Để nâng cao tính công khai, minh bạch, ngăn ngừa người phải thi hành án trốn tránh, trì hoãn nghĩa vụ thi hành án, tẩu tán tài sản và đảm bảo quyền tiếp cận thông tin của cá nhân, tổ chức thì một trong những nhiệm vụ quan trọng là cơ quan thi hành án dân sự phải thiết lập đầy đủ cơ sở dữ liệu, thông tin về quá trình thi hành án. Nhiệm vụ này sẽ càng trở nên khả thi với việc Bộ Tư pháp ban hành Đề án Cơ sở dữ liệu điện tử về thông tin của người phải thi hành án chưa có điều kiện thi hành.
Đăng tải hơn 85% số việc có thông tin của người phải thi hành án
Trong tình hình hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác thi hành án (THA) là một bước tiến mới. Trước đây Luật Thi hành án dân sự (THADS) năm 2008 chưa có quy định về việc đăng tải thông tin người phải THA lên trang thông tin điện tử, dẫn đến việc tra cứu thông tin người phải THA gặp nhiều khó khăn, chưa kể một số trường hợp người phải THA cố tình trốn tránh nghĩa vụ THA hoặc cố tình tẩu tán tài sản.
Từ khi Luật THADS được sửa đổi, bổ sung năm 2014 và một số văn bản hướng dẫn thi hành đã quy định về trình tự, thủ tục đăng tải thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành, góp phần giúp cho việc tra cứu thông tin người phải THA dễ dàng hơn, tài sản không bị tẩu tán, người phải THA khó trốn tránh nghĩa vụ thi hành, đảm bảo được quyền, lợi ích của người được THA.
Triển khai Luật 2014, Cục THADS Lạng Sơn rất tích cực trong thực hiện công khai thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành. Văn phòng Cục được giao phụ trách việc đăng tải, cập nhật, bổ sung, sửa đổi, quản lý, khai thác, sử dụng và cung cấp thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành trên trang thông tin điện tử của Cục. Cục còn chỉ đạo các Chi cục công khai thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành đảm bảo kịp thời, chính xác.
Cục THADS tỉnh Khánh Hòa cũng mở trang thông tin điện tử phục vụ công khai thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành lên cổng thông tin điện tử. Các cơ quan, đơn vị thuộc Cục được trang bị máy móc, thiết bị tương đối đầy đủ nên công tác phối hợp truyền tải thông tin người phải THA chưa có điều kiện thi hành về Cục đăng tải rất tốt.
Đến thời điểm hiện tại, Cục THADS tỉnh Khánh Hòa đã đăng tải công khai trên cổng thông tin điện tử được 1.286 trường hợp người phải THA chưa có điều kiện thi hành. Còn tính chung trong cả nước, đến ngày 1/3/2016, tất cả các cơ quan THADS đã đăng tải thông tin của người phải THA theo 86.236 việc THA chưa có điều kiện thi hành, chiếm 85,65% tổng số việc chưa có điều kiện thi hành.
Sớm xây dựng phần mềm Cơ sở dữ liệu điện tử
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi vẫn phát sinh một số khó khăn. Chẳng hạn, tại Khánh Hòa, việc cập nhật thông tin điện tử của một số đơn vị ở vùng cao, vùng xa như Chi cục THADS huyện Khánh Sơn, huyện Khánh Vĩnh về Cục để đăng tải hơi chậm.
Đại diện Cục THADS tỉnh chia sẻ thêm, trình độ cán bộ chuyên môn về công nghệ thông tin ở các cơ quan THADS địa phương còn hạn chế. Hay ở Lạng Sơn, việc công khai thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành chưa được chính quyền nhiều xã vùng sâu, vùng xa quan tâm và người dân chưa có điều kiện thường xuyên tiếp cận các thông tin.
Báo cáo của Trung tâm Thống kê, quản lý dữ liệu và ứng dụng công nghệ thông tin, Tổng cục THADS, Bộ Tư pháp cho biết, việc có tới 14,35% số việc chưa có điều kiện thi hành chưa đăng tải thông tin của người phải THA là chưa đáp ứng yêu cầu công khai thông tin. Việc ứng dụng công nghệ thông tin mới chỉ tiến hành đơn lẻ theo từng chấp hành viên và trong phạm vi nội bộ cơ quan THADS.
Nhằm khắc phục những bất cập trên, Tổng cục THADS vừa phối hợp với Cục Công nghệ thông tin và các đơn vị liên quan xây dựng Đề án Cơ sở dữ liệu điện tử về thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành (được phê duyệt theo Quyết định số 152/QĐ-BTP của Bộ trưởng Bộ Tư pháp).
Theo đó, trong thời gian tới sẽ xây dựng phần mềm Cơ sở dữ liệu điện tử về thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành, tạo thuận lợi hơn cho các cơ quan THADS trong cập nhật, đăng tải thông tin của người phải THA chưa có điều kiện thi hành.
