôm qua (3/6).
Hiện thực hóa liên kết trong nông nghiệp
Theo Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân, chưa bao giờ thời cơ và áp lực cạnh tranh với nền kinh tế lớn như hiện nay, điều này thực sự đang chi phối mạnh mẽ đến cuộc sống của hơn 60% dân số Việt Nam - những người làm nông nghiệp và liên quan đến nông nghiệp. Bên cạnh đó, nước ta lại chịu thêm ảnh hưởng của thiên tai, hạn hán tại một số địa phương. Thách thức dài hạn của hội nhập quốc tế và thách thức ngắn hạn có thể lặp lại của biến đổi khí hậu làm cho sản xuất nông nghiệp dễ bị tổn thương.
Trong bối cảnh này, cần đẩy mạnh thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, Chính phủ về tái cơ cấu nông nghiệp, nâng cao sức cạnh tranh của nền nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Trong đó, hai con đường chủ yếu là hiện thực hóa liên kết của người sản xuất đơn lẻ thông qua liên kết mô hình HTX và liên kết doanh nghiệp. Nếu nông dân không đi theo 2 trục này sẽ không đủ sức đương đầu và những chính sách lớn của Đảng, Nhà nước không thể đến với nhân dân.
Phát biểu tại hội nghị, nhiều đại biểu cũng đã đưa ra những đề xuất, kiến nghị cần có sự phối hợp của các bộ, ban, ngành và cơ chế hỗ trợ vốn để giúp thành viên cũng như các hợp tác xã phát triển.
Ông Ngô Đông Hải, Phó ban Kinh tế Trung ương đánh giá, sau gần 1 năm thực hiện Kết luận 19 của Thủ tướng Chính phủ, các mô hình HTX kiểu cũ vẫn chưa có chuyển biến trong hoạt động và suy nghĩ. Bởi vậy cần tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức, xóa bỏ định kiến từ cấp ủy chính quyền địa phương về HTX kiểu cũ để thấy được nhiều lợi ích khi tham gia HTX kiểu mới, nhưng lợi ích như thế nào cũng cần được cụ thể hóa. “Nếu không làm rõ thì khó thu hút người dân tham gia vào các HTX kiểu mới”- ông Hải nhận định. Ngoài ra, ông Hải cũng cho rằng cần có cơ chế đặc thù chuyên biệt giải quyết cho các HTX kiểu cũ về vấn đề con người, tài sản, vay vốn, giải quyết nợ đọng để có cơ sở để chuyển đổi sang mô hình HTX kiểu mới.
Đồng tình với quan điểm trên, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát đề xuất phải xây dựng nhiều mô hình HTX kiểu mới để có cơ sở tuyên truyền với người dân và tập trung xây dựng theo chuỗi chuyên ngành về chăn nuôi, trồng trọt, thủy lợi… đặc biệt là các mô hình theo chuỗi đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp.
Phải có người chịu trách nhiệm
Trước tình hình thực phẩm bẩn đang hoành hành và việc một số tổ chức mạo danh HTX trà trộn nông sản không an toàn vào thị trường, gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, ông Võ Kim Cự, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho biết, Liên minh HTX sẽ tập trung xây dựng các mô hình thí điểm HTX cung ứng thực phẩm an toàn, trước hết ưu tiên trọng điểm tại các khu đô thị lớn vùng đông dân cư, kết nối từ nơi sản xuất đến bảo quản, thu mua, tiêu thụ sản phẩm. Liên minh HTX cũng sẽ tổ chức triển khai thực hiện chương trình đưa 1.000 kỹ sư trẻ về làm giám đốc HTX nông nghiệp trong thời gian thí điểm 5 năm, đồng thời triển khai xây dựng mô hình HTX trong vòng 2 năm ở 8 khu vực Tây Bắc bộ, Đông Bắc bộ, Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung bộ, duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam bộ, Đồng bằng sông Cửu Long.
Trước tình hình hoạt động của HTX sau 1 năm thực hiện Chỉ thị số 19/CT-TTg, ông Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh, việc thực hiện mô hình tập thể liên kết đã đến lúc phải thay đổi thực chất trong quản lý nhà nước và hành động. Đồng thời các bộ, ngành liên quan sớm hoàn thành các văn bản còn nợ ngay trong quý IV/2016 để chậm nhất tháng 11/2016, ban hành được sổ tay về các chính sách của Nhà nước về kinh tế hợp tác. Các địa phương cần căn cứ vào các ngành hàng chủ lực của mình đăng ký xây dựng các mô hình HTX kiểu mới; 5 tổ chức chính trị - xã hội lớn có thể đăng ký hướng dẫn và hình thành các HTX, làm sao để các mô hình HTX hoạt động hiệu quả và có người chịu trách nhiệm về các mô hình này...
Theo Báo cáo của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, sau 1 năm thực hiện Chỉ thị 19/CT-TTg, kinh tế tập thể đã có những chuyển biến tích cực, rõ nét cả về số lượng và chất lượng hoạt động. Số lượng HTX được thành lập mới tăng đáng kể, từng bước đa dạng ngành nghề, quy mô, trình độ sản xuất. Hiện cả nước có trên 20.000 HTX; 150.000 tổ hợp tác, gần 50 liên hiệp HTX; 1.148 quỹ tín dụng nhân dân và 43 Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX. Đến nay, còn 20 tỉnh chưa có Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX.
