Vướng mắc giải quyết hậu quả hôn nhân thực tế

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLO) - Những quy định hiện hành của Luật Hôn nhân gia đình đang khiến cho những hệ lụy từ mối quan hệ của những người "ngoài vợ ngoài chồng" trở nên rắc rối khi mâu thuẫn phát sinh. 
Chỉ áp dụng với nam, nữ độc thân
Luật HNGĐ hiện hành quy định: “Nam, nữ không ĐKKH mà chung sống như vợ chồng thì không được pháp luật công nhận là vợ chồng”, trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 35/2000/QH10 về thi hành Luật HNGĐ năm 2000, trong đó quy định việc ĐKKH đối với các trường hợp hôn nhân không đăng ký trước khi Luật HNGĐ năm 2000 có hiệu lực. 
Tuy nhiên, theo báo cáo của 56/61 tỉnh (năm 2002), kết quả chỉ đạt được 68% ĐKKH theo Nghị quyết này, vẫn còn 302.264 trường hợp chung sống như vợ chồng chưa ĐKKH. 
Gần 13 năm sau khi Luật có hiệu lực, ở nhiều địa phương, tình trạng chung sống như vợ chồng không ĐKKH vẫn tồn tại, nhất ở các tỉnh miền núi, vùng đồng bào dân tộc. Điều này làm phát sinh nhiều hệ lụy phải giải quyết như phân chia về tài sản, con cái…trong khi Luật HNGĐ hiện hành lại thiếu những quy định điều chỉnh.
Để bảo vệ quyền lợi của các bên có liên quan, nhất là phụ nữ và trẻ em, Dự thảo Luật đã bổ sung một số quy định về giải quyết hậu quả pháp lý của việc nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không ĐKKH, giải quyết quan hệ tài sản, quyền và nghĩa vụ giữa các bên và con.
Theo đó, một mặt, Dự thảo Luật khẳng định rõ:  “Nam, nữ không ĐKKH mà chung sống như vợ chồng thì không làm phát sinh quan hệ hôn nhân”, nhưng nếu sau đó họ đi ĐKKH thì quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm ĐKKH. 
Mặt khác, quyền và nghĩa vụ giữa các bên được pháp luật quy định tương tự quyền, nghĩa vụ của cha, mẹ và con; việc giải quyết quan hệ tài sản giữa các bên thực hiện theo pháp luật dân sự và nhấn mạnh “phải đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con…”.
Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Lê Văn Hoàng (Đà Nẵng) nhận xét: “Nếu quy định như Dự thảo Luật thì sẽ gia tăng tỷ lệ nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không ĐKKH, vì không có thiệt thòi gì về tài sản cũng như con cái”. 
Theo ông Hoàng, Luật HNGĐ không cần quy định cụ thể về quyền nhân thân, về tài sản phát sinh giữa các bên quan hệ chung sống như vợ chồng, trong trường hợp cần phải giữ các vấn đề về con cái và tài sản thì có thể vận dụng các quy định về việc hủy kết hôn trái pháp luật để xử lý. Có như vậy thì quy định về ĐKKH mới thực sự cần thiết, mới có ý nghĩa. 
Phải bảo vệ quyền lợi của trẻ em
Nhất trí việc bổ sung quy định điều chỉnh hệ quả của việc nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không ĐKKH, song ĐBQH Trương Thị Thu Trang (Tiền Giang) lại cho rằng quy định như Dự luật chưa chặt chẽ. Vì trong thực tế nhiều trường hợp nam, nữ chung sống  như vợ chồng nhưng một bên hoặc cả hai bên đã kết hôn với người khác và quan hệ hôn nhân này hợp pháp thì việc giải quyết hệ quả của các cặp đôi này theo các quy định của Dự án Luật chưa hợp lý, nhất là đối với quy định suy đoán con chung của vợ chồng. 
Từ lập luận này, ĐB Trang đề nghị bổ sung quy định việc giải quyết hệ quả của nam, nữ chung sống như vợ chồng mà không ĐKKH chỉ áp dụng đối với nam, nữ còn độc thân không tồn tại quan hệ hôn nhân đang có giá trị pháp lý với người thứ ba.
Đánh giá cao quy định của Dự thảo Luật vì “đã bảo vệ quyền lợi của đứa trẻ sinh ra từ các cặp nam nữ sống chung như vợ chồng”, tuy nhiên, Th.S Bùi Thị Mừng (ĐH Luật) lại cho rằng, Dự thảo Luật vẫn chưa rõ ràng. 
Cụ thể, Dự thảo Luật quy định “quyền, nghĩa vụ giữa các bên nam, nữ chung sống như vợ chồng và con được giải quyết theo quy định của Luật này về quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con, trừ trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo”. 
Quy định này theo phân tích của bà Mừng, có thể hiểu việc mang thai hộ có thể thực hiện bằng hình thức chung sống  như vợ chồng mà không ĐKKH. Như vậy là không phù hợp với các quy định về mang thai hộ trong cùng Dự luật, bởi việc mang thai hộ chỉ có thể thực hiện bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản.
Mặc dù còn nhiều ý kiến khác nhau, tuy nhiên trước thực trạng chung sống như vợ chồng nhưng không ĐKKH vẫn đang tồn tại một cách khá phổ biến, người dân mong đợi Dự luật sẽ có những quy định vừa khuyến khích người dân ĐKKH, đồng thời cũng có cơ chế giải quyết hệ quả của việc sống chung đối với những trường hợp vì lý do nào đó mà chưa đăng ký.

Tin cùng chuyên mục

Toàn cảnh Hội nghị.

