Vướng vòng lao lý vì được bồi thường nhầm

Chính quyền nhầm lẫn, dân lãnh hậu quả 

Suốt 2 năm qua, ông Hoàng Văn Xuyên (SN 1950, ngụ phường Trảng Dài, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) vẫn miệt mài đi đòi lại số tiền hơn 1 tỷ đồng khắc phục hậu quả mà gia đình đã nộp trước đó. Ông Xuyên được đình chỉ điều tra, số tiền trên không liên quan đến vụ án nhưng cơ quan chức năng bị cho là nhùng nhằng chưa trả lại.

Theo lời ông Xuyên, năm 2008, phần đất gần 1ha của ông ở khu phố 5 phường Quang Vinh được dự án Metro tiến hành thỏa thuận bồi thường. Trong bản đồ địa chính có hai thửa 27 và 28 nằm chồng lấn lên phần đất của ông và một người tên Hùng nhưng không xác định được chủ nhân, ranh giới.

UBND phường lập danh sách và xác định thửa 27 là của ông Xuyên. Riêng thửa 28, ông Xuyên đứng tên nhận bồi thường nhưng phải thỏa thuận chia lại cho ông Hùng vì nằm ở phần đất của cả hai người.

Mọi chuyện được tiến hành ổn thỏa. Mãi 1 năm sau, cho rằng việc kê khai, nhận bồi thường của ông Xuyên có sai phạm, công an TP Biên Hòa tiến hành điều tra theo quyết định khởi tố vụ án của công an tỉnh Đồng Nai.

Ông Xuyên kể: “Trước đó, UBND phường có ra quyết định đòi lại số tiền hơn 1,3 tỷ đồng. Họ cho rằng thửa 27 là của người tên Hiệp, thửa 28 là của người tên Dương, tôi nhận sai nên phải trả lại. Tôi không đồng ý vì UBND phường không có chức năng đòi tiền bồi thường. Tôi và Metro ký thỏa thuận thì Metro phải là người đòi tiền. Và tôi yêu cầu cho gặp bà Hiệp và bà Dương để đối chất về hai thửa đất nói trên, nhưng không được chấp nhận”.

Đến tháng 8/2010, CQĐT công an TP Biên Hòa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt giam ông Xuyên về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Theo đó, CQĐT cho rằng ông Xuyên kê khai luôn phần đất của người khác để nhận dư tiền bồi thường hơn 1,3 tỷ đồng. Vụ án được chuyển lên tỉnh Đồng Nai.

Thế nhưng theo ông Xuyên: “Tôi không hề kê khai thửa đất 27, 28. UBND phường tự xác minh đất và yêu cầu tôi nhận tiền bồi thường. Lúc đầu tôi không nhận nhưng do hai thửa này nằm chồng lên đất của tôi nên mới chấp nhận”. Bị khởi tố, ông Xuyên liên tục kêu oan vì tất cả nguồn gốc đất ông nhận tiền bồi thường đều được UBND phường xác nhận.

Để ông Xuyên được tại ngoại, gia đình đã đến CQĐT Công an tỉnh Đồng Nai nộp hơn 1,3 tỷ đồng khắc phục hậu quả. Ông Xuyên bị tạm giam gần 4 tháng. Quá trình điều tra, bà Dương, người được cho là chủ nhân thửa 28 xác nhận thửa đất này không phải của mình, không kê khai đối với thửa đất đó. Thế nhưng VKS vẫn giữ nguyên quan điểm.

Trong năm 2011, VKSND tỉnh Đồng Nai hai lần ra cáo trạng truy tố ông Xuyên về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Cả 2 lần TAND tỉnh Đồng Nai đều trả hồ sơ, yêu cầu làm rõ thửa 28 là của ai.

Năm 2013, VKSND tỉnh Đồng Nai mời ông Xuyên lên làm việc và xác định thửa 28 là của ông. “Trong buổi làm việc, họ cho tôi xem quyết định trả lại hơn 1 tỷ đồng tiền khắc phục hậu quả của thửa 28. Nhưng tôi xin văn bản thì họ không cho”. Ngoài ra, VKSND tỉnh Đồng Nai ra quyết định thay đổi tội danh đối với ông Xuyên từ “lừa đảo chiếm đoạt” thành “chiếm giữ tài sản trái phép” và chuyển về cho cơ quan chức năng Biên Hòa điều tra.

