Vướng mắc giải quyết hậu quả hôn nhân thực tế

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLO) - Những quy định hiện hành của Luật Hôn nhân gia đình đang khiến cho những hệ lụy từ mối quan hệ của những người "ngoài vợ ngoài chồng" trở nên rắc rối khi mâu thuẫn phát sinh. 
Chỉ áp dụng với nam, nữ độc thân
Luật HNGĐ hiện hành quy định: “Nam, nữ không ĐKKH mà chung sống như vợ chồng thì không được pháp luật công nhận là vợ chồng”, trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 35/2000/QH10 về thi hành Luật HNGĐ năm 2000, trong đó quy định việc ĐKKH đối với các trường hợp hôn nhân không đăng ký trước khi Luật HNGĐ năm 2000 có hiệu lực. 
Tuy nhiên, theo báo cáo của 56/61 tỉnh (năm 2002), kết quả chỉ đạt được 68% ĐKKH theo Nghị quyết này, vẫn còn 302.264 trường hợp chung sống như vợ chồng chưa ĐKKH. 
Gần 13 năm sau khi Luật có hiệu lực, ở nhiều địa phương, tình trạng chung sống như vợ chồng không ĐKKH vẫn tồn tại, nhất ở các tỉnh miền núi, vùng đồng bào dân tộc. Điều này làm phát sinh nhiều hệ lụy phải giải quyết như phân chia về tài sản, con cái…trong khi Luật HNGĐ hiện hành lại thiếu những quy định điều chỉnh.
Để bảo vệ quyền lợi của các bên có liên quan, nhất là phụ nữ và trẻ em, Dự thảo Luật đã bổ sung một số quy định về giải quyết hậu quả pháp lý của việc nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không ĐKKH, giải quyết quan hệ tài sản, quyền và nghĩa vụ giữa các bên và con.
Theo đó, một mặt, Dự thảo Luật khẳng định rõ:  “Nam, nữ không ĐKKH mà chung sống như vợ chồng thì không làm phát sinh quan hệ hôn nhân”, nhưng nếu sau đó họ đi ĐKKH thì quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm ĐKKH. 
Mặt khác, quyền và nghĩa vụ giữa các bên được pháp luật quy định tương tự quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ và con; việc giải quyết quan hệ tài sản giữa các bên thực hiện theo pháp luật dân sự và nhấn mạnh “phải đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con…”.
Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Lê Văn Hoàng (Đà Nẵng) nhận xét: “Nếu quy định như Dự thảo Luật thì sẽ gia tăng tỷ lệ nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không ĐKKH, vì không có thiệt thòi gì về tài sản cũng như con cái”. 
Theo ông Hoàng, Luật HNGĐ không cần quy định cụ thể về quyền nhân thân, về tài sản phát sinh giữa các bên quan hệ chung sống như vợ chồng, trong trường hợp cần phải giữ các vấn đề về con cái và tài sản thì có thể vận dụng các quy định về việc hủy kết hôn trái pháp luật để xử lý. Có như vậy thì quy định về ĐKKH mới thực sự cần thiết, mới có ý nghĩa. 
Phải bảo vệ quyền lợi của trẻ em
Nhất trí việc bổ sung quy định điều chỉnh hệ quả của việc nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không ĐKKH, song ĐBQH Trương Thị Thu Trang (Tiền Giang) lại cho rằng quy định như Dự luật chưa chặt chẽ. Vì trong thực tế nhiều trường hợp nam, nữ chung sống  như vợ chồng nhưng một bên hoặc cả hai bên đã kết hôn với người khác và quan hệ hôn nhân này hợp pháp thì việc giải quyết hệ quả của các cặp đôi này theo các quy định của Dự án Luật chưa hợp lý, nhất là đối với quy định suy đoán con chung của vợ chồng. 
Từ lập luận này, ĐB Trang đề nghị bổ sung quy định việc giải quyết hệ quả của nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không ĐKKH chỉ áp dụng đối với nam, nữ còn độc thân không tồn tại quan hệ hôn nhân đang có giá trị pháp lý với người thứ ba.
Đánh giá cao quy định của Dự thảo Luật vì “đã bảo vệ quyền lợi của đứa trẻ sinh ra từ các cặp nam nữ sống chung như vợ chồng”, tuy nhiên, Th.S Bùi Thị Mừng (ĐH Luật) lại cho rằng, Dự thảo Luật vẫn chưa rõ ràng. 
Cụ thể, Dự thảo Luật quy định “quyền, nghĩa vụ giữa các bên nam, nữ chung sống như vợ chồng và con được giải quyết theo quy định của Luật này về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con, trừ trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo”. 
Quy định này theo phân tích của bà Mừng, có thể hiểu việc mang thai hộ có thể thực hiện bằng hình thức chung sống  như vợ chồng mà không ĐKKH. Như vậy là không phù hợp với các quy định về mang thai hộ trong cùng Dự luật, bởi việc mang thai hộ chỉ có thể thực hiện bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
Mặc dù còn nhiều ý kiến khác nhau, tuy nhiên trước thực trạng chung sống như vợ chồng nhưng không ĐKKH vẫn đang tồn tại một cách khá phổ biến, người dân mong đợi Dự luật sẽ có những quy định vừa khuyến khích người dân ĐKKH, đồng thời cũng có cơ chế giải quyết hệ quả của việc sống chung đối với những trường hợp vì lý do nào đó mà chưa đăng ký.

