Các vaccine COVID-19 được WHO phê duyệt cho đến thời điểm hiện nay có hiệu quả như thế nào đối với biến thể Delta?
Ts. Kidong Park: Hiện nay, có ít nhất 17 vắc xin đã được triển khai, 7 trong số đó đã được WHO phê duyệt vào Danh sách sử dụng khẩn cấp. Những vaccine này là Pfizer/BionNTech, AstraZeneca của Oxford, AstraZeneca của Viện Huyết Thanh Ấn Độ, Janssen, Moderna, Sinopharm/BBIP và Sinovac. WHO đang giám sát chặt chẽ hiệu quả của các vaccine này trong thực tế, bao gồm ảnh hưởng của các biến thể đáng lo ngại lên hiệu quả của vaccine.
Các dữ liệu tính đến ngày 6 tháng 8 năm 2021 cho thấy vaccine vẫn có hiệu quả tốt trong việc ngăn ngừa mắc bệnh nặng COVID-19 bởi biến thể Delta, mặc dù có giảm hiệu quả trong việc ngăn ngừa mắc bệnh có triệu chứng. Thông điệp từ WHO rất rõ ràng, đó là hãy tiêm bất kỳ loại vaccine có sẵn khi đến lượt bạn. Vaccine giúp bảo vệ bạn và cả những người xung quanh bạn. Vaccinecũng sẽ làm giảm nguy cơ biến thể Delta lan truyền trong cộng đồng và gây ra các biến thể mới.
Vậy còn vaccine Sinopharm thì sao? Liệu nó có thể bảo vệ người tiêm trước biến thể Delta không ?
Ts. Kidong Park: Trong quá trình phê duyệt sử dụng khẩn cấp, WHO đã đánh giá hiệu quả, tính an toàn và chất lượng của vaccine Sinopharm. Thử nghiệm giai đoạn 3 tại nhiều quốc gia cho thấy 2 liều vaccine Sinopharm được tiêm cách nhau 21 ngày có hiệu quả là 79% chống lại SARS-CoV-2 không triệu chứng, được tính 14 ngày trở đi sau liều thứ hai. WHO kết luận rằng lợi ích mà vaccine Sinopharm đem lại lớn hơn những nguy cơ đã được biết hoặc có thể xảy ra. WHO khuyến nghị sử dụng vaccine Sinopharm dựa trên Lộ trình Ưu tiên của WHO, với tất cả các biến thể đang có ở Việt Nam hiện nay.
Hiện đang có những ý kiến cho rằng một số vaccine tốt hơn hoặc hiệu quả hơn các loại khác. Xin hỏi ý kiến của WHO cho vấn đề này là gì?
Ts. Kidong Park: Tất cả các vaccine đã được WHO phê duyệt vào danh sách Sử dụng Khẩn cấp đều đã đạt yêu cầu về hiệu quả, an toàn và chất lượng do WHO đặt ra thông qua tham vấn chặt chẽ với các chuyên gia Quốc tế. Các vaccine đều có hiệu quả rất cao trong việc ngăn ngừa mắc bệnh nặng cần nhập viện do COVID-19 gây ra. WHO cũng đang theo dõi chặt chẽ hiệu quả của các vaccine này trong thực tế sử dụng, bao gồm ảnh hưởng của các biến thể đáng lo ngại lên hiệu quả của vaccine; và chúng tôi cũng sẽ cập nhật các khuyến cáo mới nhất liên quan nếu cần thiết.
Thông điệp từ WHO rất rõ ràng, đó là hãy tiêm bất kỳ loại vaccine nào có sẵn khi đến lượt bạn. Vaccine giúp bảo vệ bạn và những người xung quanh bạn. Nó cũng sẽ làm giảm nguy cơ biến thể Delta lây lan trong cộng đồng và gây ra các biến thể mới.
Tại sao chúng ta nên cẩn trọng với biến thể Delta ?
