Xây dựng hồ Dầu Tiếng - lớn nhất Đông Nam Á: Từng huy động 36 nghìn người và 15 triệu ngày công

Hồ Dầu Tiếng là công trình thủy lợi nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á.
Hồ Dầu Tiếng là công trình thủy lợi nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á.
(PLVN) - Hồ Dầu Tiếng nằm ở thượng nguồn sông Sài Gòn, trải rộng trên địa phận 3 tỉnh Tây Ninh, Bình Dương và Bình Phước, có dung tích chứa hơn 1,58 tỉ m3 nước, với diện tích mặt nước 270 km2, diện tích lưu vực là 2.700 km2, được xem là hồ thủy lợi nhân tạo lớn nhất Đông Nam Á. Công trình có quy mô tầm cỡ khu vực này ghi nhiều kỷ lục và xoay quanh lịch sử hình thành của nó là nhiều điều thú vị ít người biết đến.

Công trình đầu tiên xài đô la Mỹ

Vào năm 1976, thời điểm miền Nam còn xơ xác sau ngày thống nhất, Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Hùng đã chủ trì cuộc họp với lãnh đạo các tỉnh phía Nam để quán triệt tư tưởng “Thủy lợi là biện pháp hàng đầu để phục hưng đất nước” và phát động phong trào “Toàn dân toàn quân ra quân làm thủy lợi”. Tại hội nghị này, ba công trình ở miền Đông Nam bộ được phép “vừa khảo sát thiết kế vừa thi công” là Dầu Tiếng, Trị An và Cây Chanh.

Một năm sau đó, trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn thiếu thốn, các công việc đầu tiên đã được tiến hành. Đầu năm 1977, đoàn công tác của Bộ Thủy lợi lúc bấy giờ được thành lập, hàng trăm kỹ sư, công nhân được điều vào Tây Ninh. Việc đào kênh, các tuyến đập phụ cũng được tiến hành với số lượng dân công, bộ đội lên đến hàng vạn người. Bảy cán bộ đã vĩnh viễn nằm lại bên lòng hồ vì dẫm phải mìn do chiến tranh để lại.

Ngày 29/4/1981, tại ấp Thuận Bình (xã Truông Mít, huyện Dương Minh Châu, Tây Ninh) cố Phó Thủ tướng Huỳnh Tấn Phát đã động thổ khởi công xây dựng hồ Dầu Tiếng. Sau buổi lễ tràn ngập khí thế háo hức, với ý chí quyết tâm, hàng trăm ngàn người đã được huy động để thực hiện các hạng mục để cho ra đời hồ thủy lợi nhân tạo lớn nhất Việt Nam và Đông Nam Á sau này.

Truông Mít thời điểm đó được xem là xã nghèo đói nhất của tỉnh Tây Ninh, nguyên nhân là bởi tình trạng khô hạn, thiếu nước sản xuất. Một năm ở đây có đến sáu tháng mùa khô, đất đai không có nước trở khô cứng, không thể canh tác nông nghiệp. Vì vậy, khi công trình hồ Dầu Tiếng được triển khai, đông đảo người dân địa phương ai cũng phấn khởi, lòng tràn đầy hi vọng về một ngày mai quê hương có nước.

Diện tích mặt nước hồ Dầu Tiếng lên đến 270 km2.
Diện tích mặt nước hồ Dầu Tiếng lên đến 270 km2.  

Hưởng ứng lời kêu gọi đóng góp công sức tham gia xây dựng công trình, người dân địa phương nhường nương rẫy, di dời nhà đến vùng đất mới, dành chỗ cho vùng tích nước. Năm 1982, hàng ngàn hộ dân của xã Lộc Ninh, huyện Dương Minh Châu đồng lòng hiến đất đai nương rẫy, để lòng hồ có diện tích tích nước đến 270 km2 như bây giờ.

