Ra đời thay thế Thông tư 01/2020/TT-NHNN, nhưng ngay khi Thông tư 03/2021/TT-NHNN có hiệu lực, dịch COVID-19 lần thứ tư bùng phát đã ảnh hưởng nặng nề đến các tổ chức tín dụng (TCTD) và cộng đồng doanh nghiệp (DN) đã kéo theo một loạt vướng mắc khi triển khai Thông tư mới. Theo ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA), nếu những vướng mắc này không được tháo gỡ kịp thời thì sẽ rất khó khăn cho TCTD và cả DN.
Hướng dẫn không theo kịp... dịch COVID-19
Ngày 2/4/2021, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành Thông tư 03/2021/TT-NHNN (TT 03) sửa đổi, bổ sung một số điều Thông tư 01/2020/TT-NHNN (TT 01) quy định về việc TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.
TT 03 có hiệu lực từ ngày 17/5/2021 với 2 nội dung đáng chú ý là mở rộng phạm vi các khoản dư nợ được phép giữ nguyên nhóm nợ và lên lộ trình trích lập dự phòng rủi ro 3 năm cho các khoản nợ tái cơ cấu.
Việc thực hiện TT 03 và TT 01 được đánh giá là đã giúp các DN bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 cơ cấu lại thời gian trả nợ phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh, làm giảm bớt áp lực chi phí tài chính cho DN và ngân hàng.
Tuy nhiên, từ cuối tháng 4/2021 đến nay, làn sóng đại dịch COVID-19 lần thứ tư bùng phát mạnh, lan rộng tại nhiều tỉnh, thành phố với diễn biến ngày càng phức tạp và nguy hiểm hơn, cho đến nay chưa có dấu hiệu suy giảm, nhiều tỉnh, thành phố áp dụng giãn cách xã hội, thực hiện phong tỏa/cách ly, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN và người dân.
Trước hình hình đó, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, NHNN đã ban hành nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho DN, song hiện nay, nhiều DN phản ảnh đang rất khó khăn do không có nguồn thu, không trả được nợ ngân hàng, không được cơ cấu các khoản vay theo TT 01 và TT 03, ảnh hưởng đến việc phân loại nhóm nợ. Các TCTD cũng không thể cơ cấu nợ, tiếp tục cho vay khách hàng vì vướng quy định tại TT 01 và TT 03, nợ xấu có xu hướng tăng cao.
Trên 50% dư nợ bị ảnh hưởng
Tại Tọa đàm trực tuyến nhằm trao đổi về các vướng mắc trong quá trình thực hiện Thông tư 03/2021/TT-NHNN (Thông tư 03) và kiến nghị, đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn do VNBA tổ chức hôm 5/8, ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký VNBA - cho biết, sơ bộ tổng hợp từ 14 tổ chức hội viên của VNBA cho thấy, từ ngày 10/6/2021 đến nay, có hơn 600 nghìn tỷ đồng dư nợ bị ảnh hưởng trên tổng dư nợ thực tế là hơn 1.190 nghìn tỷ đồng (chiếm 50,4%).
“Như vậy, ảnh hưởng của làn sóng dịch COVID-19 lần thứ tư là rất lớn. Hệ quả của đại dịch sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các TCTD và cộng đồng DN. Các khoản nợ này đủ điều kiện cơ cấu nợ nhưng lại không thể thực hiện vì thời gian quy định là dư nợ trước ngày 10/6/2020 mới được cơ cấu...” - ông Hùng nêu vấn đề.
Cũng theo Tổng thư ký VNBA, các ngân hàng cũng được yêu cầu phải giảm lãi, giảm phí nhưng nếu không cơ cấu nợ kịp thời thì khoản nợ chuyển thành nợ xấu, việc giảm lãi, phí không có tác dụng, ngân hàng không thu được nợ gốc chứ chưa nói đến nợ lãi... “Đây là những vấn đề hết sức quan trọng, cấp bách cho các DN và TCTD. Qua tổng hợp ý kiến từ các tổ chức hội viên, VNBA ghi nhận nhiều nội dung còn vướng mắc trong việc thực hiện Thông tư 03 như cơ cấu lại nợ, thời hạn trả nợ sau ngày 10/06/2020", ông Hùng cho biết.
Theo ông Nguyễn Thành Long - Chủ nhiệm CLB Pháp chế thuộc VNBA, có 12 nội dung vướng mắc trong việc thực hiện TT 03, như: Về tính số lần cơ cấu nợ của khoản nợ; Quy định cơ cấu khoản nợ phát sinh trước ngày 10/6/2020 từ hoạt động cho vay, cho thuê tài chính; Quy định thời hạn được thực hiện cơ cấu nợ giữ nguyên nhóm nợ đến ngày 31/12/2021; Quy định cơ cấu nợ đối với khoản nợ quá hạn đến 10 ngày; Thời gian được gia hạn của các khoản nợ cơ cấu nợ, giữ nguyên nhóm nợ; Trích lập dự phòng rủi ro; Hỗ trợ đối với khách hàng có hoạt động ở vùng giãn cách xã hội trong giai đoạn dịch bệnh lần thứ tư (khách hàng bị phong tỏa); Các khoản nợ thực hiện miễn, giảm lãi theo TT 03; Khoanh nợ đối với dư nợ được cơ cấu; tiếp cận cơ cấu nợ theo khách hàng thay vì theo dự nợ/khoản vay; xếp hạng TCTD...
Đề xuất ban hành Nghị định
Tổng hợp ý kến của các ngân hàng hội viên, Tổng Thư ký VNBA Nguyễn Quốc Hùng cũng cho rằng một số vấn đề như: thời hạn, đối tượng cơ cấu lại nợ... cần phải tháo gỡ không nên quy định thời điểm ngày 10/6/2020. Hay số lần cơ cấu nợ... cần sửa đổi theo hướng nên trao quyền chủ động cho các TCTD để họ tự chịu trách nhiệm, không nên quy định quá chi tiết mà cần định hướng làm sao để Hội đồng Quản trị của các TCTD chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc quyết định của họ theo đúng quy định tại Luật các TCTD và Luật Doanh nghiệp.
Để giải quyết các khó khăn vướng mắc cho các TCTD một cách kịp thời ông Nguyễn Quốc Hùng đề nghị cần sửa đổi ngay TT 03. “Trong thời gian tiếp theo, cần ban hành một thông tư mới thay thế toàn bộ TT 01, TT 03. Nếu không sửa đổi nhanh, hệ lụy cho ngành Ngân hàng là rất lớn khi dịch đi qua. Việc ban hành các văn bản pháp luật cần có tầm nhìn dài hạn, chứ không nên để tình trạng Thông tư vừa mới ban hành vài tháng đã phải thay thế….” - Tổng thứ ký VNBA đề nghị.
Cũng theo Tổng thư ký VNBA, trước mắt, VNBA sẽ tổng hợp nội dung và kiến nghị NHNN sửa đổi trong thời gian ngắn nhất nhằm đảm bảo phù hợp với thực tiễn, phải thực thi được. VNBA cũng sẽ theo sát để thông tư được ban hành kịp thời. “Hiệp hội sẽ lấy ý kiến các TCTD, báo cáo NHNN, báo cáo Chính phủ xem xét ban hành Nghị định về khoanh nợ, nhằm chia sẻ khó khăn với hệ thống ngân hàng trong dịch bệnh và đảm bảo an toàn hoạt động” - ông Hùng nhấn mạnh.
"Bài/Loạt bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ"