Ts. Kidong Park: WHO đang giám sát chặt chẽ sự xuất hiện của các biến thể mới và các đặc điểm của chúng như là khả năng lây nhiễm và mức độ nặng của bệnh, cũng như ảnh hưởng của nó lên việc chẩn đoán và lên vaccine. Biến thể Delta là một biến thể đáng lo ngại mà WHO đang theo dõi và giám sát trên toàn thế giới.
Các dữ liệu tính đến ngày 6/8/2021 chỉ ra rằng biến thể Delta có khả năng lây truyền cao hơn và tăng nguy cơ phải nhập viện. Đây là mối lo ngại của chúng tôi. Delta đã xuất hiện tại 135 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Nó đã trở thành biến thể chủ đạo ở nhiều quốc gia. Tin tốt là vắc xin vẫn đang rất hiệu quả trong việc phòng ngừa mắc bệnh COVID-19 nặng do biến thể Delta gây ra, tuy nhiên hiệu quả trong phòng ngừa nhiễm bệnh có triệu chứng có vẻ suy giảm. Có nhiều cách để chống lại biến thể Delta như:
Đầu tiên, tiếp tục các biện pháp 5K: đeo khẩu trang thường xuyên, ở nơi thông thoáng khí, vệ sinh tay thường xuyên, vệ sinh đường hô hấp và thực hiện quy tắc che miệng khi ho, tránh những nơi đông người và khai báo y tế đầy đủ.
Thứ hai, hãy tiêm bất cứ loại vaccine nào có sẵn khi đến lượt bạn. Vaccine tiếp tục là công cụ bảo vệ bạn khỏi mắc bệnh nặng và tử vong khi đối mặt với biến thể Delta.
WHO đánh giá thế nào về việc triển khai tiêm vaccine tại Việt Nam? Nó có hiệu quả không? Và chúng ta cần phải làm những gì nữa?
Ts. Kidong Park: WHO đánh giá cao sự cam kết ở mức cao nhất của Chính Phủ trong việc tiêm chủng vaccine phòng COVID-19. Mục tiêu toàn cầu của WHO là tiêm phòng đủ liều cho ít nhất 10% dân số của mỗi quốc gia trên thế giới trước tháng 9 năm 2021, 40% cho đến cuối năm 2021 và 70% vào giữa năm 2022. Đây là những cột mốc chúng ta cần phải đạt được để kết thúc đại dịch.
Rất nhiều các quốc gia đang đối mặt với sự thiếu hụt nguồn cung vaccine, chứ không chỉ riêng Việt Nam. WHO hiểu rằng chính phủ Việt Nam đã nỗ lực hết sức và làm việc ngày, đêm để có thể cung cấp đủ vaccine cho người dân.
Hiện tại đang có thêm vaccine được chuyển đến Việt Nam, và đó là một tin vui. Cần đẩy mạnh hoạt động tiêm chủng ở tất cả các tỉnh/thành phố, huyện, và xã để đạt được mục tiêu đề ra của chính phủ, cũng như khuyến nghị của WHO. WHO đánh giá cao từng nhân viên, cán bộ đã làm việc hết mình cho chiến dịch tiêm chủng chưa từng có này. WHO khuyến cáo ưu tiên tiêm chủng cho nhân viên y tế, nhân viên tuyến đầu chống dịch và những người có nguy cơ cao hơn mắc bệnh nặng và tử vong – ví dụ như người cao tuổi và những người có bệnh nền.
Đã có vài loại vaccine được sử dụng trong nước. Các loại vaccine mới sẽ có thêm trong thời gian tới. Tất cả các vaccine đã được WHO phê duyệt vào danh sách Sử dụng Khẩn cấp đều đã đạt yêu cầu về hiệu quả, an toàn và chất lượng do WHO đặt ra thông qua tham vấn chặt chẽ với các chuyên gia Quốc tế. Các vaccine đều có hiệu quả rất cao trong việc ngăn ngừa mắc bệnh nặng cần nhập viện do COVID-19 gây ra.
