Xã Phú Thái, TP. Hải Phòng: Người thương binh già kêu cứu vì chính quyền giải quyết khiếu nại không thỏa đáng?
(PLM) - Thời gian gần đây, báo PLVN nhiều lần nhận được Đơn kêu cứu của gia đình ông Hoàng Văn Chiến và bà Hoàng Thị Thăng ở Thị trấn Phú Thái, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương (cũ), nay là xã Phú Thái, thành phố Hải Phòng. Trong Đơn, gia đình cho biết, nhiều năm nay bị chính quyền sở tại gây sức ép nhằm cố tình thu giữ đất đai của gia đình vô căn cứ.
Để làm sáng tỏ vấn đề này, báo PLVN đã cử phóng viên về địa phương làm việc với lãnh đạo UBND xã Phú Thái. Trong buổi trao đổi, lãnh đạo xã cho rằng chính quyền đang thực thi theo quyết định của Tòa án. Tuy nhiên, khi tham khảo ý kiến pháp lý từ Trung tâm tư vấn pháp luật Hà Nội, chuyên gia pháp lý lại cho rằng “Việc đưa ra lý do là thực thi theo quyết định của Tòa án đối với gia đình bà Hoàng Thị Thăng là thiếu căn cứ pháp luật vì trong Bản án của Tòa, bà Thăng chỉ là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan chứ không phải đối tượng (người bắt buộc phải thi hành án) bắt buộc phải thi hành quyết định của Tòa”.
UBND xã Phú Thái chưa hiểu đúng nội dung của các Bản án số 09/2018/HC-ST ngày 07/09/2018 của TAND tỉnh Hải Dương (cũ) và Bản án số 303/2019/HC-PT của TANDCC tại Hà Nội?
Nói về nội dung 2 bản án số 09/2018/HC-ST của TAND tỉnh Hải Dương (cũ) và số 303/2019/HC-PT của TANDCC tại Hà Nội thì đây là một vụ kiện hành chính, trong đó Người khởi kiện là bà Đỗ Thị Xuân; Người bị kiện là ông Vũ Đình Tĩnh - Chủ tịch UBND huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương (cũ); bà Hoàng Thị Thăng là một trong những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ án này.
Theo Đơn khởi kiện, bà Xuân cho rằng một
phần diện tích đất do gia đình bà Thăng đang quản lý và sử dụng (khoảng 76m2)
là lối đi chung và việc UBND huyện Kim Thành đã ban hành Quyết định giải quyết
khiếu nại lần 2 (Quyết định số 2931/QĐ-UBND ngày 03/08/2016 và Quyết định số
Từ góc nhìn pháp lý, chuyên gia cho rằng: “Việc TANDCC tại Hà Nội tuyên hủy 02 Quyết định hành chính trong vụ kiện của bà Đỗ Thị Xuân. Chiểu theo khoản 3, Điều 3 Luật Thi hành án dân sự 2008 (sửa đổi, bổ sung 2014) thì UBND huyện Kim Thành (cũ) là người phải thi hành án và phải có nghĩa vụ thi hành án chứ không phải gia đình bà Hoàng Thị Thăng. Do vậy, gia đình bà Thăng không có nghĩa vụ phải thực thi quyết định của Tòa trong vụ kiện nêu trên.”
Trao đổi với thương binh Hoàng Văn Chiến (anh trai ruột bà Thăng), cũng là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ kiện hành chính nêu trên. Ông Chiến cho biết: “Thửa đất mà ông bố mẹ ông để lại rộng hơn 2.000 m2, khi bố mẹ ông còn sống đã chia đất cho các con ở, những phần đất chưa chia thì gia đình sử dụng chung, đi lại và sinh hoạt trong quỹ đất này (việc này còn có cả những người hàng xóm ở lâu năm làm chứng). Tuy nhiên, sau một thời gian, anh Nam (ý chỉ công chức địa chính xã Phú Thái tên là Dương Thành Nam – PV) vẽ bản đồ và sau này lại công bố là đường của xóm, của Nhà nước như vậy là sai trái”.