Để xây dựng một công trình vĩ đại như vậy còn phải có khối lượng lớn trang thiết bị, phương tiện, máy móc và nguyên vật liệu. Vậy tiền ở đâu để đầu tư xây dựng khi đất nước còn muôn vàn khó khăn?. Câu trả lời là nguồn vốn khổng lồ ấy có từ khoản vay ưu đãi hơn 100 triệu USD của Ngân hàng Thế giới. Đó cũng được cho là lần đầu tiên Nhà nước ta vay được tiền của Ngân hàng Thế giới, hồ Dầu Tiếng là công trình đầu tiên của cả nước xài đô la Mỹ.

Mặc dù để thực hiện công trình, cả hệ thống chính trị đã phải vào cuộc, từ Bộ Chính trị đến các lãnh đạo cấp cao nhất, trong đó Thủ tướng Chính phủ lúc bấy giờ trực tiếp đàm phán với Ngân hàng Thế giới. Nhưng kết quả đạt được không khỏi khiến nhiều người bất ngờ, bởi ở những năm đầu sau giải phóng, đất nước còn trong tình trạng bị cấm vận, trong khi chủ tịch Ngân hàng Thế giới lúc đó là ông Robert Strange McNamara (1916 –2009). Trước đó, ông là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ và được coi như “kiến trúc sư trưởng” của chiến tranh Việt Nam.

15 triệu ngày công xây dựng hồ

Từ giữa năm 1975, dọc biên giới Tây Ninh với Campuchia, Khmer đỏ liên tục quấy phá, giết hại dân thường. Lúc này lực lượng thanh niên xung phong ở Tây Ninh vừa tham gia làm công trình hồ Dầu Tiếng, một phần phải lên biên giới, phục vụ chiến đấu chống quân Khmer đỏ. Trong khi việc sản xuất của địa phương đã khó khăn vì thời tiết, đời sống nhân dân còn nhiều thiếu thốn, càng bất lợi cho việc thi công hồ Dầu Tiếng.

Những người thực hiện công trình đối mặt với rất nhiều gian nan, bởi thời điểm đó Dầu Tiếng là khu vực hoang vu với rừng rậm, nhiều nơi xa xôi cách trở và thời tiết khắc nghiệt với nắng cháy khô cằn. Việc sinh hoạt, ăn uống của cán bộ kỹ sư, bộ đội và dân công hết sức khắc khổ, giao thông đi lại cực kỳ khó khăn. Thế nhưng rào cản lớn nhất thời điểm đó chính là nhận thức, niềm tin của con người.

Ngay từ những ngày đầu tiên khi được thai nghén và thực hiện các công đoạn bước đầu trên thực địa, dự án công trình hồ Dầu Tiếng đối mặt với câu hỏi liệu dự án có thể thành công?. Thậm chí sau ngày cố Phó Thủ tướng Huỳnh Tấn Phát chính thức khởi công, nhiều người còn không tin là công trình thủy lợi này sẽ mang lại hiệu quả.

Trong lãnh đạo tỉnh Tây Ninh lúc bấy giờ, có người không tin là chúng ta có thể chặn được sông Sài Gòn để tích nước, dự án cũng không thể có được nước như mục đích đề ra. Nguyên nhân là bởi vùng đất này nổi tiếng khắc nghiệt với cái nắng như thiêu như đốt. Tây Ninh trước đó chỉ có một vài công trình thủy lợi nhưng quy mô khá nhỏ.

Lúc bấy giờ, công trình vấp phải sự phản đối quyết liệt của Bí thư tỉnh ủy Tây Ninh. Theo yêu cầu của Bí thư, tất cả các cơ quan tỉnh Tây Ninh, kể cả chủ tịch tỉnh, không được tiếp khách Bộ Thủy Lợi, không được bàn về Dầu Tiếng. Ngay cả Bộ trưởng Bộ Thủy Lợi Nguyễn Thanh Bình còn bị tố lên Ban bí thư đề nghị xem xét lại nhân thân.

