Đây cũng là một nội dung đáng chú ý được báo cáo với Bộ trưởng Lê Thành Long và Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc tại buổi làm việc diễn ra hôm qua (25/8).
Nhiều bất cập làm chậm giải quyết yêu cầu bồi thường
Luật TNBTCNN hiện hành quy định 2 giai đoạn trong thủ tục giải quyết bồi thường bao gồm giải quyết bồi thường tại cơ quan quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại và giải quyết bồi thường tại Tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự. Việc quy định hai giai đoạn trong thủ tục giải quyết bồi thường theo nguyên tắc dân sự dẫn đến kéo dài thời hạn giải quyết bồi thường. Một số vụ việc người bị thiệt hại không hợp tác, không tham gia thương lượng nhưng không có cơ chế để xử lý và giải quyết dứt điểm.
Bên cạnh đó, trình tự, thủ tục, trách nhiệm của cơ quan gây thiệt hại trong việc xin lỗi, cải chính công khai, đăng báo chưa được quy định cụ thể nên việc xin lỗi, cải chính công khai và đăng báo chưa thống nhất, còn hình thức. Việc hoãn, tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết bồi thường chưa được quy định dẫn đến lúng túng trong giải quyết bồi thường.
Ngoài ra, quy định về trình tự, thủ tục kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ đề nghị bồi thường để cấp kinh phí bồi thường còn phức tạp, phải qua nhiều cấp có thẩm quyền thẩm định ngay cả khi đã thống nhất về khoản tiền bồi thường nên đã làm chậm việc chi trả tiền bồi thường, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại và uy tín của Nhà nước. Thực tế, chưa có vụ việc nào cấp kinh phí bồi thường, chi trả tiền bồi thường đúng thời hạn.
Xác lập cơ chế giải quyết bồi thường kịp thời hơn
Nhằm khắc phục tình trạng việc giải quyết bồi thường kéo dài, chậm cấp phát kinh phí bồi thường, chi trả tiền bồi thường, Dự thảo Luật TNBTCNN (sửa đổi) dự kiến sửa đổi, bổ sung các quy định theo hướng việc giải quyết bồi thường được thực hiện cơ bản theo cơ chế có tính chất “tài phán hành chính”, cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong việc giải quyết bồi thường.
Chẳng hạn, về trình tự, thủ tục, thời hạn giải quyết bồi thường tại cơ quan giải quyết bồi thường, dự luật quy định tổng thời gian để giải quyết xong một vụ việc yêu cầu bồi thường chỉ là 124 ngày. Đồng thời, Dự thảo Luật bổ sung quy định về việc hoãn, tạm đình chỉ và đình chỉ việc giải quyết bồi thường để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại, không làm ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan nhà nước. So với Luật TNBTCNN năm 2009, chưa tính thời gian giải quyết bồi thường theo thủ tục tố tụng dân sự tại Tòa án thì chỉ riêng thời hạn giải quyết bồi thường tại cơ quan giải quyết bồi thường đã là 125 ngày.
Đặc biệt, Dự thảo Luật đã bỏ các quy định về giải quyết bồi thường tại Tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự trong trường hợp người bị thiệt hại không đồng ý với quyết định giải quyết bồi thường hoặc hết thời hạn ra quyết định mà cơ quan giải quyết bồi thường không ra quyết định giải quyết bồi thường. Thay vào đó, Dự thảo Luật quy định cụ thể việc giải quyết yêu cầu bồi thường tại cơ quan quản lý nhà nước về công tác bồi thường.
Đại diện Tổ biên tập Dự thảo Luật lý giải, việc không quy định quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết bồi thường theo thủ tục tố tụng của người bị thiệt hại là vì cơ chế giải quyết bồi thường được thực hiện theo nguyên tắc dân sự quy định trong Luật TNBTCNN năm 2009 không bảo đảm việc giải quyết bồi thường được thực hiện nhanh chóng, do đó không bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của người bị thiệt hại. Bởi thế, việc xác lập cơ chế giải quyết bồi thường mang tính chất “tài phán hành chính” sẽ bảo đảm việc giải quyết bồi thường được thực hiện nhanh chóng, kịp thời, dứt điểm.
Cơ bản đồng tình với đề xuất về cơ chế “tài phán hành chính”, Bộ trưởng Lê Thành Long nhấn mạnh, công việc này trước hết phải được xác định là “câu chuyện hành chính” nhằm nâng cao trách nhiệm của cơ quan quản lý hành chính nhà nước. Theo Bộ trưởng, việc giải quyết bồi thường của cơ chế mới mà không cần thực hiện thủ tục tố tụng tại Tòa sẽ giúp nhanh chóng giải quyết dứt điểm các yêu cầu bồi thường.
