Xã hội học Việt Nam ghi dấu ấn trên bản đồ đào tạo tốt nhất thế giới

Đầu tháng 3/2025, tổ chức giáo dục Quacquarelli Symonds (QS) công bố kết quả bảng xếp hạng 55 lĩnh vực thuộc 5 nhóm lĩnh vực của 1.747 cơ sở giáo dục đại học với khoảng 21.000 chương trình đào tạo. Trong đó, lần đầu tiên lĩnh vực Xã hội học của Trường ĐH KHXH&NV, ĐHQG Hà Nội xếp hạng 301/375 thế giới. Với thứ bậc xếp hạng này, ngành Xã hội học Việt Nam đã ghi dấu ấn trên bản đồ những trường đại học đào tạo xã hội học tốt nhất thế giới.

Có 375 trường đại học được đưa vào bảng xếp hạng năm 2025 về những nơi tốt nhất để học xã hội học, với phần lớn trong số 20 trường đại học hàng đầu nằm ở Hoa Kỳ. Đại học Oxford, xếp hạng thứ hai, là trường đại học hàng đầu về xã hội học tại Vương quốc Anh, trong khi Đại học Toronto (xếp hạng thứ 14) là trường đại học hàng đầu bên ngoài Vương quốc Anh và Hoa Kỳ, tiếp theo là Đại học Hồng Kông với thứ hạng 17.

Bảng xếp hạng QS WUR theo chuyên ngành năm 2025 được xây dựng dựa trên 5 tiêu chí với các trọng số được tùy biến cho phù hợp với các lĩnh vực, bao gồm: (1) Uy tín học thuật (Academic Reputation) (2) Uy tín tuyển dụng (Employer Reputation); (3) Tỉ lệ trích dẫn trung bình trên một công bố khoa học (Citations per paper); (4) Chỉ số H-index đo lường năng suất và mức độ tác động của các công bố khoa học của đội ngũ giảng viên; (5) Mạng lưới nghiên cứu quốc tế (International Research Network). Với các tiêu chí này, lĩnh vực Xã hội học của Trường ĐH KHXH&NV được xếp hạng trên cơ sở một số tiêu chí nổi trội mà ngành Xã hội học đạt được trong những năm qua.

Ngành Xã hội học đã kiểm định đạt chất lượng theo bộ tiêu chuẩn AUN-QA hai lần vào năm 2018 và năm 2023. Khoa Xã hội học định kỳ lấy ý kiến khảo sát các bên liên quan (cựu sinh viên, nhà tuyển dụng, người học, giảng viên/cán bộ quản lý chuyên môn, cán bộ hỗ trợ) và đã nhận được nhiều đánh giá tích cực về chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, về tính ứng dụng của ngành Xã hội học trong các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, truyền thông, khởi nghiệp và khả năng thích ứng cao trong công việc của sinh viên, học viên.

Ngành Xã hội học Trường Đại học KHXH&NV, ĐHQG Hà Nội với thứ hạng xếp cùng nhóm với các trường đại học khác ở các nước phát triển trên thế giới, như các trường đại học ở châu Âu (Trường Đại học Laval, Canada; Trường Đại học Paris-Saclay, France; Trường Đại học Umea, Thụy Điển; Trường Đại học Aberdeen, Vương quốc Anh; Trường Đại học Jena, Đức); các trường đại học ở Hoa Kỳ (Trường Đại học Washington State; Trường Đại học Washington University St. Louis, Trường Đại học Pullman, Trường đại học Oregon, Trường đại học Pittsburgh, Trường đại học Vanderbilt...). Các trường đại học ở châu Á (Trường Đại học Singapore Management; Trường Đại học Sophia, Nhật Bản…

Ngành Xã hội học thuộc Khoa Xã hội học, Trường Đại học KHXH&NV, ĐHQGHN (từ tháng 3/2025 đổi tên là Khoa Xã hội học và Công tác xã hội), tiền thân là Bộ môn Xã hội học, được thành lập vào năm 1986 (thuộc Khoa Triết học, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội), và lớp Xã hội học trình độ cử nhân được đào tạo tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (1988-1990). Đây là lớp xã hội học đầu tiên được đào tạo kể từ khi thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Những nghiên cứu Xã hội học ban đầu cũng được thực hiện tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội trong giai đoạn này. Có thể xem đó là những bước đi đầu tiên đặt những nền móng quan trọng, mở ra cơ hội nghiên cứu và giảng dạy về các vấn đề trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa từ cách tiếp cận Xã hội học tại Việt Nam.