Thông điệp từ WHO rất rõ ràng, đó là hãy tiêm bất cứ vaccine nào có sẵn khi đến lượt bạn. Vaccine giúp bảo vệ bạn và những người xung quanh bạn. Nó cũng sẽ làm giảm nguy cơ biến thể Delta lây lan trong cộng đồng và gây ra các biến thể mới. Tôi muốn nhắc các bạn rằng vaccine an toàn và hiệu quả là chìa khóa để kết thúc đại dịch COVID-19, nhưng nó không phải “viên đạn bạc” (hay “chìa khóa vạn năng”). Chỉ vaccine không thể chấm dứt lây truyền trong cộng đồng. Chúng ta cần phải tiếp tục thực hiện các biện pháp 5K – đeo khẩu trang, ở nơi thông thoáng khí, vệ sinh tay thường xuyên, vệ sinh hô hấp và quy tắc che miệng khi ho, tránh nơi đông người và khai báo y tế đầy đủ. Những biện pháp này là rất quan trọng, kể cả khi bạn đã được tiêm phòng, nhất là ở các địa phương đang có các ca lây nhiễm cộng đồng.
Đánh giá của WHO như thế nào về khả năng ngăn ngừa và kiểm soát đợt bùng phát lần 4 này tại Việt Nam? Việt Nam nên tập trung làm gì vào lúc này?
Ts. Kidong Park: Cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới, Việt Nam đang đối mặt với tình hình dịch bệnh rất phức tạp và đáng lo ngại. Chúng tôi đang thấy số lượng các ca mắc bệnh và tử vong cao hằng ngày từ TP Hồ Chí Minh và các vùng lân cận.
Chúng tôi cũng thấy các trường hợp mắc bệnh có liên hệ dịch tễ không rõ ràng được báo cáo về từ nhiều tỉnh ngoài TP Hồ Chí Minh. Đây là một xu hướng đáng lo ngại, cho thấy nguy cơ tiếp tục lây truyền cộng đồng là rất cao. Số ca bệnh nặng và số ca tử vong cũng được dự đoán sẽ tăng cùng với số ca nhiễm đang tăng. Các cơ sở y tế ở các các tỉnh đang là điểm nóng được báo cáo là quá tải trong việc ứng phó với tình hình hiện tại. Vì vậy, có thể nói rằng hệ thống y tế đang chịu nhiều áp lực và nhân viên y tế đang làm việc quá sức. Tuy nhiên, chúng tôi cũng hiểu rằng chính phủ đang tập trung mọi nỗ lực để tiếp tục trận chiến này. Nhiệm vụ trước mắt là rất lớn và cuộc chiến chống lại đại dịch sẽ còn dài và cần rất nhiều nguồn lực.
WHO tiếp tục tin tưởng vào phương pháp tiếp cận toàn xã hội của Chính phủ do Ban chỉ đạo quốc gia dẫn đầu ngay từ khi bắt đầu đại dịch này. Chúng ta sẽ sát cánh bên nhau. Không chỉ có vai trò của Chính phủ và hệ thống y tế trong việc kiểm soát sự bùng phát dịch bệnh mà mọi người đều có trách nhiệm đảm bảo Việt Nam một lần nữa chiến thắng COVID-19.
Chúng tôi xin nhắc nhở người dân rằng cho dù là biến thể nào, các biện pháp bảo vệ hiện tại đều có tác dụng. Người dân cần tiếp tục thực hiện khuyến cáo 5K - đeo khẩu trang, ở nơi thông thoáng khí, vệ sinh tay thường xuyên, vệ sinh hô hấp và thực hành quy tắc che miệng khi ho, tránh nơi đông người và khai báo y tế đầy đủ. Và hãy tiêm loại vaccine có sẵn cho bạn ngay khi đến lượt. Những biện pháp này vẫn vô cùng quan trọng!
