“Một công ba việc”
Theo quy định của pháp luật hiện hành, việc giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến khai sinh, bảo hiểm y tế và đăng ký thường trú cho công dân nói chung và trẻ em dưới 06 tuổi nói riêng theo những quy định ở từng lĩnh vực pháp luật khác nhau với văn bản pháp lý khác nhau và từng cơ quan, bộ phận giải quyết khác nhau. Chẳng hạn khai sinh do UBND cấp xã thực hiện thông qua công chức chuyên môn là công chức tư pháp – hộ tịch; đăng ký thường trú do công an cấp xã thực hiện…
Do vậy, người dân phải mất ít nhất là 06 buổi và 06 lần đi lại tại hai cơ quan khác nhau là UBND cấp xã và cơ quan công an xã, đồng thời phải cung cấp cho cơ quan có thẩm quyền giải quyết nhiều thông tin cá nhân, trong đó có nhiều thông tin trùng lặp (như họ tên, ngày, tháng, năm sinh, dân tộc, quốc tịch, nơi cư trú, họ và tên cha, mẹ…). Điều này làm mất thời gian, chi phí của người dân khi phải thực hiện từng thủ tục riêng biệt, chưa kể đến tổng thời gian hoàn thành từng thủ tục khoảng trên 25 ngày. Nay thì những bất tiện này đang dần được giải quyết.
Cụ thể, để tạo thuận lợi cho người dân, ngày 4/8/2014 Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt “Đề án thực hiện liên thông các thủ tục hành chính: Đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi”. Theo đó, người có yêu cầu thực hiện liên thông các thủ tục hành chính về đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 06 tuổi chỉ nộp hồ sơ một lần và nhận được nhiều kết quả giải quyết thủ tục hành chính tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của Ủy ban nhân dân cấp xã.
Thời hạn giải quyết liên thông các thủ tục hành chính: Đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 06 tuổi trong thời hạn tối đa 20 ngày làm việc. Nếu có nhu cầu nhận kết quả qua dịch vụ bưu chính, người dân đăng ký với Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của Ủy ban nhân dân cấp xã. Khi nhận kết quả tại nhà, người dân có trách nhiệm nộp cước phí cho cơ quan bưu chính.
Tuy nhiên, qua một thời gian thử nghiệm mô hình này, một số địa phương đã phản ánh có những vướng mắc cần sớm được tháo gỡ để khi triển khai nhân rộng trên toàn quốc thì mô hình này được thực hiện một cách thông suốt.
Liên thông nhưng vẫn “tắc nghẽn”
Một trong những khó khăn phải kể tới khi thực hiện mô hình này là quy trình thủ tục liên thông chưa được hình thành bền vững, áp dụng thống nhất, chỉ ghép nối cơ học giữa các thủ tục hiện đang tồn tại. Do đó, nếu một trong 03 quy định bị sửa đổi theo văn bản pháp luật mới ban hành có thể phải mất thời gian sửa đổi, bổ sung gây “tắc nghẽn” quy định phối hợp này. Bên cạnh đó, hiện các cơ quan chức năng chưa đặt ra chế tài xử lý sai phạm để tránh tình trạng liên thông nhưng vẫn “tắc”.
Trên thực tế, thủ tục hành chính của cơ quan Công an về nhập hộ khẩu thường trú còn phức tạp, các loại phiếu báo phải ghi rất nhiều nội dung, do đó việc hướng dẫn hết tất cả nội dung trong phiếu báo thay đổi nhân khẩu là một rào cản trong quá trình hướng dẫn người dân ghi các loại phiếu báo này.
Một vấn đề vướng mắc nữa trong quá trình thực hiện thủ tục đăng ký thường trú theo quy định của Luật Cư trú buộc phải có sự đồng ý của chủ hộ và nội dung đó phải được ghi, ký tên vào tờ khai khi đăng ký thường trú, do đó người yêu cầu đăng ký ba thủ tục trên phải đi về một lượt để đề nghị chủ hộ ghi và ký tên đồng ý vào tờ khai đăng ký thường trú nếu người yêu cầu không phải là chủ hộ, điều này làm gián đoạn thủ tục nêu trên.
Thực tế triển khai ở địa phương cho thấy, vướng mắc tiếp theo xuất phát từ việc cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 06 tuổi khi thực hiện ở UBND cấp xã do khoảng cách giữa trụ sở cơ quan Bảo hiểm xã hội huyện không gần nên việc đi lại nộp hồ sơ và nhận kết quả rất khó khăn, mất thời gian nên nhiều trường hợp cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 06 tuổi chậm, không đảm bảo quy trình nhận kết quả của ba loại thủ tục hành chính nêu trên.
Hiện Bộ Tư pháp đang lấy ý kiến nhân dân vào Dự thảo Thông tư liên tịch giữa Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện liên thông các thủ tục hành chính đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi. Hy vọng những vướng mắc trên sẽ sớm được khắc phục khi Thông tư được ban hành và đi vào cuộc sống.