CQĐT công an TP Biên Hòa kết luận, ông Xuyên không sai phạm trong quá trình kê khai đất. Sai phạm đến từ nhầm lẫn của cán bộ địa chính, sự buông lỏng quản lý của Chủ tịch UBND phường trong quá trình xác minh nguồn gốc đất khiến ông Xuyên nhận trái pháp luật 331 triệu đồng tiền bồi thường của thửa 27.

CQĐT xác định thửa 27 là của bà Hiệp đã xuất cảnh sang nước ngoài từ nhiều năm trước. Bà Hiệp có sổ đỏ từ năm 2003. Tuy nhiên ông Xuyên phản bác: “Bà Hiệp cho rằng đất mua của tôi nhưng trong sổ đỏ lại ghi là tự khai phá. Tôi khẳng định không mua bán đất và không biết bà Hiệp là ai. Tôi yêu cầu được đối chất với bà Hiệp, được cung cấp giấy tờ mua bán, nhưng không được chấp nhận”.

Quyết định đình chỉ bị can theo hướng miễn trách nhiệm hình sự đối với ông Xuyên và Quyết định đình chỉ vụ án.

Đình chỉ “né” oan sai?

Tháng 4/2015, VKSND TP Biên Hòa ra quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can đối với ông Xuyên theo hướng miễn trách nhiệm hình sự. Lý do là ông Xuyên đã tự nguyện giao nộp lại tiền khắc phục 331 triệu đồng của thửa 27 và hành vi của ông Xuyên không còn gây nguy hiểm cho xã hội.

Ông Xuyên không chấp nhận quyết định đình chỉ này. Ông nói: “Tôi không phạm tội. Tôi không chiếm giữ tài sản của người khác. CQĐT cứ vin vào quyết định đòi lại tiền của UBND phường để kết tội tôi là hoàn toàn trái pháp luật. Bởi UBND phường không phải chủ thể đòi lại tiền. Metro mới chính là chủ thể, nhưng khi ký thỏa thuận, cả hai đều đồng ý sẽ đưa ra tòa dân sự nếu có sai sót, khiếu nại. Tôi cho rằng CQĐT đình chỉ theo hướng né bồi thường, xin lỗi. Tôi bị oan”.

Ngoài ra, ông Xuyên còn thắc mắc về số tiền bồi thường ở thửa 28 ông và ông Hùng được chia nhau theo “chỉ đạo” của UBND phường? “Nếu nói tôi nhận tiền sai thì ông Hùng cũng nhận sai. Tại sao ông Hùng lại không bị điều tra, không bị khởi tố mà chỉ riêng tôi bị. Tôi cho rằng CQĐT đã sai lầm và họ đang cố tình tìm cách né sai lầm đó của mình, mặc kệ người khác bị hàm oan”, ông Xuyên nói.

Điều đáng nói, dù chỉ xác định ông Xuyên chiếm giữ số tiền trái phép là 331 triệu đồng, số tiền còn lại là hơn 1 tỷ đồng được cho là không liên quan đến vụ án, nhưng cơ quan chức năng vẫn chưa trả lại. Số tiền này như trên đã nói, gia đình ông Xuyên nộp khắc phục hậu quả của thửa 28. Sau đó, thửa 28 được xác định là của ông Xuyên, số tiền bồi thường nhận được là đúng nhưng nhiều lần ông đi đòi thì cơ quan chức năng bị cho là né tránh.

Ông Xuyên nhiều lần có đơn, yêu cầu ra quyết định trả lại số tiền hiện đang được CQĐT tỉnh Đồng Nai thu giữ. Tuy nhiên yêu cầu này không được giải quyết, cũng không được trả lời lý do tại sao. “Số tiền 331 triệu, tôi không nói đến. Cơ quan chức năng nói rằng đang liên hệ với bà Hiệp để xác minh, làm rõ và sẽ trả lại đúng chủ, tôi chấp nhận điều đó.

Sau này cơ quan chức năng xác định nguồn gốc thửa đất 27 đúng là của ai thì trả tiền cho người đó. Nhưng 1 tỷ đồng của tôi, cơ quan chức năng phải trả lại. Đến nay, đã 2 năm trôi qua nhưng cơ quan chức năng vẫn im lặng”, ông Xuyên trình bày.