Đảm bảo quyền, lợi ích của công đoàn viên các cấp trong bối cảnh tinh gọn bộ máy

(PLVN) - Chiều ngày 15/1, Công đoàn Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị lần thứ Năm của Ban Chấp hành Công đoàn Bộ Tư pháp khoá III (mở rộng). Chủ tịch Công đoàn Bộ Khương Thị Thanh Huyền và các Phó Chủ tịch: Phan Hồng Nguyên, Hà Ánh Bình đồng chủ trì Hội nghị. Hội nghị còn sự tham dự của đồng chí Cao Xuân Thủy, Ủy viên Ban Chấp hành, Phó Chánh Văn phòng Đảng ủy Bộ; đồng chí Trịnh Xuân Tùng, Ủy viên BCH Đoàn Khối các cơ quan Trung ương, Bí thư Đoàn Thanh niên Bộ Tư pháp.

Đọc thêm

Cục THADS Bình Định: Giao chỉ tiêu, nhiệm vụ năm 2025

Cục THADS Bình Định tổ chức hội nghị trực báo công tác THADS Quý I năm 2025.
(PLVN) - Mới đây, Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự (THADS) tỉnh Bình Định đã ban hành quyết định giao chỉ tiêu, nhiệm vụ THADS, theo dõi thi hành án hành chính (THAHC) đồng thời đề ra các giải pháp cụ thể để lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ.

Khơi thông nguồn lực phát triển đô thị

Khơi thông nguồn lực phát triển đô thị
(PLVN) - Chiều 14/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Hội đồng thẩm định Dự án Luật quản lý phát triển đô thị. Đồng chủ trì phiên họp là Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng và Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng.

Ông Nguyễn Khánh Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp được bầu làm Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam

Ra mắt Ban Thường vụ Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV, nhiệm kỳ 2024 - 2029.
(PLVN) - Sáng 14/1, Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Luật gia Việt Nam đã thông qua Nghị quyết Đại hội và bầu Ban Chấp hành Trung ương Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV, nhiệm kỳ 2024 - 2029 gồm 115 thành viên; bầu Ban Kiểm tra gồm 8 thành viên. Ban Chấp hành khoá mới đã họp phiên thứ nhất, bầu các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Hội. Theo đó, đồng chí Nguyễn Khánh Ngọc được bầu làm Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam khoá XIV.

Làm tốt vai trò “dẫn dắt” chuyển đổi số trong Bộ, ngành Tư pháp

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi phát biểu chỉ đạo hội nghị.
(PLVN) - Tại Hội nghị triển khai công tác năm 2025 của Cục Công nghệ thông tin (CNTT) diễn ra chiều 13/1, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mai Lương Khôi yêu cầu Cục cần nâng cao tính chuyên nghiệp, khoa học, chủ động, sáng tạo để làm tốt công tác hướng dẫn, “dẫn dắt” các đơn vị của Bộ, ngành Tư pháp trong chuyển đổi số.

Trao “Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình: Lan tỏa yêu thương dịp Xuân Ất Tỵ 2025

“Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình (Ảnh: Hoàng Giáp)
(PLVN) - Chiều ngày 10/1, tại huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, Báo Pháp luật Việt Nam đã phối hợp cùng Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Bệnh viện thẩm mỹ Saigon Young, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Yên Thịnh tổ chức lễ bàn giao hai căn nhà “Mái ấm Tư pháp” cho hai gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định Phạm Dân: Người cán bộ Tư pháp tận tâm

Ông Phạm Dân, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định
(PLVN) - Trong hơn 30 năm gắn bó với ngành Tư pháp, ông Phạm Dân, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Bình Định vẫn được biết đến như một con người luôn gắn bó với những trang viết, nhất là về các hạn chế, chồng chéo, bất cập trong hệ thống pháp luật. Qua đó, góp phần cùng tập thể Sở để lại nhiều dấu ấn và đóng góp tích cực vào sự phát triển của Tư pháp địa phương, cũng như góp phần hoàn thành nhiệm vụ công việc của Bộ, ngành Tư pháp. 

Báo Pháp luật Việt Nam và Công ty CP MBN Jupiter ủng hộ 200 triệu đồng xây nhà cho người nghèo ở huyện Cẩm Xuyên

Lãnh đạo huyện Cẩm Xuyên tiếp nhận biểu trưng của các cơ quan, đơn vị ủng hộ chương trình “Xuân ấm tình người”. Ảnh: PV
(PLVN) - Hưởng ứng Chương trình “Xuân ấm tình người” do UBND huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) tổ chức nhằm giúp đỡ người nghèo đón Tết Ất Tỵ và đóng góp quỹ xóa nhà tạm, nhà dột nát, xây dựng nhà đại đoàn kết năm 2025, Báo Pháp luật Việt Nam và Công ty CP MBN Jupiter tại Hà Nội đã ủng hộ 200 triệu đồng.

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc xây dựng và vận hành hệ thống VBQPPL thống nhất, đồng bộ

Cảnh phiên họp.
(PLVN) - Ngày 10/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Tổ biên tập dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi). Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật Trần Anh Đức chủ trì phiên họp. Tham dự phiên họp là đại diện các đơn vị thuộc Bộ Tư pháp; bộ, ngành khác có liên quan.

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới
(PLVN) -  Tại Hội nghị tổng kết công tác Thi hành án dân sự (THADS) năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Ngành Thi hành án Quân đội diễn ra chiều 9/1, Thiếu tướng Nguyễn Phi Hùng, Cục trưởng Cục Thi hành án (Bộ Quốc phòng) đề nghị trong năm 2025, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn ngành cần đổi mới tư duy, phương pháp làm việc, triển khai có hiệu quả các giải pháp đã đề ra, tạo sự chuyển biến đột phá trong cơ quan, đơn vị, xây dựng Ngành Thi hành án ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.