Ông Đặng Văn Thượng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh lúc bấy giờ, kể lại sự. Ngày đó, người dân Tây Ninh sống khốn khổ trên vùng đất khô cằn khắc nghiệt, khi biết Trung ương sẽ đầu tư dự án thủy lợi quy mô lớn ai ai cũng mừng. Nhưng ở địa phương cũng có nhiều ý kiến trái chiều, lãnh đạo tỉnh không đồng ý việc Tây Ninh tốn 2/3 đất mà hồ lại mang tên Dầu Tiếng thuộc huyện Sông Bé, tỉnh Bình Dương.

Trước sự cố hi hữu này, chính Phó Thủ tướng Phạm Hùng giải thích, phải xoa dịu bằng cách lấy tên là hồ Dầu Tiếng – Tây Ninh. Thế nhưng trong lãnh đạo Tây Ninh lúc bấy giờ vẫn có ý kiến phản đối, bởi cho rằng hồ Dầu Tiếng hao tốn đất đai, công sức, không đem lại lợi ích cho dân Tây Ninh. Nguyên nhân sâu xa vẫn là suy nghĩ công trình không thể nào có nước. Mặc dù các kết quả nghiên cứu cho thấy, có nhiều cơ sở khoa học để chứng minh độ khả thi của dự án. Như địa mạo trong lưu vực có cây, tức là có nước ngầm, tầng phủ đất sét dày, chứa nước được và hằng năm ở Dầu Tiếng đều có lũ lớn.

Những trở ngại từ niềm tin khiến việc khiển khai dự án vốn dĩ đối mặt nhiều thách thức lại càng gian nan. Khi đó, Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh phải khéo léo để công trình không vì những nghi ngờ mà bị ảnh hưởng, đình trệ. Trong hồi ký của mình, ông Thượng kể rằng bản thân cũng từng nhiều lần đặt ra câu hỏi liệu công trình có lợi ích hay không?, nhất là khi tại địa phương có những ý kiến kịch liệt phản đối. Sau cùng ông tin tưởng vào quyết định của Bộ Chính trị, Chính phủ.

Ông Thượng cùng cấp dưới xuống tận các huyện, xã để vận động lãnh đạo chính quyền cơ sở, đặc biệt là thanh niên đi đào kênh thủy lợi, đón nước hồ Dầu Tiếng. Từ sự vận động của ông, đông đảo thanh niên, nhân dân Tây Ninh tham gia vào đại công trường, có những huyện dù không có kênh thủy lợi chảy qua, không được hưởng lợi nguồn nước của hồ Dầu Tiếng cũng cử thanh niên đến tham gia.

Có những thời điểm yêu cầu công việc gấp rút, hưởng ứng lời kêu gọi, cả vạn thanh niên Tây Ninh xung kích lên Dầu Tiếng, có lúc lên tới 36 nghìn người, công trường tràn ngập khí thế lao động. Tổng kết của Tỉnh đoàn Tây Ninh cho biết, ở công trình Dầu Tiếng đã huy động được gần nửa triệu lượt đoàn viên thanh niên làm thủy lợi với gần 15 triệu ngày công, đào đắp được gần 12 triệu m3 đất.

Ngoài lực lượng đông đảo, công trình hồ Dầu Tiếng xuất hiện những cá nhân điển hình trong lao động khi làm việc quên mình, hi sinh những tháng ngày thanh xuân vì mục tiêu chung. Quá trình thực hiện dự án cũng ghi nhận những cải tiến máy móc và sáng kiến trong mô hình lao động thay vì làm theo thời gian đánh kẻng thì tiến hành theo tổ đội mang tính dây chuyền chuyên nghiệp, giúp tăng năng suất lên gấp nhiều lần trong việc đào kênh, đắp đập. Dự án này được khảo sát, thiết kế với lực lượng tinh nhuệ nhất, nhanh nhất; khu đầu mối được thi công bằng lực lượng cơ giới hiện đại nhất…