Ông Chiến cũng cho biết thêm: “Cứ thỉnh thoảng lại có một nhóm rất đông người kéo đến nhà tôi, có lúc có cả anh Nam đến, có người mang dao, có người vác gậy sắt, có người dùng búa, người mang xẻng và nói tôi phải trả lại đường cho Nhà nước; trong khi họ không có một thứ giấy tờ gì để chứng minh cho việc họ làm là đúng. Việc họ là đang gây sức ép lên một thương bệnh binh đã hoàn thành nhiệm vụ, góp phần bảo vệ đất nước như tôi, họ lấy đi công lao gìn giữ đất đai của cha ông tôi bao đời nay. Hơn 10 năm nay, tôi gửi Đơn kêu cứu khắp nơi, giấy chuyển Đơn các nơi gửi về UBND xã và huyện nhưng họ không giải quyết, họ cố tình báo cáo không đúng sự thật…”
Giải quyết khiếu nại không thỏa đáng, công dân gửi Đơn khiếu nại, tố cáo vượt cấp kéo dài?
Sau khi có phán quyết của TANDCC tại Hà Nội tại Bản án số 303/2019/HC-PT mà theo đó các Quyết định số 2931/QĐ-UBND và Quyết định số 2340a/QĐ-UBND đã bị hủy bỏ. UBND huyện Kim Thành (cũ) tiếp tục ban hành Quyết định số 4582/QĐ-UBND ngày 17/12/2020 để thay thế hai Quyết định bị hủy nêu trên. Trong đó có nội dung: “Công nhận Quyết định số 56/QĐ-UBND ngày 09/6/2014 của Chủ tịch UBND thị trấn Phú Thái là đúng quy định pháp luật. Giao UBND thị trấn Phú Thái kiểm tra, rà soát, xác định chính xác diện tích lối đi chung…”. Như vậy có nghĩa là trong phần diện tích đất mà gia đình bà Hoàng Thị Thăng đang quản lý và sử dụng có một phần diện tích là lối đi chung mà theo đó thì lối đi chung này là đất giao thông do UBND thị trấn Phú Thái quản lý.
Ở góc nhìn pháp lý, sau khi nghiên cứu kỹ hai Quyết định bao gồm Quyết định số 56/QĐ-UBND ngày 09/6/2014 của UBND thị trấn Phú Thái và Quyết định số 4582/QĐ-UBND ngày 17/12/2020 của UBND huyện Kim Thành thì thấy rõ có sự mâu thuẫn trong nội dung của hai bản Quyết định. Cụ thể như đối với Kết quả xác minh nguồn gốc và quá trình sử dụng đất của gia đình bà Thăng thì đều cho kết quả là: “Nguồn gốc là đất ông cha được cấp từ những năm 1960, đứng tên ông Hoàng Văn Hồi (tức bố đẻ ông Chiến, bà Thăng), đã được thể hiện trên bản đồ, hồ sơ địa chính thời kỳ thực hiện chỉ thị 299/TTg đo vẽ năm 1985, tại thửa số 03, tờ bản đồ số 08, tỷ lệ 1/1000, tổng diện tích 2.558 m2.
Năm 1990, thửa đất trên được gia đình đề nghị chia tách thành 03 thửa và 01 ngõ đi chung. Ngõ đi chung này không nằm trong diện tích cấp GCN QSD đất đối với 03 hộ nói trên, thuộc loại đất chuyên dùng (Đất giao thông) do UBND thị trấn Phú Thái quản lý…” (?)