Đến năm 1991, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ký Quyết định số 2494/TCCB thành lập Khoa Xã hội học, Tâm lý học. Ngay sau thời điểm đó, Khoa đã được giao nhiệm vụ đào tạo các bậc cử nhân, thạc sĩ và tiến sĩ (TS) ngành Xã hội học, đóng góp vào việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành Xã hội học ở Việt Nam. Với hơn 30 năm xây dựng và phát triển, Khoa Xã hội học là môi trường đào tạo, bồi dưỡng nên các thế hệ ngũ giảng viên trưởng thành. Đã có 3 giảng viên được phong hàm giáo sư Xã hội học; 3 giảng viên được trao tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú; 7 Phó giáo sư (PGS), 12 TS; 3 giảng viên được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Nhiều giảng viên của khoa được tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, Bộ LĐ,TB&XH, của Giám đốc ĐHQG Hà Nội.

Khoa Xã hội học, Trường ĐH KHXH&NV Hà Nội tổ chức kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11/2025

Hiện nay, Khoa Xã hội học và Công tác xã hội có đội ngũ nhân lực chất lượng cao gồm 21 cán bộ và giảng viên cơ hữu, trong đó có 4 PGS, 12 TS, 2 nghiên cứu sinh, 2 thạc sỹ, 1 cử nhân. Từ năm 1992 đến nay Khoa Xã hội học và Công tác xã hội, Trường ĐH KHXH&NV đã và đang đào tạo 2.693 cử nhân Xã hội học chính quy, 1.114 cử nhân Xã hội học hệ vừa làm vừa học, 529 thạc sỹ Xã hội học và 111 nghiên cứu sinh.

Không chỉ có những kết quả ấn tượng về đào tạo hai lĩnh vực Xã hội học và Công tác xã hội, mà hoạt động nghiên cứu khoa học của Khoa còn đạt được nhiều thành tựu mà nhiều viện nghiên cứu cũng mơ ước. Khoa có 2 nhóm nghiên cứu mạnh cấp Đại học Quốc gia Hà Nội (Nhóm nghiên cứu Giới, Dân số và Môi trường và Nhóm nghiên cứu An sinh xã hội và Công tác xã hội).

Hàng năm 2 nhóm nghiên cứu mạnh tổ chức thành công nhiều hội thảo, xuất bản sách chuyên khảo, công bố nhiều công trình khoa học trong nước và quốc tế trên tạp chí uy tín. Các thành viên của nhóm nghiên cứu mạnh tham dự nhiều trao đổi khoa học quốc tế chất lượng. Khoa Xã hội học và Công tác xã hội nghiên cứu tập trung vào nhiều lĩnh vực quan trọng như chính sách xã hội, xã hội học giáo dục, Xã hội học giới, Xã hội học sức khỏe, Xã hội học gia đình, phát triển bền vững và công tác xã hội… Giảng viên của Khoa đã chủ trì 10 đề tài khoa học và công nghệ cấp Nhà nước; 8 đề tài thuộc Quỹ khoa học và công nghệ quốc gia; khoảng 30 đề tài cấp Bộ, tỉnh, nhiều dự án hợp tác quốc tế. Đã công bố gần 50 bài báo ISI/Scopus và 56 công bố quốc tế khác; 236 bài bài báo trong nước cùng hàng chục báo cáo tư vấn chính sách cho các Bộ, ngành; đã xuất bản là 42 cuốn sách chuyên khảo, giáo trình.

Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc và bối cảnh tinh gọn bộ máy, và quyết định 57 của Bộ Chính trị về phát triển đột phá khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, khoa Xã hội học đổi tên thành Khoa Xã hội học và Công tác xã hội, gắn đào tạo với thực tiễn, đội ngũ giảng viên kết hợp đào tạo và nghiên cứu khoa học, hướng đến mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực trong cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 và thời kỳ chuyển đổi số.