(Còn nữa)

Đọc thêm

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ
(PLVN) -  Lần trước tôi đã kể về sự “oai” khi có nhà ở phố cổ Hà Nội! Nhất là phố cổ bắt đầu từ chữ “Hàng”! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự “oai” phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố, có cửa hàng ở các phố này thì sự “oai” phải … thôi rồi! Khỏi phải nói!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!
(PLVN) -  Những ai ở Hà Nội mà có nhà “phố cổ” hãnh diện lắm! Nhà ở phố cổ mà là phố bắt đầu từ chữ “Hàng” thì “oai” hơn! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự hãnh diện phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố ở các phố này thì sự hãnh diện còn tăng gấp nhiều lần nữa!

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa
(PLVN) -  Nét đẹp mộc mạc , ban sơ, mê đắm du khách của vùng đất Sa Pa được bao trọn trong tầm view từ khu nghỉ dưỡng Sapa Jade Hill - điểm đến mà bất cứ du khách nào cũng phải lựa chọn khi đặt chân tới thành phố trong sương mù này .

BIM Group đồng hành cùng tổ chức Newborns Vietnam

Lễ ký kết giữa đại diện Newborns Vietnam – bà Suzanna Lubran và đại diện BIM Group – Bà Vũ Thanh Thủy - Giám đốc Marketing và Truyền thông đã diễn ra với sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc Gareth Ward, Phó GĐ BV Nhi và đại diện các viện Saint Paul, Phụ Sản Hà Nội, Hồng Ngọc và Chuyên gia y tế đến từ Anh Quốc.
(PLVN) -  Tối 22/6, Tập đoàn BIM Group và tổ chức Newborns Vietnam đã thực hiện lễ ký kết hợp tác tài trợ Chương trình Hồi sức sơ sinh tại phòng sinh NLS trước sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc tại Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương.

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam
(PLVN) - Nhắc đến Acecook là nhắc đến một doanh nghiệp Nhật đã thành công trong việc định hình khẩu vị ăn mì của người Việt qua hương vị tôm chua cay. Đến nay, Acecook trở thành thương hiệu được tin dùng trong gần 30 năm hoạt động sản xuất, kinh doanh và luôn là đơn vị dẫn đầu thị trường mì ăn liền tại Việt Nam.

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo
PLVN- Hàng trăm năm qua, người dân Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) vẫn lưu truyền truyền thuyết về bà Phi Yến và hoàng tử Cải, gắn liền 2 di tích miếu Bà An Hải và miếu Cậu. Họ cho rằng đó chính là nguồn gốc của câu ca dao “Gió đưa cây cải về trời, rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Truyền thuyết dân gian này dù tương phản với thực tế lịch sử nhưng điều thú vị là nó vẫn sống mãi theo thời gian.

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa
(PLVN) - Hình ảnh những nhà báo vai ba lô, máy ảnh, máy quay hòa vào đoàn quân lên đường ra Trường Sa như nhắc nhớ đến một th ời đạn bom, cả nước cùng ra trận. Hơn thế nữa, đằng sau những trang viết là tình cảm sâu nặng của các nhà báo với những con người nơi đầu sóng.

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu
(PLVN) - Ngày 18/6, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) Công ty CP Tư vấn – Thương mại – Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân (HoSE: HQC) thông qua các báo cáo, tờ trình của Hội đồng quản trị (HĐQT), thông qua các kế hoạch kinh doanh. Đồng thời, phiên thảo luận nóng hơn bao giờ hết với những vấn đề thắc mắc của các cổ đông xung quanh việc phát hành 100 triệu cổ phiếu huy động 1.000 tỉ đồng.