Chiểu theo những nội dung này thì diện tích đất do nhà cụ Hồi sử dụng được Nhà nước giao đất và được thể hiện rõ trên bản đồ địa chính từ năm 1985. Vậy tại sao đến năm 1990 lại biến thành đất chuyên dùng? Mà đặc biệt là từ đất gia đình sử dụng biến thành đất chuyên dùng mà chủ sử dụng lại không hề hay biết thì không biết UBND thị trấn Phú Thái và UBND huyện Kim Thành (cũ) căn cứ vào quy định pháp luật nào để thực thi?
Chuyên gia pháp lý cũng cho rằng: tại thời điểm năm 1990 thì sẽ áp dụng các quy định của Luật Đất đai năm 1987 (có hiệu lực từ năm 1988). Việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, bao gồm cả việc thu hồi đất đang do các hộ gia đình, cá nhân sử dụng để phục vụ mục đích công cộng, chuyên dùng thì cũng phải tuân thủ các quy định như: Thu hồi đất để sử dụng vào mục đích khác, bao gồm cả mục đích chuyên dùng; Căn cứ vào quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất hàng năm được cấp có thẩm quyền phê duyệt; Thực hiện các quy định về bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất do cá nhân, hộ gia đình sử dụng. Tất cả các bước, trình tự thủ tục này đều phải được thực thi bằng văn bản của cấp có thẩm quyền nhằm công khai, minh bạch, tuyên truyền và phổ biến trực tiếp tới người dân cũng như người đang trực tiếp sử dụng đất.
Trong trường hợp của gia đình bà Thăng, năm 1985, diện tích đất sử dụng đã được ghi nhận trên bản đồ địa chính, đến năm 1990 lại có sự thay đổi một phần diện tích đất là đất chuyên dùng mà gia đình không được biết thì trách nhiệm trực tiếp thuộc về UBND cấp xã, trong đó có cả việc chịu trách nhiệm của các cán bộ thực thi nhiệm vụ trực tiếp như: Công chức địa chính xã, cán bộ thực hiện đo vẽ, điều chỉnh, phê duyệt bản đồ địa chính năm 1990. Vì nguyên tắc để cập nhật, điều chỉnh bản đồ địa chính thì cấp có thẩm quyền phải thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước về đất đai của mình, bao gồm: điều tra, khảo sát, đo đạc, phân hạng đất đai và lập bản đồ địa chính (Điều 9, Luật Đất đai 1987). Sự tham gia của người sử dụng đất trong quá trình đo vẽ, xác định ranh giới và diện tích đất sử dụng cũng là một hình thức đảm bảo tính chính xác và sự đồng thuận giữa cấp quản lý đất đai và người dân. Do vậy, khi cập nhật, điều chỉnh bản đồ địa chính mà làm mất đi quyền sử dụng đất của người dân là việc làm chưa đúng quy định pháp luật, và mặc dù sự việc ấy đã xảy ra lâu rồi thì cũng cần phải xem xét đúng đắn lại để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho người dân.
Bà Thăng cũng cho biết: từ khi biết được đất sử dụng của gia đình biến thành đất giao thông, gia đình bà cũng rất bức xúc và gửi đơn kiến nghị, khiếu nại đến các cấp, trong đó gần đây nhất là ngày 15/11/2024, bà có gửi Đơn đến UBND tỉnh Hải Dương (cũ). Ngày 22/11/2024, bà nhận được thông báo của UBND tỉnh Hải Dương (cũ). Được biết là nội dung đơn của bà đã được chuyển đến Chủ tịch UBND huyện Kim Thành (cũ) xem xét để trả lời công dân và báo cáo UBND tỉnh Hải Dương (cũ). Tuy nhiên cho đến nay, bà vẫn không nhận được bất kỳ phản hồi nào cả. Bà Thăng cho rằng, việc UBND huyện Kim Thành không trả lời kiến nghị của bà là không chấp hành chỉ đạo của UBND tỉnh; việc thỉnh thoảng lại có một nhóm người đến nhà bà để yêu cầu giải tỏa giao thông, thực thi bản án của Tòa là những hành vi trái pháp luật cần bị lên án.