Tin cùng chuyên mục

Tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị Quyết 18-NQ/TW: Cần giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp

Tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị Quyết 18-NQ/TW: Cần giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp

(PLVN) -  Cải cách tinh gọn bộ máy hiện nay đang thực hiện mạnh mẽ từ trung ương xuống, do vậy, nên cải cách theo hướng phân quyền mạnh hơn cho cấp địa phương, còn Trung ương chỉ làm những việc điều phối xuyên quốc gia. Trung ương kiên quyết không làm các nhiệm vụ thuộc phạm vi của địa phương, nhằm giảm thiểu việc can thiệp hay chồng chéo nhiệm vụ. Đây là một nội dung trong bài viết của GS.TS Võ Xuân Vinh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh doanh (ĐH Kinh tế).

Đọc thêm

Nắm bắt cơ hội để tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật

Nắm bắt cơ hội để tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
(PLVN) - Để triển khai kịp thời, hiệu quả các chủ trương, đường lối được đề ra tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới gắn với Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, thời gian qua, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) đã được tăng cường tổ chức thực hiện và đạt được những kết quả bước đầu quan trọng.

Thứ trưởng Mai Lương Khôi dự hội nghị triển khai công tác của Cục Thi hành án dân sự TP. Hồ Chí Minh

Thứ trưởng Mai Lương Khôi dự hội nghị triển khai công tác của Cục Thi hành án dân sự TP. Hồ Chí Minh
(PLVN) - Ngày 12/12, Cục Thi hành án Dân sự (THADS) TP HCM tổ chức hội nghị triển khai thực hiện chỉ tiêu nhiệm vụ theo dõi THADS, theo dõi thi hành àn hành chính năm 2025 và ký kết quy chế phối hợp liên ngành trong công tác THADS tại TP. HCM. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi dự, chỉ đạo hội nghị và chứng kiến lễ ký kết.

Chi cục Thi hành án dân sự quận Gò Vấp: Triển khai công tác năm 2025

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) -Chiều 10/12, Chi cục Thi hành án dân sự quận Gò Vấp tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác thi hành án dân sự và theo dõi thi hành án hành chính năm 2025. Ông Trần Phương Hồng, Ủy viên Thường vụ Đảng ủy, Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự TP.HCM tham dự và chỉ đạo Hội nghị.

Hình thành thiết chế Luật sư công sẽ tăng cường nguồn lực cho tổ chức Trợ giúp pháp lý

Luật sư Nguyễn Hồng Bách, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Hồng Bách và Cộng sự.
(PLVN) -Thiết chế Luật sư công ở Việt Nam đang được hiểu như thế nào và sự cần thiết của Luật sư công trong giai đoạn hiện nay, đặc biệt xuất phát từ thực tế, tại Việt Nam không phải đối tượng nào cũng có điều kiện nhờ luật sư khi gặp các vấn đề pháp lý. Xung quanh vấn đề này Báo PLVN phỏng vấn Luật sư Nguyễn Hồng Bách, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật Hồng Bách và Cộng sự.

“Cẩm nang pháp luật” giúp giảm tải công việc cho cán bộ tư pháp địa phương của chị Phạm Thị Trang Đài

Chị Phạm Thị Trang Đài, Phó Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Lâm Đồng
(PLVN) - Thấu hiểu nỗi vất vả của cán bộ Tư pháp - hộ tịch cấp xã nói chung và cán bộ ngành tư pháp nói riêng, chị Phạm Thị Trang Đài (SN 1972, Phó Chánh Thanh tra Sở Tư pháp tỉnh Lâm Đồng) không ngừng nghiên cứu, cải tiến liên quan đến công tác theo dõi thi hành pháp luật giúp “giảm tải” cho cán bộ cũng như dễ dàng phổ biến đến người dân.

184 luật cần sửa đổi, bổ sung khi tinh gọn bộ máy

Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh
(PLVN) -  Chiều 11/12, tại TPHCM, phát biểu tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy TP. HCM, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết: Bộ Tư pháp đang được Chính phủ giao rà soát toàn bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo Nghị quyết 18- NQ/TW

TP.Hồ Chí Minh: Tập trung hơn nữa nguồn lực cho công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế

Lễ kí kết Chương trình phối hợp công tác về tăng cường hợp tác trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành công tác Tư pháp trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2025 - 2030 giữa Bộ trưởng Bộ Tư pháp và Chủ tịch UBND TP. HCM
(PLVN) - Chiều 11/12, Đoàn Công tác Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, Uỷ viên Ban chấp hành TW Đảng dẫn đầu đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy TP.Hồ Chí Minh về nâng cao hiệu quả phối hợp công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác tư pháp và thi hành án dân sự trên địa bàn Thành phố.

Hết sức cần thiết hình thành thiết chế luật sư công

Thạc sĩ Đỗ Thu Hương. (Ảnh PV)
(PLVN) -  Trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng như hiện nay, việc hình thành thiết chế luật sư công là hết sức cần thiết và nên được sớm thông qua trong lần sửa đổi, bổ sung Luật Luật sư sắp tới.

Phú Yên: Sáng kiến cấp phiếu lý lịch tư pháp qua VNeID đạt giải ba cuộc thi về cải cách hành chính

Bà Phan Thị Hoa, Phó Giám đốc Sở Tư pháp (thứ ba từ phải qua) đại diện Sở nhận giải.
(PLVN) - Sáng kiến giải pháp “Tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp thông qua ứng dụng VNeID khi thực hiện thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp” của Sở Tư pháp tỉnh Phú Yên mới đây đã được trao giải ba tại cuộc thi Tìm kiếm sáng kiến, giải pháp cải cách hành chính năm 2024 của tỉnh.