Tăng trưởng xanh: Mục tiêu xuyên suốt của Thừa Thiên - Huế

Nhiều doanh nghiệp, nhà máy trên địa bàn Thừa Thiên- Huế đang áp dụng kỹ thuật công nghệ cao vào các hoạt động sản xuất.
(PLVN) - Hiện nay, Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã đặt mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trong xu thế đó, Thừa Thiên - Huế là một trong những tỉnh, thành đã bắt nhịp và đang tìm cách kết nối, hội tụ nguồn lực để thực hiện.

longformPGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu

PGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu
(PLVN) -  “Từ một nước thiếu lương thực, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, mang về hàng tỷ USD mỗi năm. Tương tự với cà phê, chúng ta cũng là nước sản xuất hàng đầu. Tôi mong muốn, trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc về dược liệu. Những sản phẩm từ dược liệu cũng như nền Đông Y của chúng ta sẽ được cả thế giới biết đến và đón nhận”, Thầy thuốc Nhân dân, PGS TS BS Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam chia sẻ.

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên
(PLVN) - Trải qua hơn 400 năm, cây đại vẫn uy nghi, xanh tốt và hoa lá quanh năm. Người dân ở đây xem cây đại như biểu tượng của làng mình! Trong những vui buồn, cưới hỏi, ra khơi thuở xưa, người làng đều có chút lễ ra trình “cụ”… Đó là cây đại di sản tại miếu cổ An Đà ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn
(PLVN) - “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân” là mô hình mang tính đặc thù riêng của lực lượng Cảnh sát biển, được triển khai từ năm 2017. Từ mô hình này, ngư dân không chỉ yên tâm phát triển kinh tế mà còn tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền, gìn giữ an ninh, trật tự trên các vùng biển đảo của Tổ quốc.

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng
(PLVN) - Đình làng xưa nay được biết đến là nơi thờ vị thần Thành Hoàng và những bậc tiền nhân có công lao với làng xã. Nhưng giữa đất Sài Gòn lại có một ngôi đình cổ xưa thờ một đại ca giang hồ. Ấy là đình Nhơn Hòa (phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1, TP Hồ Chí Minh) - nơi thờ Cậu Hai Miên (tức Huỳnh Công Miên).

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?
(PLVN) - “Công ty em là nhà phân phối duy nhất của tập đoàn Đại Phúc để bán các sản phẩm tại dự án Diên Hồng trên đường Nguyễn Văn Linh, Bình Chánh. Công ty em có dự án nằm liền kề, bên cạnh dự án Vạn Phúc City khoảng 600 nền, trong dự án có đầy đủ trường học, bệnh viện với giá khoảng 13 đến 15 triệu đồng 1 m ² …”. Đó là những lời khẳng định “mỹ miều” từ nhiều nhân viên bán hàng của Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Đại An Lộc đóng tại đường Lam Sơn, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập
(PLVN) - Đó là hang Chùa Thượng ở xã Ngọc Lương (huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình) - một di tích, thắng cảnh đã được tỉnh Hòa Bình xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Tương truyền đây là nơi Lý Quốc Sư - tức ngài Không Lộ thiền sư, bậc đại danh y triều Lý đã từng tu tập, làm thuốc chữa khỏi bệnh cho Vua Lý và chữa bệnh giúp dân.

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh
(PLVN) -  Gần 100% du khách trả lời mong muốn được nghỉ dưỡng tại những địa điểm lưu trú sinh thái và bền vững với môi trường tự nhiên ít nhất một lần. Đây là kết quả khảo sát được Công ty Du lịch Kỹ thuật số Booking.com thực hiện trực tuyến gần đây tại Việt Nam.

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận
(PLVN) - Cam kết đạt mức thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại sự kiện COP26 là dấu mốc quan trọng về phát triển bền vững trong chiến lược vĩ mô của nước ta. Một trong những sự cụ thể hóa chính là bản Dự thảo Quy hoạch điện VIII (QHĐ8) đang trình chính phủ phê duyệt. Không đứng ngoài xu thế đó, từ năm 2006, BIM Group đã phát triển một tổ hợp kinh tế xanh tại Ninh Thuận và gặt hái được những kết quả nhất định.